Ads by Google Ads by Google

Fesiligia Faamasinoga pe faapefea ona ulufale fualaau faasaina i le Toese


[ata: foa'i]
ausage@samoanews.com

Pago Pago, AMERIKA SAMOA

 

O le fa’afitauli i le faaauau lea o le maua o fualaau faasaina i totonu o le Toese, le nofoaga e tatau ona matua malu puipuia, na fesiligia ai e le Faamasino Sili ia Michael Kruse le Sui Komesina o Leoleo, poo a auala e mafua ai ona ulufale fualaau faasaina i totonu o le Toese i Tafuna.

 

Na taua e Kruse e faapea, e ui i le maualuluga o le pa sima o loo siomia ai le nofoaga o le Toese i Tafuna, ae o loo maitauina pea le sao o fualaau faasaina i totonu o le Toese.

 

“E faapefea ona sao fualaau faasaina i totonu o le Toese a o lea ua mae’a ona fausia puipui maualuluga e siomia ai le lotoa atoa,” o le fesili lea a Kruse ia Foifua Jr, i le taimi o le iloiloga faapitoa a ali’i pagota e to’alua o loo tu’uaia i lo la le usitaia o tuutuuga o a laua nofo vaavaaia.

 

O le isi to’atasi, o le susuga a Sierra Isaia na faamaonia i se suega sa faia lona tagofia o le pauta faasaina o le aisa, ae o le susuga a Sonny Mu Kelemete na musu e tuuina atu lona tino e faia i ai suega poo ia tagofia fualaau faasaina, i lalo o se faatonuga mai sui o le Ofisa Nofovaavaaia na asia le Toese i Tafuna i le aso 17 o Fepuari, 2021.

 

E to’afa molimau na valaau e le malo i le taimi o le iloiloga a Isaia ma Kelemete. O le Pulesili o le Ofisa nofovaavaaia, susuga Malcolm Polu, o le Sui Komesina o Leoleo ia Foifua Foifua Jr, o ia fo’i lea sa avea ma Pule o le Toese i Tafuna i le taimi na aga’i atu ai sui o le Ofisa Nofovaavaaia e faatino le suega i alii pagota e aofia ai Isaia ma Kelemete; o le Taitai Uati sa tiute i le taimi na faatino ai le suega, susuga Capt. Aokuso Lafaele, faapea ai ma le Leoleo o le Toese, na tuli e aami pagota mo le suega, le susuga a Faatoafe Vaimagalo.

 

I le faaiuga o le iloiloga, na faailoa ai e Kruse ia Foifua Jr se fesili o loo i le finagalo o le Fa’amasinoga, pe faapefea ona sao fualaau faasaina i totonu o le Toese ao lea faatoa mae’a ona fausia pa sima maualuluga e siomia ai le lotoa atoa.

 

“E fiamalamalama le Faamasinoga poo a auala o loo mafai ai ona sao atu fualaau faasaina i totonu o le Toese, ae o le a fo’i se auala e fofo ai lenei faafitauli o loo faaauau pea ona tupu,” o le fesili lea a Kruse ia Foifua Jr.

 

Na faamalamalama e Foifua Jr e faapea, e ui i le maualuluga o pa o loo siomia ai le Toese i Tafuna, e le o i ai lava se faafitauli o le ulufale atu o fualaau faasaina i totonu o le nofoaga, ona o nisi o mafua’aga e tatau ona silafia e le Fa’amasinoga. 

 

O se tasi o mafua’aga e pei ona taua e Foifua Jr i lana folasaga, o le pito i tua o le pa sima o loo siomia ai le Toese. E maualalo le pito i tua ae maualuga le pito i luma o le pa. E mafai e soo se tasi ona ia togi se afifi i totonu o le lotoa mai le pito i tua o le pa. 

 

Na taua e Foifua Jr se tasi o faalavelave na tula’i mai i se taimi ua tuana’i ao avea o ia ma Pule o le Toese, lea na togi atu ai e se tagata se afifi mai le pito i tua o le pa aga’i i totou o le lotoa ma le faamoemoe e tatau ona maua e se pagota. O lea afiafi, o se pusa o loo i ai fagu pia. 

 

O le itu na laki ai e pei ona saunoa le Sui Komesina, e fetaui lava le togi atu o le afifi ae o loo tiute ai le Leoleo i le vaega tonu lea o le lotoa, ma mafai ai loa ona foia lea faafitauli.

 

Na fesili Kruse i le molimau pe aisea e maualalo ai le pito i tua o le pa sima ae maualuga le pito i luma. Na tali le molimau e faapea, sa latou fautuaina le malo o Amerika Samoa i le taimi na fuafua ai le fausiaina o le pa sima, ina ia ave le faamuamua i le faaleleia o le pito i tua o le pa, ona o le vaega lea o le pa o loo masalomia o loo sao atu ai fualaau ma isi mea faasaina i totonu o le nofoaga, peita’i e lei taliaina le latou fautuaga na avatu iai, ma fausia ai loa le pa sima i lona foliga e pei ona i ai nei.

 

“Lona uiga o le pito i luma o le pa ua nao se vaega lava e faafoliga mai ai le manaia ae o le pito i tua e le o saogalemu,” o le fesili lea a Kruse. Na tali le molimau, “O lea lava.”

 

O le auala lea ua faia i le taimi nei ina ia mautinoa o loo saogalemu le nofoaga atoa, o le mae’a lea o le ta’i 30 minute ma alu le asiasiga taamilo a Leoleo i le lotoa atoa i fafo ma totonu, ina ia mautinoa e le o i ai se tagata o loo taumafai e ave faasolitulafono ni mea faasaina i totonu o le lotoa.

