Ads by Google Ads by Google

Faamuta aloaia malaga a vaalele mai Hawaii na faatulaga e le malo


[ata: foa'i]
ausage@samoanews.com

Pago Pago, AMERIKA SAMOA

 

O le malaga a le vaalele o le Hawaiian Air lea na taunuu mai i le atunuu i le aso ananafi, o le malaga mulimuli lea a le vaalele e toe faafoi mai ai le mamalu o le atunuu sa taofia ma poloka i fafo talu mai le tausaga na to’a nei, lea na faatulaga ma fuafua e le malo o Amerika Samoa.

 

O le molimau lea a le Loia Sili a le malo, o ia foi o se totino o le Komiti o loo gala ma puipuiga mo le faamai o le KOVITI-19, susuga Fainuulelei Falefatu Alailima-Utu i se feiloaiga ma sui o le Komiti o le Soifua Maloloina a le Maota o Sui i le vaiaso nei, lea na talanoaina ai fuafuaga a le 

 

E silia i le $9 miliona le tupe a le faigamalo a Amerika Samoa na totogi ai le Faletalimalo na faanofoesea ai pasese i Hawaii ao lumanai ai le taimi e malaga mai ai i le va’alele i Amerika Samoa.

 

O lea vaega tupe na aumai i tupe fesoasoani a Amerika Samoa sa tuuina mai i le malo tele o Amerika, mo tapenaga ma puipuiga o le faama’i oti o le KOVITI-19. O ananafi na taunuu mai ai i fanua le va’alele mulimuli e atoa i ai malaga a vaalele e 8 na tapena e le malo e toe faafoi mai ai tagatanuu na taofia ma poloka i Hawaii ma Amerika ina ua tapunia tuaoi i le va o Amerika Samoa ma Hawaii i le tausaga na tea nei.

 

O le taimi nei, e le mafai e le malo ona toe faaauau le totogiina o le Faletalimalo e faanofoesea ai pasese e tapena ai mo le malaga mai i le atunuu, ona o le tulaga maualuga o le seleni ua fa’aalu, ae ua silasila toto’a le faigamalo i se isi auala ina ia mafai ai ona fa’aauau pea le malaga mai o tagatanu’u o loo poloka i fafo e toe fia foi mai i le atunu’u, ae maua ai ma le avanoa e faasao ai seleni a le malo mo nisi fuafuaga taua.

 

O se tasi o mataupu na lilifa i ai resili a afioga i Faipule, o le tulaga o loo faafoe ai tagata mai fafo e ulufale mai i Amerika Samoa.

 

Na fa’aalia e le Sui Fofoga Fetalai ia Fetu Fetui Jr lona le fiafia e tusa ai o se ripoti na oo atu i lona Ofisa e faatatau i se tagata faigaluega o le malo o Samoa na malaga mai i le masina na tea nei ma le faamoemoe e auai i le maliu a lona aiga ma toe foi atu ai i Samoa e aunoa ma le uia o tulaga masani e pei o le faanofoesea mo le 14 aso ona faatoa mafai ai lea ona tatala i tua. 

 

Na resili le afioga a Fetu i sui o le Komiti Faafoe, poo ai o latou na faatagaina le Minisita mai Samoa e malaga mai i le maliu a lona aiga ma toe foi atu ai i Samoa, ae o loo toatele pea tagatanuu o loo taofia ma poloka i Samoa e le o mafai ona malaga mai, ona o lea e taofia malaga a vaalele i le va o Samoa e lua. 

 

Na faamanino e le Faatonusili le Tumau o le Matagaluega o le Soifua Maloloina ia Vesi Talalelei Fautanu Jr i luma o le Komiti e faapea, e i ai auala e tatau ona uia e soo se tagata e fia malaga mai i le atunuu, e pei o le pepa e faamaonia ai ua uma ona faia lona tui puipui o le KOVITI-19, atoa ai ma le faailoa o le mafua’aga e malaga mai ai. 

