Ads by Google Ads by Google

Fagogo: O Le Sone Vevela — Vaega 159

Fa’afeiloa’i atu i lou alafa’i mai i le manuia i lenei taeao fou, malo le soifua, malo fo’i le onosa’i i faiva ma tiute o lo’o feagai ai i lenei aso. E ao ai ona o tatou fa’apea ifo, “Le Atua e, e fa’anaunau atu lava o matou loto i Lau Afio, aua ua o matou mautinoa, e leai se mea e faigata i a te Oe Tama, ia vi’ia pea Lau Afio e fa’avavau, fa’avavau lava, Amene.”

 

Ua ulufale nei le ali’i tusi tala o Richard Preston i totonu o le Ana o Kitum, (Kitum Cave), o lo’o i luga o le Mauga o Elekone, (Mount Elgon). Fai mai le fa’amatalaga a le tusitala, o le avanoa o le ana e ulufale ai i totonu, ua matua’i tele lava, ae ina ua savali i totonu na ona iloa ai e tele atu totonu o le ana na i lo le va’aiga e iloa mai fafo.

 

Ua ulufale nei i totonu o le ana Richard Preston ma tau atu ai i se auala e foliga mai o le ala lea e ui uma ai meaola i totonu o le ana. Ua na le lagonaina se manogi o feau a manu, po’o o latou pua’iga fo’i, ona o lo’o kava atoa ona foliga e le mea manava fa’apea ma lona pulou puipuia. Na toe liliu nei ma tilotilo mai i fafo ma ia iloa ai, ua amata ona liua ao o le lagi i le lanu uliuli, e fa’ailoa mai ai, o le a amata ona maligi ifo timuga. O le taimi lea, ua tau le iloa e ia se mea i totonu o le ana, ona ua amata ona pogisa atoa, o lea na ia a’apa ifo ai ma u’u lana moliuila ma ki loa.

 

O le Ana o Kitum, e te ulu loa i totonu, ona e iloa ai lea, le lautele ma le tele o totonu o le ana, ae o lo’o faula’i ai le anoano o ma’a ma ‘ala. i le tausaga 1982, ina ua mavae le vaitaimi na asiasi ai le ali’i o Tiali Moneti, (Charlie Monet) i le ana o Kitum, ua amata ona pa’u mai i lalo le vaega pito i luga o le ana. Ua pa’u ifo nei le pito i luga o le ana, ma fa’aleaga ai le pou na ‘apo ai i luga le vaega tele lenei o le ana. O le tele o ma’a ma ‘ala nei pe a i le selau iata lona lautele ma ua fa’atumulia atoa ai le isi itu o le ana.

 

Fai mai le fa’amatalaga a le tusitala o Richard Preston, ua amata ona toe va’aia le isi fa’amalumaluga fou i le pito i luga o le ana. Na alu i totonu o le ana ma se fa’afanua, ae sa ia teuina i totonu o le taga pepa i’ila, ina ia ‘aua ne i fa’aleagaina. O le isi itu na manatu i ai le ali’i tusitala, ia ‘aua ne i a’afia le fa’afanua  lenei i se virusi, ona tupu mai ai lea o se fa’aletonu i a te ia. O le fa’afanua lenei, afai e o’o i lea tulaga, e mafai ona fufulu ‘ese pe a fa’aaoga le Clorox, e pei ona fa’aaoga e le Vaega a le Ami ina ua o latou tapeina manuki ma fufulu atoa le fale i le nofoaga o manuki i Reston.

 

O le fa’afanua lea ua alu nei ma le ali’i tusitala i totonu o le ana o Kitum, o le fa’afanua na tusia e se ali’i mai Peretania e ioga ia ian Redmond. Fai mai o lea ali’i, o se tagata na te su’esu’eina elefane. E tolu masina o nofo lenei ali’i i talane o le Ana o Kitum ma mata’i le alu ane o le solo a elefane i totonu o le ana ma toe o i fafo i le po. E le i fa’aaogaina e Redmond se suti puipuia, e leai, ae sa va’aia pea lona malosi, ma e le i a’afia lava i se virusi.

 

Fai mai le fa’amatalaga a le ali’i tusitala o Preston, ina ua ia fa’ailoa i le ali’i foma’i o Peter Jahrling o le USAMRIID e uiga i a Redmond, lea na nofo i talane o le ana o Kitum ina ua la feiloa’i, fai mai, na fa’apea ane le tala a le ali’i foma’i o Peter, “Mata e i ai se auala e mafai ai ona e au mai i a te a’u se toto o le ali’i o Redmond, e fai ai a matou su’esu’ega?”

 

O le ali’i o ian Redmond, o ia sa fa’atula’i mai le manatu e ala i ana su’esu’ega lea na alu i le ana o Kitum e fa’apea, o le manu o le elefanu, e tele lona sao i le fausiaina o le ana o Kitum. E a’oa’o e elefane fafine a latou fanau e su’e le masima, e ala lea i le ave’ese mai o ma’a mai le papa, ona maua ai lea o le masima. O le taina o ata i luga o papa ma’a, o le lesona lea mo elefane laiti.

 

E fa’apea fo’i la i matua, e a’oa’o a latou fanau ina ia amio lelei, e fa’apena fo’i la elefane. Ma na mafua mai lenei a’oa’oga mai le afe ma afe o tausaga ua mavae, a tonu fo’i na fai lenei a’oa’oga ae e le i nofoia e le tagata ola le lalolagi.

 

Ua amata ona mou malie ‘ese le malamalama i lea taimi, a’o i ai pea le tusitala o Richard Preston i totonu o le Ana o Kitum. Ua liliu nei ma toe tilotilo mai i le gutu o le ana, ma ia iloa ai, e foliga mai o se masina le lapotopoto o le gutu o le ana, ae ua lafoia ona ataata i totonu, ma ua ‘ese ai lana va’aiga i lea taimi. Ua toe manatua nei e le ali’i tusitala, na fai lana tala i le ali’i o Robin McDonald e tasi le itula e alu ai i totonu, ona toe fo’i ane ai lea i fafo.

 

E faia pea…

 

Fa’aliliu: Akenese Ilalio Zec