Ads by Google Ads by Google

I’u su’esu’ega a le SIC

TO’ALUA UA FINAGALO SIC E MOLIA I LE TULAFONO

I se tusi na tuuina atu e le taitafono o le Komiti Suesue a le Senate o Lualemaga Faoa, i le kovana sili i le vaiaso na te’a nei, o lo o ia taua ai nisi o vaega ua mafai ona maua e le komiti mai lea suesuega, e faatatau i gaioiga sa faia e ni tagata se toalua sa galulue mo le Matagaluega o Pulega o Uafu ma Taulaga a le malo ia Henry Ledoux ma Fanene Vitale Sooto.

S ia talosagaina ai le tuuina atu o le ripoti a le SIC i le Loia Sili ma le Komesina o le Matagaluega o le Puipuiga Lautele, mo le faia o ni a latou suesuega i ni amioga faasolitulafono o lo o masalomia le aafia ai o i laua nei e toalua.

Na faailoa e Lualemaga ia Togiola i lana tusi e faapea, ina ia tusa ai ma tiute tauave a le SIC e pei ona faaiugafonoina ai e le Senate, na mafua ai ona o latou faia se suesuega e faatatau i le faatauina mai o le Sa’ilele ma Lagisi na aumai ma le faamoemoe e faaloloto ai uafu i Tutuila ma Manu’a, lea na faatupe mai i se vaega o le nonogatupe e $20 miliona a le malo, na tuuina mai i le Vaega o le Litaea a le malo.

“E le o se matou tiute le faataunuuina o ni suesuega mae’ae’a faasaga i mataupu faapenei, peitai e fia vaai sui o le SIC i ni suesuega mae’ae’a faasaga i lenei mataupu, faatasi ai ma le faataunuuina o gaioiga talafeagai e tatau ona faia,” o se vaega lea o le tusi a Lualemaga ia Togiola.

Na faailoa e Lualemaga ia Togiola e faapea, i suesuega sa gafa ma le SIC, ua maua mai ai i mau faamaonia, le faaaogaina leao tupe a le malo o Amerika Samoa e ni tagata faigaluega se toalua a le Pulega o Uafu e faamalie ai o laua lava manaoga faaletagata.

“E le gata o tupe nei sa aumai i le nonogatupe e $20 miliona a le malo, ae sa faatau ai foi ma le masini o le ‘excavator’, lea ua maua i mau faamaonia ua i luma o le SIC, o lea masini na lisi atu e Ledoux i se kamupani i Hawaii, ma ia faaaogaina ai mo ia lava le tupe na maua mai ai,” o le saunoaga lea a Lualemaga.

O faamaumauga uma e uiga i le kopi o le siaki sa tuuina atu ia Ledoux i le aofai e $26,070 atoa ai ma faamaumauga o le pili sa ia tuuina atu i le kamupani ua taulimaina uma e le SIC.

Ae i se tusi na tuuina atu e Ledoux i le SIC i le vaiaso na te’a nei, o lo o ia teena ai tuuaiga sa ia faaaogaina le tupe na maua mai i le lisiina o le masini mo ia lava.

Na taua e Ledoux e faapea, sa ia faaaoga lene tupe e fesoasoani  ia te ia a’o i ai i Hawaii, ona o le tele o taimi sa le maua atu ai se tupe mai le malo e lagolago ai lona aumau i Hawaii o se tagata faigaluega a le Pulega o Uafu ma Taulaga, ao avea o ia ma sui o le malo i galuega mo le toe faaleleia o le vaa tosovaa ma Lagisi, lea sa faatino e le kamupani a le Marisco.

Sa ia taua i le SIC e faapea, a’o momoe fiafia isi sui o le komiti lea na mua’i auai i le faatauina o le vaa tosovaa ma Lagisi i latou aiga, e 15 masina na tigaina ai i Hawaii, ma o nisi o taimi e moe ai i totonu o lana taavale po o luga foi o le vaa tosovaa, ona o le tuai atu o se fesoasoani tau tupe mo ia.

I le mataupu e uiga ia Fanene, sa taua ai e Lualemaga i le kovana e faapea, e fa taavale mo le Matagaluega o Uafu ma Taulaga sa faatau mai i Honolulu, peitai ua maua i suesuega a le SIC, e i ai le taavale e lima i ai taavale na faatau mai ai Fanene mo ia lava, ae faaaoga i ai tupe a le malo e faatau mai ai, mulimuli ane auina mai lea taavale i luga o le ‘air freight’ ae totogi i tupe a le malo.

O lo o i ai foi isi faamaumauga ua tauaao e le SIC o loo taua ai le tulaga lea, e maualalo le tau o le taavale o loo faailoa i pepa na taulimaina e le Ofisa o le Tiute, peitai i pepa o loo faamaumau ai le taimi na faatau mai ai le taavale, o loo taua ai le tupe sa’o sa faaaluina ai.

E le gata i le taavale o lo o aafia ai Fanene, ae o loo i ai foi isi aafiaga faasaga ia te ia i le faatauina mai o se masini e faaaoga i le faleaiga, atoa ai ma isi oloa mai tupe a le malo.

I le faaiuga o le tusi a Lualemaga i le kovana o loo ia taua ai e faapea, e talitonu le SIC, o gaioiga uma nei sa faia e i laua ua taua i luga, ua atagia mai gaioiga e pei o le gaoi, ave faagaoi o ni tupe sa i lalo o le laua vaavaaiga, taupulepule e faatino le solitulafono o le gaoi ma le ave faagaoi o tupe, atoa ai ma le tuuina atu o faamaumauga sese.

Ua sauni le SIC e tuuina atu faamaumauga e uiga i mataupu ua laga e fesoasoani ai i le suesueina o lenei mataupu.

O kopi o lenei tusi ua tuuina atu i afioga i Senatoa uma o le Senate, Loia Sili, Komesina o Leoleo ma le Faatonu Pulega Taulaga ma Uafu a le malo.