Ads by Google Ads by Google

LOLO: Fa’aitiitia le aofa’i o tagata ua leai ni galuega i AS


Le afioga i le Kovana ia Lolo Matalasi Moliga i le taimi o lana saunoaga fa’apitoa e tatala aloaia ai le nofoaiga lona 35 a le Fono Faitulafono i le taeao ananafi. [ata AF]

Le Peresetene o le Senate ia Gaoteote Palaie Tofau, ma afioga i ali’i Senatoa ia Galea’i M. Tu’ufuli ma Satele Galu Satele Sr, i le mae’a ai o le sauniga e tatala aloaia ai le nofoaiga lona 35 a le Fono Faitulafono i le taeao ananafi. [ata AF]
ausage@samoanews.com

E ui o lo o tumau pea le fa’afitauli o lo o fetaia’i ma le malo i le taimi nei, i le i ai lea o tagatanu’u o Tutuila ma Manu’a e le o i ai ni galuega, peita’i na taua e le afioga i le ali’i kovana se tala fiafia, e le o toe to’atele i latou o a’afia i le fa’afitauli o le leai o ni galuega.

 

“I su’esu’ega sa faia i le 2013, e tusa ma le 20.4% le maualuga sa i ai tagata e leai ni galuega i Amerika Samoa, ae ina ua oo mai i le aso 31 o Tesema 2016 na mavae atu nei, ua fa’aitiitia lea aofaiga i le 10.5% tagata e le o i ai ni galuega, e mafua mai lea tulaga ina ua mafai ona fa’ataunu’uina e le malo ni isi o atina’e fou na maua ai le tusa ma le 1,500 galuega fou mo taganu’u o le atunu’u”, o se vaega lea o le saunoaga a le ali’i kovana.

 

E ui i atina’e ma galuega fa’aopoopo ua mafai ona fa’atinoina e le malo, o lo o atagia mai pea tulaga le mautinoa i le tamaoaiga o le malo i le taimi nei, e mafua mai i suiga o faigamalo eseese i le lalolagi e aofia ai ma le faigamalo fou a Amerika ua tula’i mai, atoa ai ma tulafono eseese a le malo tele o loo a’afia ai atina’e o le atunu’u.

 

O le tele o galuega fou e pei ona mafai ona tu’u fa’atasi e le malo i le ulua’i 4 tausaga o lana nofoaiga, sa maua mai lea i atina’e eseese e aofia ai le tatalaina o le lala o le kamupani a le Tri-Marine, le Samoa Tuna Processors (STP), lea na fa’aalu ai e le kamupani le tusa ma le $70 miliona mo le toe fa’aleleia o lana atina’e.

 

“E ui i galuega e tele sa mafai ai ona si’i le tamaoaiga o le atunu’u ina ua ulufale mai le STP, o le mea moni, o lea ua toe fo’i le STP ona o ni isi o tulaga fa’aletonu, ma ua a’afia ai loa le tusa ma le 700 galuega e pei ona silafia e le atunu’u atoa, lea ua mafua ai ona oia tulaga o galuega ma se vaega o le tamaoaiga o le atina’e o le atunu’u”.

 

“E ui la i nei mau numera lelei ua fa’ailoa atu, o le mea moni ia silafia e le atunu’u atoa, o lo o i ai le tamaoaiga o le atunu’u i se tulaga maluelue, e le o taoto lelei fo’i i se tulaga mautu, e mafua mai i le tele o mea o loo tutupu mai e le mautinoa lelei le tulaga o lo o aga’i i ai, e pei o le tulaga le mautu o loo i ai tulaga o le faigamalo a le malo tele i le taimi nei, ona e le o mautinoa fuafuaga fa’ataoto a le ali’i peresetene fou ua i ai mo teritori uma o le Iunaite Setete, ae ui i ia tulaga le mautonu, tatou onosa’i pea ma tatalo mo se tali mautu mo Amerika Samoa”.

 

E ui i lu’itau na taua e le ali’i kovana o loo fetaia’i ma le malo, ae i ai lona talitonuga o le a mafai lava ona foia ni isi o nei fa’afitauli, pe afai e fa’aauau pea le tautua a le faigamalo i ana atina’e ma galuega tetele o lo o fa’agasolo lona fa’atinoina i le taimi nei.

 

“Ta’ita’i e o le Fono Faitulafono, e le faigofie la tatou galuega tauave, e tele fo’i lu’itau ma fa’afitauli o loo fetaia’i ma i tatou, ae o le tatalo, aua tatou te loto vaivai ae fa’amoemoe pea i le ta’ita’iga a le Atua e manuia ai le folauga a Amerika Samoa”, o le saunoaga lea a le ali’i kovana, ma fa’ai’u ai loa lana saunoaga i lona talosagaina lea o afioga i Senatoa ma Faipule ina ia fesoasoani i Ta’ita’i o le Fono Faitulafono i le tausoaina o le galuega e le faigofie.

 

Na fa’afetaia e le afioga i le ali’i peresetene o le Senate ia Gaoteote Palaie Tofau le tele o atina’e lelei ua mafai ona fa’ataunu’uina e le faigamalo mo le atunu’u, e pei o le fausiaina o auala ma taligalu, lea ua i ai le Faletupe fou e tua i ai tagatanu’u o Amerika Samoa, o lea fo’i ua taunu’u le va’a fou mo Manu’a, o isi ia atina’e tetele e faigata e se faigamalo ona fa’atino.

 

“Fa’afetai mo galuega lelei sa fa’atinoina mo le atunu’u, fa’afetai fo’i i lo oulua manatu tatou te galulue fa’atasi ma le Fono Faitulafono ina ia mama ai la tatou amo, i le amataina ai o galuega o lenei tausaga, ua sauni le Fono Faitulafono e toe fa’aauau la tatou galuega fai fa’atasi, ina ia manuia ai le atunu’u atoa ma ona tagata”, o le saunoaga lea a Gaoteote.