Ads by Google Ads by Google

Tatala aloaia nofoaiga lona 35 a le Fono Faitulafono


Le afioga i le Faipule mai le Laumua i Uosigitone, Tofa Aumua Amata ma sui Faipule o le Itumalo o Ituau, afioga Sataua Dr. Mataese Samuelu ma le afioga Manumaua Wayne Wilson, i le mae’a ai lea o le sauniga e tatala aloaia ai le Fono Faitulafono i le taeao ananafi. [ata AF]
ausage@samoanews.com

O le taeao ananafi na tatala aloaia ai galuega masani a le Fono Faitulafono a Amerika Samoa mo lana nofoaiga lona 35, e ala i se sauniga lotu na faataunu’uina i le Fale Samoa a le Fono Faitulafono, lea fo’i na molimauina e Ta’ita’i o le malo i ona tafa e tolu, faapea ai ta’ita’i fa’aleaganu’u, ma le mamalu lautele o le atunu’u na maua le avanoa latou te molimauina ai lenei fa’amoemoe taua.

 

O ta’ita’i o le tafatolu o le faigamalo a Amerika Samoa sa i ai i lenei sauniga taua, e aofia ai le afioga i le ali’i Kovana ia Lolo Matalasi Moliga ma le Lutena Kovana ia Lemanu Palepoi Mauga, o le Fa’amasino Sili ia Michael Kruse, ma ta’ita’i o le Fono Faitulafono, le peresetene o le Senate ia Gaoteote Palaie Tofau, ma le Fofoga Fetalai ia Savali Talavou Ale.

 

Sa fa’apea fo’i ona i ai le Failautusi o le Ofisa o Mataupu Tau Samoa, le afioga i le Maoputasi ia Mauga Tasi Asuega, Kovana o Falelima, fa’apea ai sui o le kapeneta filifilia a le kovana.

 

E to’a 17 afioga i Senatoa na auai ae to’a 21 afioga i Faipule na mafai ai ona atoa le kalama e fa’atino ai galuega mo le tatala aloaiaina o le ulua’i tauaofiaga a le Fono.

 

O le susuga i le Faifeau ia Rev. Afalupetoa Uta’i mai le Ekalesia EFKAS i Vatia na taitaia le sauniga, ma viiga o le Atua na lagiina lava e le aufaipese a le Ekalesia.

 

Na fa’amamafaina e le susuga Rev. Uta’i i le feau fa’aleagaga na tomua ai le sauniga lotu e tatala aloaia ai galuega a le Fono Faitulafono, le feau e fa’atatau i le mana’omia lea e le Atua o le tagata sa ia faia i le paleaiga o ana galuega o le foafoaga, ina ia fo’i atu e tautua o ia ma ofo atu lona soifua e auauna ai i le Atua o le lagi.

 

“Ua mana’omia e le Atua le tagata soifua sa ia faia ina ia toe fa’afo’i atu le viiga ia te Ia, ma ia auauna atu ia te ia ma le fa’amaoni. Ua mana’omia e le Atua ia Amerika Samoa ma ona ta’ita’i ina ia ola tatalo ma mulimuli i lona finagalo, ma ia tausia meatotino sa ia tuuina mai i le tagata e leoleo ma tausia fa’alelei”, o le saunoaga lea a Rev. Uta’i.

 

Ina ia tusa ai ma le Fa’avae Toe Teuteu o Amerika Samoa, e pei ona taua e le fofoga o le aso i lana saunoaga, le afioga i le Fofoga Fetalai o le maota o sui ia Savali Talavou Ale, o aso muamua uma e tatala ai le nofoaiga fou a le Fono Faitulafono, e mana’aomia ai le afioga i le Kovana o le malo mo sana saunoaga fa’apitoa, ina ia fa’apupula i le Fono Faitulafono ma le atunu’u atoa tulaga o loo i ai le atina’e aemaise ai o le tamaoaiga o le malo.

 

Na taua e le afioga i le ali’i Kovana le tele o lu’itau na fetaia’i ma le malo i le tausaga e 2016 ua mavae atu, aemaise lava i le itu tau tupe, ona o le tausaga ua mavae e sosoo ma le tausaga lenei e fesuia’i ai le isi nofoaiga fou.

 

“Ae ui i le tele o lu’itau na fetaia’i ma le faigamalo i tausaga ua mavae, o le agaga fiafia e fia fa’ailoa atu e le faigamalo, e $1.2 miliona lea ua fa’ailoa mai e le au su’etusi e uliuli ai tusi a le malo mo ana fa’amaumauga i le itu tau tupe i le tausaga tupe ua mavae atu, ma e mafua lea tulaga ona o le galulue soosoo tauau a le vaega fa’amalosi tulafono, aemaise ai le Fono Faitulafono ma le Vaega o Fa’amasinoga”, o le saunoaga lea a le ali’i kovana.

 

E le gata i le tala fiafia e fa’atatau i le uliuli lea o le tala o le tupe a le faigamalo i le tausaga tupe ua mavae atu, ae na taua fo’i e le ali’i kovana le isi tala fiafia, i le si’itia pea lea i luga o tupe fa’alotoifale o loo mafai ona ao mai e le malo i tausaga tupe ta’itasi.

 

“Ina ua amata mai le nofoaiga lenei i le 2013, e $90.3 miliona vaega tupe lotoifale sa mafai ona ao mai e le malo, o le tausaga na sosoo ai e 2014, na si’itia ai tupe fa’alotoifale sa mafai ona ao mai i le $98.9 miliona, sosoo ai ma le tausaga e 2015 lea fo’i na toe si’itia ai tupe lotoifale sa mafai e le malo ona ao mai i le aofaiga e $104.4 miliona, ma toe mafai ai fo’i e le malo ona toe ao le isi $104.4 miliona mo le tausaga tupe e 2016 na mavae atu”.

 

“O ia numera ua aliali mai ai le siisii pea i luga o tupe o loo mafai e le malo ona ao mai, ae o loo maitauina pea fo’i le tele o manaoga o le atunu’u e tatau ona fa’ataunu’uina, lea la o loo galulue fa’atasai ai le Fono Faitulafono ma le Vaega Fa’amalosi Tulafono e fa’atino la latou pito laau”.

 

I le tulaga o le tamaoaiga o le malo, na taua ai e le ali’i kovana e fa’apea, e 4.3% na pau maualalo ai tulaga o le atina’e o le malo i le 2012, ae ina ua toe faia atu i ai su’esu’ega i le tausaga e 2015, ua maitauina ai le toe si’itia i luga lea tulaga i le 1.1%, ma o se tala fiafia lea mo le atunu’u atoa.

 

Na fa’afetaia e le afioga i le ali’i Peresetene le saunoaga a le kovana e tusa ai o le tulaga o loo i ai le faigamalo a le atunu’u i le taimi nei, ma ia talosagaina ai ta’ita’i o le malo ina ia fa’agalo fa’aletonu sa tutupu i tausaga ua mavae, ae fotua’i se isi taeao fou mo Amerika Samoa.

 

“Aua le tuua galuega lelei ona o tagata muimui ma tomumu, aua o i latou ia o loo fa’atusaina i le fale e tutulu ma gaogao e le fia nofo ai se tagata, ae alo maia tatou galulue fa’atasi mo le manuia o Amerika Samoa ma le atunu’u atoa”, o le saunoaga fa’ai’u lea a Gaoteote.