Ads by Google Ads by Google

Popolega i aafiaga o tagata soifua mai otaota o meaituaolo


[ata: foa'i]

Pago Pago - AMERIKA SAMOA

Ua tutu faatasi nei le Matagaluega ole Soifua Maloloina a Amerika Samoa ma lana Auaunaga mo le Siosiomaga saogalemu,   (ASDoH-EHS) e ta’u atu i le au fai lo’ilo’i po o meaituaoloa, “e le taliaina pe faatagaina foi, le tia’i o otaota o pua’a lata i le sami”.

“O na otaota o pua’a, e mautinoa lava le goto ifo i le palapala ma avatu e galu i le sami i le taimi e sua ai le tai,” pei ona ta’ua i le faamatalaga a le ASDoH-EHS i luga o lana itulau o Fesootaiga Televave.  Ua fautuaina malosi ai le au fai lo’ilo’i e faia ma le faautauta a latou sai pua’a mai le faatama’ia ai o Suavai.

O ta’ua foi e le ASDoH-EHS, ua oo atu faasea mai le mamalu lautele, ona o le manogi le manuia mai saipuaa, ona ua faaletonu ala paipa agai i tane faapitoa mo otaota, ma tafe sa’o atu lava i le sami.”

E le taliaina e le Matagaluega mo le Puipuiga o le Siosiomaga a Amerika Samoa (AS-EPA) lea faiga, talu e tatau lava ona pulea lelei suavai ma otaota lafoa’i o meaola ia faamalieina manaoga o Amerika Samoa ae o ona tagata ua amata ona faatupula’ia le faitau aofa’i.

 O le tulaga lena, i sai pua’a, o ta’ua e lona ta’iala, o le tele o saipuaa e le o lelei ona faatulaga pe mautu le faiga o latou tane mo suavai lafoa’i. Ua aafia ai suavai pito i luga ole fogaeleele, ma aafia atu ai ma suavai oi le manava o le eleele, vai inu, matafaga, ae o amu ma aau.

“ O le tulafono o iai a le malo, e faasa ai ona faia se saipuaa lata i se vai eli po o se vai, ia silia i le 50 futu le mamao ese. Ma ia silia i le 100 futu le mamao mai se vai faitele.

Ma ia tuu uma puaa i se pa, ma vaai lelei otaota e fai i se faiga e le aafia ai se soifua o tagata ma le siosiomaga.”

A fau se sai puaa, po o se lo’ilo’i, o se poloketi e telē e tatau lava ona iai se Pemita e faaaoga ai le fanua. “Afai e le mafai ona faamalieina e se lo’ilo’i aiaiga e tausia ai Suavai ma otaota lafoa’i, e tatau lava ona tapunia tumau loa. Ma e le talia foi se talosaga mo se pemita e faaaoga ai se fanua.”

“O le autu ia pulea lelei otaota lafoa’i mai meatuaolo, e tusa ai ma le siosiomaga , e puipuia ai tagata mai faama’i mata’utia e aofia ai le Leptospirosis, Gastroenteritis, Cholera, Dysentery, Infectious Hepatitis and Salmonellosis.

 O siama mai puaa, e aafia ai le tagata pe a ulu atu i le pa’u o le tino, o mata, o le gutu ma le isu.

“O le tele o na siama e maua i vai pito i luga, pei o le vai mai timuga, o tafega po o auvai o lo o sootaga  sa’o lava i otaota o meaituaolo o lo o faatalale ona teu.

Ua ta’ua e le AS-EPA, o otaota ma suavai lafoa’i o meaituaolo e sili atu ona aafia ai suavai nai lo otaota o tagata.

Ma o le mafuaaga lena e tolu vaega ua pasia mo le faatinoina o se lo’ilo’i, ia aofia ai ma le faaaogaina o otaota o puaa.

O le toe faaaogaina o otaota o puaa, mo faalelei eleele e faaititia ai foi le aafia ai o suavai ma le siosiomaga. “O le faiga e faamago le otaota, e faaititia ai foi le manogi, ma le lalata iai o lago, e feaveaia faama’i. E mate ai le siama o loo maua i otaota o puaa, ma o na otaota e faaaoga e faalelei ai le eleele mo laau toto.”