Ads by Google Ads by Google

Faasala I le falepuipui se ali’i na fasi fa’amo’amo’a lona ‘nephew’ i se nofoa u’amea


[ata: foa'i]
Ausage@samoanews.com

Pago Pago, AMERIKA SAMOA

O le vaiaso na te’a nei na tula’i ai i luma o le Fa’amasinoga Maualuga ia le alii o Amato Sepulona, mo le tuuina atu o lana faasalaga, ina ua ta’uasalaina o ia I le moliaga mamafa o le sauaina o fanau iti, ina ua ia fa’aaogaina se nofoa u’amea, e fasi ai sona ‘nephew’ e 15 tausaga le matua.

 O le ali’i Loia Fautua lagolago ia Ryan White na tula’i mo Sepulona, ae o le tamaitai Loia Sili lagolago ia Kristie Soule na fai ma sui o le malo i lenei mataupu.

O le solitulafono lea ua ta’usala ai le ali’i o Sepulona, o se o solitulafono mamafa, e faasala ai se tasi i le toese mo le umi e mafai ona oo atu i le 5 tausaga, pe faasala foi i le salatupe e $5,000, po o le faasala foi i faasalaga uma e lua.

I le ta’utino ai o Sepulona i le moliaga ua ta’usala ai nei o ia e le Fa’amasinoga, na ia ta’utino ai e fa’apea, i se taimi o le masina o Iulai o le tausaga ua tuanai, na ia faaoo ai manu’a tuga i lona ‘nephew’ e ala i lona fa’aaoga o se nofoa u’amea e sasa ai lona tino.  Ma o lana gaioiga sa faia I lea aso, sa le tusa lea ma ala o le Tulafono.

Ina ua maua lona avanoa mai le Fa’amasinoga, sa faatoese ai Sepulona e tusa ai o lana soltulafono, ma ia talosagaina se isi avanoa mo ia se’i toe fo’i atu ai i tua e tausi ona matua ma lona aiga ua tele masina o latou valavala. Na ta’ua e Sepulona e faapea, o le silia i le 5 masina lea na taofia ai o ia i le Toese, ua ia a’oa’oina ai se lesona taua mo lona olaga, ma ua ia iloa ai, e le o se mea lelei le soli o le tulafono a le malo.

Sa ia taua atili i lana faatoesega, lona molimauina o le toatele o tupulaga talavou e pei o ia o lo o tuli a latou faasalaga i le toese, atoa ai ma Tama matutua e pei lava fo’i o lona Tama o lo o taofia ai i le toese.

“Ina ua ou vaaia le toatele o tupulaga talavou atoa ai ma Tama matutua i le nofoaga, sa ou faapea ane i lo’u loto, ta’i to’atele tagata ua tele tausaga ma aso o latou olaga ua ma’imau ona o faaiuga sese sa latou faia,” o le faamatalaga lea a Sepulona, ma ia ta’utino ai lona le toe fia faia o se isi lava solitulafono i le lumana’i.

Na talosaga lana Loia Fautua lagolago mo se faasalaga faanofovaavaaia e aunoa ma le toe tuuina atu o se isi faasalaga faa falepuipui e tuli e lenei ali’i.

Na ta’ua e le Loia Fautua e faapea, e ui i le matuia o le solitulafono a Sepulona, ae talitonu lona loto e agavaa o ia mo se isi avanoa se tasi mai le Fa’amasinoga. Sa ia taua foi e faapea, o le ua molia o se alii talavou ua sese lana faaiuga sa faia, ae tele se lumana’i lelei mo ia pe afai e toe tu’u i ai e le Faamasinoga se isi avanoa mo ia.

Na taua atili e le loia fautua le matuia o le gaioiga sa faia e le ua molia, peita’i o le itu e tau fesoasoani mo sona faasalaga mama, o le tamaitiiti na aafia o le tama a lona tuafafine, ma ua mae’a fo’i ona toe teuteu le mataupu i le lotoifale o le aiga. 

Na tetee malosi le loia a le malo i le talosaga a le loia a Sepulona, mo se faasalaga nofovaavaaia. Na ta’ua e le tamaitai loia sili lagolago ia Kristie Soule e faapea, e matuia tele le gaioiga sa faia e le ua molia, i lona faaaoga lea o se nofoa u’amea malo e faaoo ai manu’a i le tino o le tamaitiiti laititi na aafia e aunoa ma se mafua’aga tatau. 

Sa ta’ua e le loia a le malo, o Sepulona e faatoa 2 tausaga talu ona ulufale mai i Amerika Samoa, a o lea ua fa’alua ona aafia o ia i solitulafono. O le tausaga na te’a nei na ta’usala ai o ia e le Faamasinoga Faaitumalo i le solitulafono mama o le faaoolima i le tulaga tolu, na nofovaavaaia ai o ia mo le 12 masina, a o lenei ua toe aafia o ia i le isi foi solitulafono e tai foliga tutusa lava.