 

Na taua e Kruse e faapea, e taua lea auala, pau le itu e leaga ai, ina nei maitau e tagata lautele taimi e masani ona alu atu ai le tiute a Leoleo, ma maua ai loa le avanoa latou te faatino ai gaioiga faasolitulafono ina ia sao ai fualaau faasaina i totou o le nofoaga, i le taimi e le vaaia ai Leoleo o taamilo e siaki le nofoaga.

 

Ina ua fesiligia tulaga o masini pu’e ata e fesoasoani i le malu puipuia o totonu o le lotoa atoa o le Toese, na tali Foifua Jr e faapea, sa i ai masini pu’e ata na faaaoga i le ulua’i taimi ina ua faatoa tatala le Fale Puipui fou, e oo mai i le taimi nei e le o toe ola ia masini pu’e ata. E le o manino i le taimi nei le mafua’aga autu ua le toe faaolaina ai.

 

Na fautuaina e le Faamasinoga le tatau lea ona i ai o ni masini pu’e ata e fesoasoani aii le saogalemu o le nofoaga. E pei ona fa’aaoga e le Faamasinoga masini pu’e ata i soo se nofoaga o loo i ai Fale Faamasino e lua mo le saogalemu o tagata uma, na taua e Kruse ia Foifua Jr le tatau fo’i ona i ai ni masini pu’e ata mo le Toese mo le saogalemu o tagata ma o loo i ai, aemaisae ai le taumafai e taofia le faafitauli i fualaau fa’asaina o loo faaulu fale faanana i totonu o le nofoaga.

 

ILOILOGA A KELEMETE

 

Na taua e le Pulesili o le Ofisa Faanofovaavaaia ia Polu e faapea, ina ua la taunu’u ma lona soa i le aso 17 o Fepuari i le Toese, na ia tuuina atu ai le lisi o pagota e moomia le fai i ai o suega e iloa ai poo latou usitaia tuutuuga o a latou nofovaavaaia i le Taitai Uati sa i ai, susuga Capt. Lafaele. 

 

Na o mai uma lava pagota mo le suega, sei vagana ai le susuga a Kelemete na musu e faia le suega ia te ia e iloa ai poo ia usitaia tuutuuga o lana nofovaavaaia. O le Taitai Uati ia Capt. Lafaele na lona 2 i le nofoa molimau.

 

Ina ua fesiligia e le Loia a le malo ia Kristine Soule le susuga a Lafaele, sa ia faamaonia ai le tuuina atu e Polu o le lisi o pagota e moomia le faia i ai o le suega, lea e aofia ai ma Kelemete. Ina ua ia maua le lisi, sa ia ualesi pe telefoni i Leoleo o loo tiute i tua i le nofoaga o loo i ai pagota, ma ia faailoa i ai igoa ma le aofa’i o pagota e moomia le aga’i mai i luma o le Ofisa mo le faia o le suega.

 

Na i ai uma pagota sa i ai o latou igoa i le lisi, sei vagana ai lava le susuga a Kelemete na musu e fai le suega. Na faamalamalama e Lafaele e faapea, e i ai faasalaga mo soo se pagota e le usitai i faatonuga i le nofoaga. O lea faasalaga e aofia ai le faasala o le pagota mo le 20 aso, e le toe agava’a o ia i le tele o polokalame e pei o le avanoa e asiasi atu ai lona aiga, e le toe taliaina ni ana meaai e avatu, poo isi lava mea e manaomia i totonu o le nofoaga.

 

Ina ua le usita’i Kelemete i le faatonuga, sa faasala ai loa o ia i le faasalaga lea e 20 aso e le agava’a ai i auaunaga masani.

 

O le nolimau lona tolu na valaau o le susuga a Vaimagalo. Na taua e Vaimagalo e faapea, na alu ma valaau Kelemete o loo mana’omia ai o ia i luma o le Ofisa. E lei umi ona nofo Kelemete i luma o le Ofisa ae toe tula’i loa i luga ma toe fo’i atu i lona sela. Na taua atili e Vaimagalo e faapea, ua fiu e tauanau Kelemete e alu i luma o le Ofisa e fai le suega, na matua musu lava.

 

ILOILOGA A ISAIA

 

Mai alii pagota e to’atele na faia i ai le suega, e to’alua pagota na faamaonia lo la tagofie o le pauta faasaina, o le susuga a Isaia atoa ai ma le isi pagota e lei faailoaina lona suafa. Na taua e Polu i lana molimau e faapea, ina ua faailoa ia Isaia e faatatau i le suega, sa malie atoatoa o ia e fai le suega, ma faamaonia ai i le faaiuga o le suega lona tagofia o le pauta faasaina o le aisa.

 

O le mae’a ai o le iloiloga, na taua ai loa e Kruse le faamalieina o le Faamasinoga i mau sa folasia e lagolago le le usitaia e Kelemete ma Isaia o tuutuuga o a laua nofovaavaaia.

 

O le aso 28 o Me lea ua faatulaga e tuuina atu ai a laua faasalaga.

 

O Kelemete o loo tuli sana faasalaga faa falepuipui e 40 masina i le Toese i Tafuna, ina ua faamaonia e le Faamasinoga le moliaga mamaf o le umia faasolitulafono o vaega o le pauta faasaina o le aisa, faapea ai ma le isi moliaga o le umia faasolitulafono o le pauta o le aisa ma le faamoemoe e tulei ma faatau atu i isi tagata.

 

O Isaia o loo tuli lana faasalaga faa falepuipui e 80 masina i le Toese i Tafuna ina ua ta’usala o ia e le faamasinoga i le moliaga o le umia faasolitulafono o le pauta faasaina o le aisa, faapea ai ma le moliaga o le umia faasolitulafono o vaega o le laau faasaina o le mariuana.