Ads by Google Ads by Google

Suiga a le Senate i le tupe fa’asoasoa malo mo le 2018

Rendering of the proposed new Fono Building. [SN file photo]
SENATOA: E le fa’asoasoaina mai e le Kovana le paketi a le Fono
ausage@samoanews.com

O suiga e pei ona faia e le Senate i le paketi a le maota o sui lea ua pasia, ina ia aveese mai ai le tupe a le Fono Faitulafono sa fa’atulaga mai i lalo o le Polokalame Fa’apitoa a le Kovana, a ia fa’aopoopo sa’o lava i le paketi a le Fono mo le tausaga tupe fou 2018 — ua fa’amautuina mai ai le finagalo a afioga i Senatoa, e le tau fa’asoasoaina mai e le Kovana le paketi a le Fono Faitulafono.

I le maea ai ona iloilo e le Fono o le tupe fa’asoasoa a le malo mo le tausaga tupe fou, ua atagia mai ai le suiga e tasi ua faia i le paketi sa iloilo ma talanoaina mo le 7-aso talu ai,

O lea suiga e pei ona pasia e le Komiti o le Paketi a le Senate ananafi ina ua mae’a le latou tauaofiaga, o le aveese mai lea o le $500,000 a le Fono o lo o fa’atulaga mai e le kovana i lalo o lana Polokalame Fa’apitoa, ina ia toe fa’aopoopo sa’o lava i le paketi a le Fono e tatau ona i ai.

Taua i saunoaga a le komiti, e $700,000 le tupe o le paketi a le Fono mo le 2018 o loo i lalo o le Polokalame Faapitoa a le kovana, a o lea ua pasia e afioga i Senatoa, ua lava na o le $500,000 e aveese mai ma toe fa’aopoopo i le latou paketi, ae o le taoto ai pea le $200,000 o lo o totoe ai, atonu e i ai se isi manaoga mo le malo e aoga i ai.

O le mae’a ai o le tauaofiaga a le maota maualuga i le taeao ananafi, na faia ai loa se iloiloga a le latou Komiti o le Paketi, mo le talanoaina o le tupe fa’asoasoa a le Fono lea sa tolopo mai i le aso Faraile na te’a nei, atoa ai ma le talanoaina o le pili o le paketi a le maota o sui lea na pasia e afioga i Faipule i le faitauga fa’atolu i le aso Lua na te’a nei - a o lea na faitau muamua i luma o le Senate i le taeao ananafi.

I le amataga o le iloiloga, na fa’atula’i ai e le Peresetene o le Senate, afioga i le Tama’ita’i o le Ao ia Gaoteote Tofau Palaie le mau ina ia fa’aaoga e le maota maualuga le pili o le paketi a le maota o sui lea ua pasia ina ia fa’a faigofie ai galuega a le Fono mo le paketi a le malo, lea fo’i na fulisia uma i ai finagalo o afioga i Senatoa.

I le mae’a ai ona fulisia o finagalo o Senatoa e fa’aaoga le pili a le maota o sui, na taumafai ai loa le afioga i le ali’i Peresetene e fa’amanino le suiga o lo o manatu e faia i le pili o le paketi a le maota o sui, e ala i le aveese mai o le tupe o le paketi a le fono o lo o i lalo o le Polokalame Faapitoa a le Kovana ae toe faaopoopo i le paketi a le Fono.

Na taua e Gaoteote lona taliaina o fautuaga mai ni isi o afioga i Senatoa, i le le sa’o o le fuafuaga a le kovana ua faia, o le aveese o le tupe mai le paketi a le Fono ae tuu i lalo o lana Polokalame Faapitoa, ma ua foliga mai ai ua tutusa le Fono ma Matagaluega a le malo, a manana’o i se tupe ona talosaga lea i le Kovana mo le fa’aaogaina o a latou tupe o loo i lalo o le Polokalame Faapitoa.