O le alii ua molia, na fanau i Amerika Samoa, ae na soifua a’e o ia i le atunuu o Tonga. O le 2 tausaga talu ai na faato’a toe malaga mai ai o ia i le teritori, e le o iloa po o i ai ni faamaumauga e faatatau i ni solitulafono na aafia ai o ia i Tonga i le taimi atoa na nofo ai o ia. Pau le itu lea ua molimauina i le taimi nei, e pei ona ta’ua e le Loia a le malo, o solitulafono e pei ona aafia ai Tupa, ua atagia mai ai le ituaiga tagata e i ai o ia, o se tagata e ita leaga tele.

O le taimi na mae’a ai le faalavelave, na auina atu ai loa le tamaititi na aafia i lalo o le vaavaaiga a le Ofisa e Puipuia fanau laiti e aafia i sauaga (Child Protection Services) ma o lo o tausia lelei i le Fale o Sulufaiga (Shelter) faatasi ai ma nisi o ona tei laiti, ona e le i lelei le auala na tausia ai e lo latou Tina i latou.

Na faaiu le faafinauga a le Loia a le malo i lona talosagaina o le Faamasinoga mo se faasalaga faa falepuipui e tuuina atu mo le ali’i ua molia, ina ia a’oa’oina ai lona mafaufau ma taofia ai lona toe faia o lenei gaioiga.

I le maea ai ona iloilo e le Faamasinoga o mau faamaonia uma e faatatau i lenei mataupu, na taua e le Faamasinoga e faapea, e le o nofo lelei i finagalo o alii Faamasino le gaioiga sa faia e le ua molia, o lona sasa faamo’amo’a lea o lona ‘nephew’ i se nofoa u’amea.

“Na ta’usala muamua oe e le Faamasinoga Faaitumalo i le solitulafono o lou faaoolima lea i se isi tagata, a o lea ua toe aumai oe i le solitulafono lava lea e tasi, o lou faaoolima lea i le tama a lou tuafafine e ala i lou sasa o ia i le nofoa u’amea,” o le saunoaga lea a le Fa’amasinoga.

Sa ta’ua e le Faamasinoga, “o le fa’aaoga e le ua molia o le nofoa u’amea e sasa ai lona ‘nephew’, o se gaioiga ua atagia mai ai, o ia o se tagata saua ma le le alofa. O ia fo’i o se tagata e aafia i le ita vave, ae a ita fo’i, e matua ita leaga lava”.

O se tasi o itu na ta’ua e le Faamasinoga, o le tamaitiiti na aafia, na malemo i le vai taele i le aso na tula’i mai ai le faalavelave, sa mana’omia fo’i e ia se fesoasoani, peita’i, e lei ofoina atu e le ua molia se fesoasoani i le tamaitiiti na manu’a, ae na ia tago i le nofoa uamea ma sasa ai o ia.

E 5 tausaga lea ua faasala ai e le Faamasinoga le susuga a Sepulona i le Toese i Tafuna. O le a faamalumalu lona tuliina o lea faasalaga, ae ua nofovaavaaia o ia mo le 5 tausaga i lalo o tuutuuga e ao ona usita’i i ai. 

E 20 masina lea ua poloaina o ia e tuli i le Toese i Tafuna, o le a aofia ai ma masina e 5 lea ua mae’a ona ia tuliina i le taimi nei. Afai ae tatala o ia i tua, ua poloaina le ua molia ina ia saili sana galuega e totogi ai lana salatupe e $2,000.

Ua faasa o ia ona toe taumafai e faafesoota’i lona ‘nephew’ na aafia i lenei mataupu i soo se auala, e le mafai fo’i ona ia taumafai e alu i le nofoaga o lo o i ai le Fale o Sulufaiga lea o lo o tausi ai lona ‘nephew’ i lalo o le vaavaaiga a le malo. 

Na faamamafa e le Faamasinoga ia Seplona, o le taimi lava na te soli ai se tuutuuga se tasi o lana nofovaavaaia, o le a le toe i ai loa se isi avanoa mo ia, ae o le a poloaina loa o ia e tuli atoa le umi o lo o totoe o lana faasalaga faa falepuipui e 5 tausaga.

Na faamanino fo’i e Sunia ia Sepulona e faapea, ana o ia o se tagata na fanau i Tonga, e poloaina e le Faamasinoga o ia na te tuua le atunuu ae toe fo’i atu i Tonga, peita’i, e le mafai ona faia lea tulaga ona o ia o se tagatanu’u o Amerika Samoa.