Ads by Google Ads by Google

Faamaonia i ripoti sa maua taumafa a fanau aoga i le Aoga Maualuga a Manu’a


[ata: foa'i]
ausage@samoanews.com

PAGO PAGO - AMERIKA SAMOA

 

E ui i faasea mai Manu’a i le leai lea o ni taumafa na maua e fanau aoga o le Aoga Maualuga i le aso Lulu e oo atu i le aso Faraile o le vaiaso na te’a nei, peita’i o se ripoti na folasia i luma o le Komiti o Aoga a le Maota o Sui i le aso Faraile na te’a nei, o loo faamaonia mai ai, sa maua e fanau aoga taumafa mo le Malu Taeao faapea ai fo’i le Taumafataga o le aoauli.

 

Na taua e le Faatonusili o Aoga a le malo ia Talauega Dr. Samasoni Asaeli, faapea ai le Pule o le Polokalame o le School Lunch ia Christina Fualaau le faateia o i laua i le ripoti e faatatau i le leai o ni taumafa na maua e fanau aoga i Manu’a. Ae o le ripoti na maua mai i le aoga i Manu’a, o lo o manino ai le maua e fanau aoga o taumafa i le ulua’i vaiaso na a’e ai aoga seia oo mai lava i le taimi nei.

 

O le mataupu i le leai o ni taumafa na maua e fanau o le Aoga Maualuga i Manu’a, na faaleo e le afioga i le ali’i Faipule mai le Itumalo o Manu’a #1, afioga Alumamalu Filoiali’i Ale. 

 

Saunoa Alumamalu e faapea, a o malaga atu i luga o le ala ina ua faatoa mae’a galuega a le Fono i le aso Lua o le vaiaso na te’a nei, ae faafuase’i ona tatagi lana telefoni, o se tasi o sui o lona Itumalo mai Manu’a o loo valaau mai ia te ia.

 

O le la talanoaga ma le sui o lona itumalo na ia manino ai, e le i maua e fanau aoga a le Aoga Maualuga ni taumafa i le aso Lulu o le ulua’i vaiaso na a’e ai aoga a le malo. Na taua e le tagata mai Manu’a sa la talanoa e faapea, na pisi matua ma faiaoga e tapena taumafa mo nai fanau aoga i le aso Lulu lea.

 

Sa ia toe telefoni i le tagata lava lea i le aso na sosoo ai ma ia iloa ai, e faapena fo’i tulaga o le aso Tofi ma le aso Faraile, e le i maua fo’i e fanau aoga ni taumafa mai le polokalame a le School Lunch e pei ona agavaa ai fanau aoga uma i Amerika Samoa.

 

Sa ia taua fo’i e faapea, ua salalau solo lea mataupu i le leai o ni taumafa na maua e fanau aoga a Manu’a i luga o upega o fesootaiga (Facebook), ma o se tulaga e lagona ai le faanoanoa o le loto, o lea faatoa tasi le vaiaso talu ona a’e aoga a le fanau a e tula’i mai ai lenei faafitauli.

 

“O le faafitauli lava fo’i lea na tula’i mai i le tausaga aoga ua mavae atu, a o lea fo’i ua toe alia’e mai ma ua atagia mai ai le ‘ela o le aufaigaluega i le faatinoina o le latou pito laau,” o le saunoaga lea a le afioga i le ali’i Faipule ia Alumamalu.

 

Sa ia taua fo’i le isi tulaga o loo faasea ai sui o lona itumalo, o le la’u atu o sapalai o taumafa mo fanau aoga a le itumalo ma faalala i luga o le uafu, e aunoa ma le puipui malu lelei mo le soifua maloloina o fanau aoga.

 

Na lagolago e nisi o afioga i ali’i Faipule le mataupu faasaga i taumafa mo fanau aoga i Manu’a.

 

Saunoa le afioga i le ali’i Faipule ia Lavea Fatulegaee Palepoi Mauga e faapea, e tatau ona silasila toto’a le Komiti o Aoga a le Maota o Sui i le faafitauli o loo pagatia ai aoga i Manu’a, ma faatulaga se iloiloga e fesiligia ai le Faatonu o Aoga a le malo mal ana taupulega i le mafua’aga o le faafitauli.

