Ads by Google Ads by Google

Lolo: A’afia uma atunu’u i le fa’alavelave na manu’a ai Leoleo

O le fa’alavelave lea na tula’i mai i le vaveao o le aso Sa na te’a nei i se vaega o le pitonu’u o Lepuapua, lea na manu’a ai se ali’i leoleo ina ua tafana e se ta’avale le ta’avale a leoleo na malaga ai ni ali’i leoleo se to’atolu, o se fa’alavelave e le gata ua a’afia ai le Matagaluega lava ia o Leoleo, ae o se fa’alavelave fo’i ua a’afia ai ma le atunu’u atoa lava, e pei ona saunoa le ali’i kovana i se fonotaga fa’afuase’i i le taeao ananafi.

 

“O le fa’alavelave e pei ona manu’a ai le ali’i leoleo, e le gata ua a’afia ai le atunu’u atoa, ae ua tula’i mai ai fo’i ma le mau fesili i le malosi o puipuiga a nu’u ma itumalo o le atunu’u i le taimi nei”, o se vaega lea o le saunoaga a le tofa i le tootoo ia Lolo Matalasi Moliga, i le mae’a ai lea ona fetufaa’i o finagalo ma manatu ma ni isi o ta’ita’i fa’aleaganu’u i se fonotaga puupuu sa faia i le potu fono i le ofisa o le ali’i kovana.

 

O le autu o le fonotaga a le kovana ma lana kapeneta ananafi, e le gata sa fa’amanino ai e le Matagaluega a Leoleo le tulaga atoa o le fa’alavelave, ae sa tau saili ai fo’i se auala e mafai ai ona foia le fa’afitauli lea ua maitauina le fa’atupulaia mai i totonu o le atunu’u i le taimi nei, i le malosi lea o le umiaina e tagata o fualaau fa’asaina, fa’apea ai ma le lamatia o le soifua o leoleo i le taimi e fa’atino ai a latou tiute.

 

Na taua e le Ta’ita’i Leoleo ia Tauese Va’a Sunia i le fonotaga a le kapeneta e fa’apea, o se tasi o tulaga ua maitauina i le taimi nei ua mafua ai le tutupu soo mai o fa’alavelave fa’apenei ma a’afia ai leoleo, o le malosi o tulaga i fualaau fa’asaina, ma ua masalomia le maua i Amerika Samoa nei o mea e gaosi ai e tagata fualaau fa’asaina.

 

Sa ia taua fo’i e fa’apea, ua atamamai tagata i ituaiga auala eseese e saili ai tupe, aua ua latou iloa, e tele naua tupe e maua i le fa’atauina atu o fualaau fa’asaina.

 

Saunoa le afioga ia Satele Galu Satele, o le Failautusi o le Ofisa o Mataupu Tau Samoa e fa’apea, o se tasi o fa’afitauli ua maitauina i le taimi nei e mafua ai ona ofi mai fualaau fa’asaina i le atunu’u, e foliga mai o lo o i ai lava ni tagata faigaluega a le malo o lo o auau fa’atasi i le faia o gaioiga fa’asolitulafono nei.

 

Mo se fa’ata’ita’iga e pei ona saunoa Satele, o le Ofisa lava ia o Tiute a le malo, o i latou na e puipuia tuaoi o Amerika Samoa mo soo se oloa e auina mai i totonu o le atunu’u, ae o le fa’anoanoaga lea ua maitauina i le taimi nei, e foliga mai e i ai lava masalosaloga, o lo o i ai sui o le Ofisa o Tiute o lo o fesoasoani i le aumaia o tulaga fa’apenei i le atunu’u.

 

“E taua tele le mataupu lenei, e ui ua na o ni masalosaloga o lo o tutupu, ae o le mea moni lava ia, e tatau fo’i ona toe ave se feau fa’amalosi i le Ofisa o le Tiute, ina ia mataala i le fa’atinoina o a latou tiute tauave, ina ia mautinoa e malupuipuia le atunu’u i so o se oloa e auina mai i totonu o le teritori”, o le saunoaga lea a Satele.

 

Sa talosagaina e le afioga i le Kovana Itumalo o le Falelima i Sisifo ia Lualemaga E. Faoa le sui Loia Sili ia Mitzie Jessop atoa ai ma le Sui Komesina o Leoleo ia Vaimaga Maiaga, ina ia tapena se ripoti atoa o le fa’alavelave na mafua ai ona a’afia le ali’i leoleo, ma tu’uina atu i le Ofisa o Mataupu Tau Samoa se’i va’ava’ai i ai Satele ma le Ofisa, ma fuafua i ai sa latou fautuaga i se isi la’asaga e tatau ona fai.

 

Na taua fo’i e Satele e fa’apea, o aso anamua sa tasi lava le leo, sa maopoopo fa’aiuga a ali’i ma faipule o nu’u ma itumalo, peita’i o suiga ua vaaia i le taimi nei, e le gata ua tele leo ae ua amata fo’i ona vaivai le mamalu o pulega a alii ma faipule a nuu ma afioaga.

 

Ae na saunoa le ali’i kovana ia Lolo e fa’apea, e le sa’o lea manatu fa’apea ua amata ona leai se mamalu o pulega a ali’i ma faipule i nu’u ma afioaga, aua afai lava e manatu matai taua o nuu ma itumalo e fa’amamalu pulega, e mamalu lava, ae mafua ona tau mou ese atu lena tulaga taua, ona ua amata ona le manatu mamafa matai i o latou tiute fa’amatai i totonu o nuu ma le itumalo.

 

Saunoa le afioga i le lutena kovana ia Lemanu Peleti Mauga, o le agaga atoa o le alii kovana ua mafua ai ona valaau le fonotaga a le kapeneta ananafi, ia saili se auala e foia ai le fa’afitauli ua a’afia ai leoleo, ina ne’i tula’i mai ai se isi fa’alavelave e sili atu ona matuia.

 

Na taua e Lemanu e fa’apea, afai e le vave foia le fa’afitauli lenei, e ono tula’i mai le aiga o le ali’i leoleo ua manu’a ma fai se gaioiga e taui ai le toto o le latou tagata ua masa’a.

 

Na fa’atepa e Lemanu le kapeneta i vevesi e masani ona tutupu i taimi o ta’aloga kirikiti a nu’u, lea e ‘au ai lava tagata o le nuu i le latou nu’u pe afai e tula’i mai se vevesi ma le isi nu’u,

 

“Afai e tula’i mai ni fa’alavelave fa’apenei ma a’afia ai le malo atoa, o lo tatou tiute o ta’ita’i, tatou galulue fa’atasi e saili se auala e foia ai le tula’i soo mai o nei fa’afitauli i le lumana’i”, o le saunoaga fa’ai’u lea a Lemanu.