 

Ao taumafai Vesi e faamanino le mataupu, na toe faauilavea Fetu ma saunoa e faapea, pau lava le tulaga o loo ia manao ai, o le faailoa mai o le tagata na ia faia le faaiuga e faataga ai le ulufale mai o le alii Minisita mai Samoa i le atunuu. 

 

Na fesoasoani le Loia Sili ma ia taumafai e faamanino auala e uia e soo se tagata e ulufale mai i le atunuu. 

 

Na teena e le Loia Sili ripoti o le tagata lea na malaga mai o se Minisita mai Samoa. Sa ia taua e faapea, o le tagata lea o loo fesiligia, o le susuga a Leausa Take Naseri, e le o ia o se Minisita. 

 

O le tulafono o loo i ai nei, e mafai ona malaga mai i Amerika Samoa i le taimi lenei o le faamai le tagata e i ai lona pepa faamaonia i le Ofisa o Femalagaaiga. O le susuga a Leausa e pei ona saunoa le Loia Sili, e faaipoipo i se tamaitai Amerika Samoa, e i ai foi lona ID mai le Ofisa o Femalagaaiga e faataga ai ona ulufale mai i le teritori ma toe foi atu i Samoa. 

 

Na fesoasoani le Pulesili o le Falemai o le LBJ e faamanino le mataupu ma taua ai e le afioga a Faumuina Taufetee Faumuina e faapea, e i ai le fonotaga taua lava na mafua ai ona malaga mai Leausa e feiloa’i ma le alii Kovana, ona o le talanoaina o le mataupu e faatatau i le tatalaina o malaga a vaalele i le va o Samoa e lua. 

 

Saunoa Faumuina e faapea, na mafua ona malaga mai Leausa ona o se talosaga a le alii Kovana sei soalaupule le mataupu e faatatau i le toe tatalaina lea o malaga a vaalele i le va o Samoa ma Amerika Samoa, peitai  na faaalia e Leausa lona popolega o loo i ai, i le televave lea o le aofai o tagata ua aafia i Fiti, ae o se atunuu foi e sili ona latalata mai i le atu Samoa. 

 

Na lagolago atili i le tau faamaninoina o lenei mataupu le ali’i Fomai Sili a le Soifua Maloloina, susuga Dr. Saipale Fuimaono, ma ia faamaonia ai i luma o le Komiti e faapea, sa taofia le susuga a Leausa i nofoaga e nofoesea ai le atunuu ina ua taunuu mai, faatoa tatala ai i tua e alu i lana fonotaga. 

 

MALAGA FAAPITOA A LE MEDICAID CHARTER FLIGHT

 

O se tasi o mataupu na fesiligia i le iloiloga, o tagata e toafa na malaga mai i le va’alele faapitoa lea na taunuu mai i le atunuu i le aso Tofi na to’a nei, ae o le faasilasilaga na tuuina mai e le Task Force, e leai se tagata e sau le vaalele ma aumai. 

 

Saunoa Fetu e faapea, sa ia talosagaina le susuga Vesi mo se avanoa e malaga mai ai afioga i Faipule o loo poloka i Hawaii ina ia mafai ona auai i fonotaga a le Fono Faitulafono aemaise ai le talanoaina o le Paketi a le malo o lea ua faagasolo i le taimi nei, peitai e lei talia le talosaga, ao lea ua maua ripoti sa i ai tagata na malaga mai i le va’alele. 

 

Na fia malamalama le Sui Fofoga Fetalai i le mafua’aga na ala ai ona le talia le talosaga mo afioga i Faipule e malaga mai i le va’alele, ae o ai foi na faia le faaiuga e malaga mai le pasese e toafa. 

 

Na faamanino e le susuga Vesi e faapea, e lei faatinoina e le afioga i le Sui Fofoga Fetalai le talosaga sa ia fautua atu i ai, o le tuuina atu lea o se Tusi aloaia mai le afioga i le Fofoga Fetalai o le maota o sui e talosagaina ai le Task Force mo se avanoa e malaga mai ai afioga i Faipule. 