 

Na lagolago e le Sui Fofoga Fetalai ia Fetu Fetui le talosaga a Lavea.

 

Saunoa Fetu e faapea, soo se taimi lava e ta’u ai le upu “fanau aoga”, e mamafa tele i lona mafaufau lea tulaga, ona o le lumana’i lea o le itumalo ma le atunu’u atoa, faapea aiga ma afioaga, o fanau.

 

“Ua tupu soo tele lenei faafitauli, o le le ‘aai o fanau aoga a lo’u itumalo, e mafua mai i le faatamala o le Ofisa o Aoga. Ailoga e malamalama tagata nei i le faatinoina o latou tiute. Afai e le malamalama i latou nei, o la’u talosaga i le malo, aveese nei tagata ae saili mai ni tagata e iloa ma malamalama i le faatinoina o galuega,” o le faasea lea a Fetu.

 

O le taeao o le aso Faraile na te’a nei, na faataunuuina ai loa le iloiloga a le Komiti o Aoga a le Maota o Sui, ma sui o le Ofisa o Aoga a le malo.

 

O le iloiloga a taitaia e le Taitai Komiti, afioga i le ali’i Faipule ia Vailoata Eteuati Amituana’i. 

 

O moilmau na auai e aofia ai le Faatonusili o Aoga a le malo o Amerika Samoa, le Tofa a Talauega Dr. Samasoni Asaeli, o le Tamaitai Pule o le Polokalame o le School Lunch ia Christina Fualaau, ma le sui o le Ofisa o le Kovana i Man’ua, le Tofa Sualevai Nofoaiga Sualevai.

 

Na taua e Fetu i le iloiloga lona faanoanoa tele i le alia’e soo o lenei mataupu e aafia ai fanau aoga a le itumalo. Sa ia taua e faapea, e pito laiti lava le aofa’i o fanau aoga e aooga i soo se aoga i Manu’a e aofia ai ma le Aoga Maualuga, pe a faatusatusa i le aofa’i o aoga i Tutuila, ae foliga mai e na o aoga lava i Manu’a e aafia i le faafitauli.

 

Na faamanino e sui o le Ofisa o Aoga e faapea, o sapalai mo taumafa e ave i Manu’a, e saunia le sapalai mo masina e 3 ina ia mautinoa e lava ma totoe mea uma e manaomia e aoga i Manu’a.

 

O le faaiuga o le masina o Novema o le tausaga na te’a nei na alu ai le sapalai o taumafa mo aoga i Manu’a ma le faamoemoe o le sapalai lea e aofia ai Tesema, Ianuari ma Fepuari o le tausaga nei. 

 

E i ai se taimi e faaletonu ai le momoliina atu o sapalai o taumafa mo Manu’a, e mafua mai i tulaga o femalagaaiga, peita’i, e le o se faafitauli lea e masani ona tula’i mai.

 

Na faamanino e Fualaau e faapea, soo se taimi lava e ave ai se sapalai i Manu’a, e tatau lava ona auina mai se ripoti mai le Sifi Kuka i Manu’a e faailoa mai ai mea uma o le sapalai na maua. O vaiaso ta’itasi fo’i e momoli mai ai le ripoti mai Manu’a e faailoa mai ai taumafa na tuuina atu mo fanau aoga, atoa ai ma le sapalai o loo totoe.

 

“Sa faailoa mai e le Sifi Kuka i le Aoga Maualuga i Manu’a ia te oe e lei aai fanau aoga i le aso Lulu e oo atu i le aso Faraile o le vaiaso na te’a nei,” o le fesili lea a Fetu ia Fualaau.

 

Na tali Fualaau, “E leai se ripoti faapena na tuuina mai. Na pau le ripoti na ou mauaina, o le ripoti o loo ta’u mai ai le aofa’i o fanau aoga na aai i le aso Lulu e oo atu i le aso Faraile o le vaiaso e pei ona taua.”

