Ads by Google Ads by Google

Aofia i totonu o le lipoti auiliili a le teritori le toaitiiti o tagata faigaluega I ofisa faamalosi tulafono a le malo

Pago Pago - AMERIKA SAMOA

O lo o ua fa’ama’oti mai i totonu o le Lipoti Auiliili a le Teritori (TCR), le toaititi o tagata faigaluega o galulue nei, i totonu o le Ofisa o Leole (DPS) o, le Ofisa a le Loia Sili (AGO) faapea le Ofisa a Loia mo le mamalu lautele (OPD). 

 E mafua lea tulaga, e pei ona ta’ua i totonu o le TCR, ona e sili atu totogi ma ponesi a galuega i atunu’u i fafo.

 I totonu o le DPS, o lo o ta’ua ai e faapea, e 2,864 valaau na tali iai leoleo i le tausaga tupe o le 2023, e aofia ai fa’alavelave su’esu’eina e 1,136, ae 871 valaau mo se fesoasoani; 708 faalavelave tau taavale sa su’esu’eina ma le 149 aveta’avale na lokaina ona o le aveta’avale fa’asuaava.

I le auiliiliga o ituaiga vala’au na o’o mai i le ofisa leoleo; e 291 sa mo fa’alavelave o le fa’ao’olima, soso’o mai ai mataupu tau talepe fale e 240; o mataupu tau i le fa’avevesi i nofoaga lautele ma totonu o aiga, e 196, o mataupu tau i le gaoi e 136, o fa’alavelave i totonu o aiga e 98 faapea ma mataupu e faatatau i le talepe fale, e 81.

I le iunite a le ofisa a leoleo, lea o lo o mataituina fualaau fa’asaina, e 63 mataupu sa su’esu’eina na a’afia ai fualaau faasaina.

Ina ia tali atu i le faafitauli o le toaitiiti o lana aufaigaluega, sa talosagaina ai e le ofisa a leoleo se paketi faaopoopo mo le tausaga tupe o le 2024, lea na pasia e le Fono ma le Kovana, e avea ma se vaega o le pili faaopoopo e $22 miliona e faatupeina mai tupe totoe mai i le tausaga tupe o le 2022.

Mai i vaega e 9 ia sa faatupeina, e na o le tasi lava e faasino tonu i manaoga a le DPS, e le i aofia i totonu o le paketi o le tausaga tupe o le 2023, mo le $886,000.  E le i maoti mai i le pili po o le lipoti a le TCR ia le mea na fa’aaogaina iai lea tupe – ae peitai, o lo o ta’ua i le lipoti, le tatalaina o le A’oga Faaleoleo lona 29 ia Mati 2024.

Mo le ofisa a le loia sili, lea o lo o gafa i le mataituina ma le fa’amalosia o tulafono lotoifale, faapea ai ma le ulufale mai i totonu o le teritori, ua lipotia mai ai le taulimaina e le vaega a le ‘Civil Division’ le silia ma le 600 mataupu savili i le 2023, ae i le vaega o le ‘Criminal Division’, i le 2023 e silia ma le 7,000 mataupu tau ‘criminal’ ma solitulafono i luga o alatele sa taulimaina.  O lo o ta’ua foi i le lipoti a le TCR le tulaga faaletonu o le aofaiga o loia a le ofisa a le loia sili, o lo o galulue nei.

Ina ia tali atu i lenei faafitauli o le leai o ni loia, ua liliu ai le ofisa a le loia sili e fa’aaoga mai i latou ua ta’ua o Faufautua o le tulafono (Legal Practitioners), e latou te taulimaina mataupu patino i soligatulafono mama, faalavellave tau taavale faapea ma mataupu e a’afia ai fanau talavou.

Ua ta’ua foi i le lipoti a le TCR le sainia e le AGO o ni maliliega ma nei Faufautua o le Tulafono, e malaga atu i Hawaii e saunia ai mo le su’eina i su’ega faaloia, ma afai ae pasia, o le a avea loa o ia ma sui loia sili i totonu o le vaega o le ‘Criminal Division’ e fesoasoani i le toalaiti o loia i totonu o le ofisa a le loia sili.

O le ofisa loia mo le mamalu lautele (OPD), o la latou matafaioi o e fesoasoani lea ia i latou e le gafatia ona totogi ni a latou lava loia.

O lo’o ta’ua i le lipoti a le TCR e faapea, i le aso 4 o Iulai, 2022 na faamavae ai le loia na totoe i totonu o le ofisa a le OPD; i le aso 18 o Iulai, 2022 na filifilia ai se loia lotoifale e galue i le OPD ma I’u ai ina fa’amaonia e avea ma loia a le OPD ia Setema 2022.  Ae peitai, i le aso 12 o Setema, 2023 na maliu ai lea loia.  Ma o le taimi nei, o lo o ua avea ai le susuga i le loia ia Asaua F. Fuimaono ma loia i totonu o le OPD faatasi ai ma ni fuafuaga mo ni suiga tetele i lea ofisa.

Ina ia talu atu i le faafitauli o le leai o ni loia i totonu o le OPD, ua tau saili mai ai nei ni loia tua e mafai ona fesoasoani, lea na mafai ai ona faaiuina ni mataupu e 520 sa ta’atia i le OPD, i le faaiuga o le tausaga tupe o le 2023, ae toe faaopoopo mai ai nisi o mataupu fou.

O lo o ta’ua foi i totonu o le lipoti a le TCR e faapea, o le fa’afaigata ona aumai o ni loia mai atunu’u i fafo, e faafaigaluega i totonu o Amerika Samoa, ona o tulaga o totogi ma ponesi.

I le 2022, sa fausia ai e le faigamalo se komiti e latou te mataituina faafitauli o feagai ma le malo i le sailiga o ni  agata faigaluega po o le taofia o tagata faigaluega o iai nei, ae le gata I lea, i le ogatotonu o le 2023 na pasia ai e le faigamalo se si’i i totogi, e le gata mo loia, ae faapea foi isi galuega.

Ua fa’ailoa mai foi i le lipoti a le TCR, o lo o ua galue nei se loia i totonu o le OPD, e avea ma sui loia mo tagata lautele, ma o lenei loia, ua silia ma le 20 tausaga o galue faa loia ma tele ni mataupu tau faamasinoga ua mafai ona ia fofoina, e aunoa ma le faasalaina o se tasi.

O lo o ua tagatagai nei le OPD i ni loia se tolu, i le amataga o le 2024.  Ma o lo o fa’aauau pea ona galulue le komiti filifilia a le faigamalo mo le sailiga o ni tagata faigaluega fou.