Ads by Google Ads by Google

Fa’amanino Lolo lona tulaga e fa’atatau i le “Veto Override”

Na fa’amanino e le alii kovana ia Lolo Matalasi Moliga i luma o lana kapeneta i le vaiaso nei e fa’apea, “o le mataupu e fa’atatau i le Veto Override lea ua sauni le atunu’u e palota i ai i le vaiaso fou, e le o se la mataupu ma le lutena kovana ia Lemanu Peleti Mauga, ae o le mataupu na afua mai i le Fono Faitulafono”.

 

“Pau le ma vaega ma le lutena kovana o lo o fa’amanino mai i lalo o le Fa’avae e fai i le mataupu lenei, a pasia mai loa e le Fono Faitulafono ana suiga, ona ma tuuina atu loa lea i le au palota e palota i ai, ae leai se isi ma galuega e toe faia i ai”, o le saunoaga lea a Lolo i luma o le kapeneta e tau fa’amanino atili ai le la a’afiaga ma Lemanu i le mataupu o le ‘veto override’.

 

Na taua e Lolo e fa’apea, e tolu auala e mafai ona faia ai suiga i le Fa’avae, o ia auala e aofia ai le Fono o le Fa’avae, sui mai e le Initeria, ma suiga mai le Fono Faitulafono.

 

“O suiga la lea ua i luma o le atunu’u i le taimi nei, o suiga mai le Fono Faitulafono, ma ua talafeagai ma ala o le Fa’avae le gaioiga a le Fono lea ua tuuina mai”, o le saunoaga lea a Lolo.

 

E pasia e le Fono Faitulafono le iugafono e faatulaga ai suiga o le Fa’avae, ae o le taimi lea o lo o aumau ai le alii kovana i Hawaii mo ana talavai, o lea na ia fautuaina ai le lutena kovana ina ia se tusi i le Komesina o le Ofisa o Palota, e tu’u le mataupu i le suiga o le fa’avae i le palota o lo o sosoo ai nei.

 

Na faamanino e Lolo i lana kapeneta, e leai se isi gaioiga na ia toe faia i le mataupu a le Fono lea ua sauni le atunuu e palota i ai, se’i vagana ai lona tofia o le Komiti latou te fa’amalamalama i le atunu’u le uiga moni o le mataupu e fa’atatau i le ‘veto override’.

 

“O le ma talitonuga ma Lemanu, e tatau ona palota malamalama le atunu’u e uiga i le mataupu lenei, peita’i e i ai lo’u talitonuga e le o taitai lava le taimi e fa’amalamalama ai i le atunu’u le aano o lenei mataupu, ma lafo atu ai le fautuaga i tagata palota i le taua ma le aoga o suiga o le fa’avae, o le mafua’aga tonu lena na mafua ai loa ona ma tofia le Komiti, o le latou galuega, ia fa’amalamalama i le atunu’u i luga o le televise, leitio faapea ai ma fonotaga i nuu i tua ma fafo le taua o le mataupu lenei”, o le isi lea saunoaga a Lolo.

 

“Le tatou kapeneta e, o le mataupu ua tatou talanoaina, o le lumana’i lea o le tatou atunu’u ma le tatou faiga malo, e ui i le tele o tulaga o lo o fenumia’i ai mataupu tau palota e pei o le palotaina o le senate, i lo’u talitonuga, e eseese mamao lava le mataupu lena ma le mataupu e fa’atatau i le ‘veto override’, pe palota le senate po o le maota o sui, ae afai e leai se malosi e tu’u atu i le Fono Faitulafono, e matua leai lava se aoga o le Fono a le atunu’u”, o le isi lea saunoaga a Lolo.

 

“O le mafua’aga lena ma te talitonuina ai le tulaga lea, ave le malosi i le Fono Faitulafono e pei fo’i ona umia e isi malo Temokarasi uma i le lalolagi le malosi lena, e liliu ai se tulafono sa latou pasia ae na teena e le alii kovana”, o Lolo lea.

 

Na taua e le alii kovana e fa’apea, mai setete e 50 o le Iunaite Setete atoa ai ma ona teritori, e na o Amerika Samoa lava le teritori e le o i ai se malosi i lana Fono Faitulafono e liliu ai se fa’aiuga sa faia e le kovana e teena ai se tulafono.

 

O le agaga autu e pei ona taua e Lolo o lo o mafua ai ona ia naunau e fa’amalamalama i le atunuu le aano o le mataupu lenei, ina ia silafia e tagata uma o Amerika Samoa ituaiga faigamalo manuia lea ua molimauina e le lalolagi i le taimi nei, ina ia soifua manuia ai fo’i tagata o le atunuu.

 

Na fa’ai’u lana saunoaga i lona fautuaina o le kapeneta, e aua le amanaia ni isi o manatu o lo o fa’alogo i ai mai ni isi o tagata, “o tala na o lo o fetaia’i i tua fa’apola o le savili, aua tatou te manatu ai fua, ae fai le mea sa’o ma le mea lelei e manuia ai le atunu’u atoa”.