 

Na taatia tulaga i fanau aoga e le i aai ae oso le Sui Fofoga Fetalai i sapalai mo meaai mo fanau aoga i Manu’a. Sa ia faailoa i molimau e faapea, e le lava le ta’i 3 masina o loo ave ai le sapalai mo Manu’a. E tatau ona ave ta’i 6 masina le sapalai ina ia  aua lava ne’i toe tula’i mai ni faafitauli faapea.

 

Na faamanino e Fualaau e faapea, e mafua ona ae ta’i 3 masina le sapalai mo Manu’a, ona e le i mae’a le Warehouse a le School Lunch o loo fausia i Ta’u i le taimi nei. O le taimi lava e mae’a ai le galuega tele o loo faagasolo, ona faigofie loa lea ona la’u se sapalai tele o taumafa ma teu ai i le warehouse.

 

Na liliu Fetu ia Sualevai ma fesili i ai, pe na logo mai o ia e le itumalo ua leai ni mea’ai a fanau aoga. Saunoa Sualevai, “E leai”.

 

Saunoa Fetu e faapea, e le mana’o e su’esu’e vale tulaga i taumafa, ae o lona talitonuga, e i ai le tagata o loo faatamala e faatino ona tiute tauave. Sa ia tuuaia Sualevai i le le faatinoina o ona tiute, o ia o le sui o le Ofisa o le Kovana mo Manu’a. O lona tiute e pei ona saunoa Fetu, o le malaga i vaiaso taitasi i Manu’a e asiasi aoga ma tulaga uma o le itumalo, ma vaavaai poo i ai ni manaoga taua o loo tula’i mai ai, ona sau lea e faailoa i le Kovana.

 

Saunoa le afioga i le ali’i Faipule ia Vailiuama Steve Leasiolagi e faapea, o le ripoti mai le Sifi Kuka a le Aoga Maualuga i Manu’a o loo taua ai, na maua e fanau aoga mea’ai i le aso Lulu e oo atu i le aso Faraile o le vaiaso e pei ona fesiligia.

 

O le aso Lulu e pei ona taua i le ripoti, e to’a 35 fanau aoga na aai i le Malu Taeao, to’a 35 fo’i fanau aoga na aai i le Taumafataga o le Aoauli.

 

E faapena fo’i i le aso Tofi ma le aso Faraile, e ta’i to’a 36 le aofa’i o fanau aoga na ‘aai i le Malu Taeao mo aso ta’itasi ia, to’a 36 fo’i fanau aoga na ‘aai i le Taumafataga o le Aoauli.

 

Na fesili Vailiuama ia Fualaau e faamaonia le moni o le ripoti e pei ona tauaao e le Komiti. Na saunoa Fualaau, “E moni ma faamaonia le ripoti lea”.

 

Saunoa loa Vailiuama, “Afai la e faamaonia le ripoti lea, lona uiga, e le sa’o le faasea  o lo o sau mai Manu’a e faapea e le i aai fanau aoga.”

 

Na fautua le afioga i le ali’i Faipule ia Larry Sanitoa, e manaia fo’i ae i ai se polokalame i luga o le computer e mafai ai ona maua uma faamaumauga e faatau i taumafa o loo ave i Manau’a i masina taitasi, ina ia mafai ai ona iloa le taimi e mae’a ai lea taumafa ma le taimi e toe mana’omia ai.

 

Saunoa Fualaau, e i ai le latou polokalame fou o lo o faamoemoe e faia ai se aoaoga mo le aufaigaluega, e faamasani ai latou i le faia o faamaumauga mo sapalai o taumafa mo fanau aoga.

 

O le faaiuga o le iloiloga, na faamalulu ai molimau i afioga i Faipule pe afai ua faaletonu le latou auaunaga. Sa latou ta’utino, o le a le toe tula’i mai lenei faafitauli i le lumana’i.

 

Saunoa Fetu e faapea, pau lona popolega, ona o lea ua amata ona salalau tala fai mai ua mafua ona leai se sapalai mo fanau aoga i Manu’a, ona o lo o la’u e tagata o lona itumalo sapalai o mea’ai a fanau aoga. I lona talitonuga, e le sa’o ia tu’uaiga.