Saunoa Gaoteote e fa’apea, e $7 miliona ma ona tupu le paketi a le Fono sa talosagaina mo le tausaga tupe 2017. Ae ina ua aumai le paketi, na aveese e le Kovana le 10%, tusa lea o le $700,000 ma tu’u i lalo o lana Polokalame Faapitoa, ae aumai ai na o le $6.9 miliona e fa’atupe ai galuega a le Fono mo le tausaga tupe lenei 2017.

Na faailoa e Gaoteote i afioga i Senatoa e fa’apea, afai ae pasia e le Senate le pili o le paketi a le maota o sui ua aumai, lona uiga o le a toe fa’agaioi foi le paketi a le fono mo le 2018 i le tulaga o lo o i ai, e $6.9 miliona e aumai ae tuu i lalo o le Polokalame Faapitoa a le Kovana le $700,000.

Sa ia saunoa atili e fa’apea, o le fa’afitauli e tula’i mai i le tulaga lea, afai ae mana’o le Fono e fia fa’aaoga mai se vaega o lana $700,000, e talosaga muamua i le Kovana ona fa’atoa mafai ai lea ona fa’amatu’u mai se vaega tupe, ma ua atili ai lava ona le sa’o lea tulaga, ona o le Fono Faitulafono, o le isi lea Vaega Tumaoti o le Tafatolu o le Faigamalo a Amerika Samoa.

Sa ia faailoa atili fo’i i Senatoa, e na o le $39,000 le tupe na fa’aaoga e le Fono mai le $700,000 o lana paketi o le tausaga tupe lenei 2017, lona uiga - o lo o totoe ai lava i le taimi nei le silia i le $650,000 e le i fa’aaogaina.

Na vave ona lagolagoina e ni isi o afioga i Senatoa le mau, e aofia ai Nuanuaolefeagaiga S. Nua; Fa’amausili Mau Jr; Fonoti T. Aufata; Faiivae Iuli Godinet; Alo Fa’auuga ma Magalei Logovi’i.

Na fesiligia e le afioga Paepae Iosefa Faiai le mafua’aga na ave ai fua le tupe o le paketi a le Fono ma tuu i lalo o le Polokalame Faapitoa a le Kovana. Sa ia taua lona fa’anoanoa tele pe a vaavaai atu i le Polokalame Faapitoa a le Kovana, ona e i ai lona talitonuga, e i ai vaega tupe e tatau ona tuu sa’o atu lava i le Fa’atonu mo le fa’asoasoaina.

“O la’u talosaga, aveese mai le tupe o le paketi a le Fono e fa’afoe lava e le Fono. E le o se mea ula le maota fono. O lea e afifio ai le Peresetene ma le Fofoga Fetalai, o Ta’ita’i o le Fono Faitulafono a le atunuu, ua ave atoa fo’i i ai le fa’atuatuaga mo le fa’asoasoaina o tupe a le Fono,” o le saunoaga lea a Paepae.

Sa ia taua fo’i le tatau lea ona fa’aulu se tulafono e talanoa ma fuafua lelei ai vaega ta’itasi e tatau ona tuu i lalo o le Polokalame Faapitoa a le Kovana.

Na lagolagoina e le afioga a Satele Galu Satele Sr.,le finagalo o Paepae, ona ua afaina galuega a le Fono talu le aveese fua o lana paketi.

Sa ia taua fo’i lona fesiligia o le auala o lo o fa’aaoga ai e le Kovana tupe o lo o i lalo o lana Polokalame Fa’apitoa, ae poo i ai fo’i ni galuega aoga o lo o fa’aalu i ai le tele o nei vaega tupe.

“I lo’u lava taofi, e tatau ona fa’aalu sa’o e le Kovana tupe i manaoga o lo o tula’i mai i le atunu’u, ae le o le fa’aalu i tulaga e le taua ma aoga,” o le saunoaga lea a Satele.

I lalo o le tupe faasoasoa o le 2018 mo Polokalama Fa’apitoa a le kovana e leai se vaega tupe mo le Fono Faitulafono.