 

Talu ai e lei mafai ona faatinoina lea tulaga, o le mafuaaga foi lena e lei malaga mai ai afioga i faipule o le Maota o Sui. Na faamaonia e Vesi, o le malaga lea na taunuu mai ananafi a le vaalele faapitoa mulimuli, na malaga mai ai afioga i faipule. 

 

TUI MO LE KOVITI-19

 

Ua oo atu nei i le 8 masina talu ona faagasolo tui puipuia mo le KOVITI-19 ae na o le 52.2% le aofai o le atunuu ua mae’a ona faia tui puipuia e 2 e pei ona faailoa mai i se pepa o faamatalaga mai le Matagaluega o le Soifua Maloloina. 

 

Talu mai le masina o Tesema o le tausaga na tea nei lea na amata faagasolo mai ai tui puipuia mo le Faamai, e tusa ma le 12,269 le aofai o le atunuu ua maea ona faia tui mo le vailaau o le ‘moderna’; toa 37,702 le aofai o le atunuu ua maea ona faia tui o le vailaau o le ‘pfizer’; ae toa 568 le aofai o i latou ua maea ona faia tui puipuia mo le vailaau o le ‘janssen’. O le aofai atoa o le atunuu ua mae’a ona faia tui i le taimi nei, e aofia ai i latou ua maea tui e tasi, ua tusa ma le toa 52,053.

 

Saunoa le susuga Vesi e faapea, e 80% le aofai o le atunuu e manaomia ona faia tui puipuia ina ia mautinoa ai le malu puipuia o le atunuu atoa pe afai ae oo mai le siama e mafua ai lenei faama’i oti i Amerika Samoa.

 

O Amerika Samoa, o le isi lea atunuu o le Pasefika e lei aafia lava i lenei Faama’i. O isi atunuu e aofia ai Samoa,  Niu Kaletonia; Atu Malasala;, Atu Solomona, Vanuatu, faapea ai ma Papua Niu Kini. 

 

 

O le atunuu o Fiti lea e sili ona latalata mai i Amerika Samoa o loo matua tetele ai le malosi o le sosolo o le faama’i oti lenei o le ‘Delta variant’, lea na mafua mai i se tagata na malaga mai i Initia i ni nai masina ua mavae atu ma pisia ai loa le tootele o tagatanuu o Fiti.

 

O le faafituali e pei ona aafia ai le atunuu o Fiti, ona o le toatele o tagata e lei faia ni tui puipuia i le taimi na pipisi ai le siama.

 

O le taimi nei, ua oo atu i le 1,778 le aofai o tagata fou ua aafia i le siama ma le to’a 25 na faatoa maliliu atu i totonu o le 72 itula ua mavae atu. Ua silia i le to’a 200 tagatanuu o Fiti ua maliliu i lenei faamai talu ona pipisi, ma le silia i le 23,000 i latou ua faamaonia le aafia i le siama, ma o loo faia i ai togafitiga. 

 

Saunoa Vesi i luma o le Maota o Sui e faapea, na pau lava le auala e mautinoa ai le malu puipuia o le atunuu, o le faia lea o tui puipuia mo tagata uma i totonu o le aiga, e aofia ai fanau e 12 tausaga ma le agai atu i le au matutua. 

 

O loo faagasolo i le taimi nei se polokalame faatosina a le faigamalo e ala i se se’i e faamanuiaina ai i latou uma ua maea ona faia o latou tui o le faama’i. 

 

E $250,000 le vaega tupe ua faaavanoa e le faigamalo a Lemanu ma Talauega e fai mealofa atu ai i tagata e faamanuiaina i le sei. 

 

Saunoa nisi o afioga i Faipule e faapea, o le tulaga matagofie o lea polokalame faatosina, pe afai e manatu le malo e tau atu le seleni i le aao o le tagata i le taimi e agai atu ai e fai lona tui, nai lo le faatulaga o le se’i, ae le agavaa uma ai tagata o le atunu’u.