Ads by Google Ads by Google

Fetufaaiga Faleomavaega ma le atunu’u i luga o le ea

O le mataupu i le to’atele o fanau e i’u mai i Aoga Maualuluga ma le Kolisi i le atunu’u o lo o tau saili ni galuega, o se tasi lea o mataupu na aofia ai i le fetufaaiga a le tofa Faleomavaega Eni ma le atunu’u, i luga o lana polokalama i le aso Lulu na te’a nei.

O lea mataupu na laga e se tasi o to’oto’o ina ua ia fa’aleo lona fa’asea i le malo, i le to’atele o fanau ua fiu e tau saili ni galuega ae ua le maua lava, ma i’u ai loa ina tuua e fanau le atunu’u ae malaga atu i Amerika e saili galuega ai.

“Fai mai fo’i o le lumana’i o le atunu’u o lo’o fa’amoemoe i tupulaga lalovaoa, a’o lenei e fiu nai fanau e talosaga mo ni galuega ae tasi lava le tali ua leai ni galuega a le malo ma kamupani tua,” o le fa’asea lea a le to’oto’o.

Saunoa Faleomavaega, e le na o Amerika Samoa o lo’o fa’alogoina ai le tulaga fa’aletonu lea i le leai o ni galuega i le malo ma pisinisi tua, ae ua o’o lava fo’i i totonu o le malo tele, ma mafua ai ona o’o atu i le to’a 25 miliona tagata Amerika e leai ni galuega i le taimi nei.

Saunoa Faleomavaega, o se tasi o fa’afitauli o lo’o feagai ma le malo tele o Amerika Samoa nei, o le tau totogiina lea o ana aitalafu lea ua o’o atu i le $14 tiliona (trillion), ma o le isi lea fa’afitauli o lo’o a’afia ai le tamaoaiga o le malo tele, peita’i o lana tatalo, talosia ia mafai ona fesoasoani ni galuega e maua i fafo mo alo ma fanau a le atunu’u ua saili galuega atu i Amerika.

A’AFIA LE ATUNU’U I LE AITALAFU A LE MALO I LE ASPA

E talitonu nisi o le atunu’u e pei ona latou fa’aalia i luga o le polokalame a le tofa Faleomavaega i le vaiaso nei, o le aitalafu a le malo i le ASPA e lata i le $6 miliona lea ua mafua ai ona pagatia le atunu’u i le taugata o tautua a le ASPA.

E ui o se mataupu ua tele taimi e talanoa ma fetufaa’i ai le atunu’u ma ona ta’ita’i, peita’i na taua e se tasi o to’oto’o i luga o le polokalame le mafatia o lona loto pe a mafaufau atu i le tele o le aitalafu a le malo e le o totogiina, ae o le atunu’u e tiga lava ona le atoa se $50 o le pili e le’i totogiina, e tipi lava e le ASPA le moli po’o le suavai taumafa fo’i.

“O lea ua amo e le atunu’u le mamafa o le avega a le malo, ma ua o’o lava i aiga lima vaivai ua matua aafia uma lenei tulaga, ae o lea lava e ola fiafia le malo, lea fo’i ua teena e le kovana le pili a le Fono e taofi ai si’itaga a le ASPA, ma ua le iloa ai e le atunu’u po’o fea o le a sulu i ai,” o le fa’asea lea a le to’oto’o lava.

Saunoa Faleomavaega, o le fa’aiuga a le kovana e teena le pili a le Fono e taofi ai si’itaga a le ASPA, o se fa’aiuga sa faia ina ua mautinoa, ua leai fo’i se isi la’asaga a le ASPA e fai ina ia maua mai ai se tupe e fa’atino ai tulaga moomia o lana tautua.

Na pau le itu na fa’anoanoa ai le ali’i faipule, o le le tu’u avanoa o le ASPA i pili a nai aiga lima vaivai, pe afai e mae’a le masina ae le’i maea ona totogi le pili, ae tiga lava ona laititi le tupe e le’i uma ona totogi, e tipi lava e le ASPA, ae o lea e faulala’i le aitalafu a le malo e le o faia ai lava se gaioiga.

FALETUPE ATINA’E MA LE LATOU POLOKALAME

Na fa’aalia e se tootoo i luga o le polokalama a le tofa Faleomavaega lona le fiafia i le auala o lo’o fa’atautaia ai e le Faletupe o Atina’e lana polokalame, lea e talosaga atu ai tagata e vaivai le tamaoaiga mo ni vaega tupe e fa’aleleia ai a latou maota tuai.

O le itu na taua e le to’oto’o lea ua mafua ai lana fa’asea, o le vaaia lea ma le fa’anoanoa o nisi o le mamalu o le atunu’u, ua momoe ai i le nofoaga e tu’uina atu ai tusi talosaga mo nonogatupe, i le maota o le Fale Laumei i Utulei i le po o le aso Gafua na te’a nei, ona o le fa’amoemoe ia aofia ai i totonu o le ulua’i 50 tusi talosaga e talia e le Faletupe.

“Talu ona tula’i mai Utu (Abe Malae) i le peresetene o le Faletupe e le’i tula’i mai lava ni tulaga fa’aletonu fa’apenei, ae foliga mai o lea o lo’o maitauina le tula’i so’o mai pea o lenei fa’afitauli,” o le fa’asea lea a le to’oto’o.

Na pau le saunoaga a le ali’i faipule e tusa ai o lenei mataupu, o le toe fesiligia lea o le pulega o le Faletupe i le mafuaaga ua ala ai ona momoe tagata e fa’atalitali ni o latou avanoa mo le polokalame.

O le po o le aso Gafua na te’a nei na taua ai le silia i le to’a 70 nisi o le atunu’u na momoe i fafo o le fale laumei i Utulei, ona o le naunau ia o latou maua avanoa mo tusi talosaga muamua e 50 e taulimaina e le faletupe.

O le  polokalame lenei a le faletupe o Atina’e a le atunu’u mo nonogatupe e fausia ai fale, o lo’o va’ava’alua ma le polokalame a le feterale ua taua o le HUD-Home Investment Partnership for Program Year 2011.

E tusa ma le $254,912 le tupe o lo’o fuafua le faletupe o atina’e latou te mauaina mai i lenei polokalame, atoa ai ma se isi fo’i vaega tupe fa’aopoopo e fesoasoani atili ai i le polokalame.

Mo fale toe fa’afou e mafai ona o’o atu le maualuga o le talosaga i le $72,000 ae mo fale fou e fia fausia e mafai ona o’o atu i le $31,250 le maualuga o le talosaga.

I ripoti na taua ai, o le afiafi o le aso Gafua na amata taunu’u ai nisi o le atunu’u i luma o le fale laumei ma momoe ai mo le po atoa, ma le fa’amoemoe ia muamua i luma o le laina i le taimi e tatalaina ai talosaga i le aso Lua na soso’o ai.