Ads by Google Ads by Google

Fesiligia Sunia mafua’aga e musu ai Samoa toe faafo’i atu o latou tagata

ausage@samoanews.com

E le i nofo lelei i le finagalo o le afioga i le ali’i Fa’amasino Sili lagolago ia Fitu Sunia le faaiuga a le malo o Samoa, latou te le taliaina ai le toe fa’afo’i atu o latou tagatanu’u o loo nonofo faasolitulafono i Amerika Samoa nei, pe afai e leai  ni fa’amaoniga e iloa ai o ia tagata e i ai ni o latou piitaga i Samoa.

 

Saunoa Sunia e fa’apea, e le malamalama le Fa’amasinoga i le mafua’aga e musu ai le malo o Samoa e talia o latou tagata pe a toe fa’afo’i atu, ae o tagata nei na fananau i Samoa, o lo o i ai fo’i o latou aiga i Samoa.

 

“Ou te le popole poo le a le manatu o le malo o Samoa e faatatau i o latou tagata o lo o solitulafono iinei ma ova ai o latou aso. Pau le faaiuga e fai, toe fa’afo’i uma i latou i Samoa.”

 

O le saunoaga lea a Sunia i le taimi na iloiloina ai e le Fa’amasinoga le mataupu fa’asaga i le susuga a Teofilo Kuka, lea ua ta’usala i le moliaga mamafa o le faaoolima i le tulaga lua, e mafua mai i le fa’alavelave lea na ia sasa ai le ulu o se ali’i aoga i se lala laau ma manu’a tigaina ai lea ali’i.

 

O Kuka e pei ona taua i faamaumauga a le Fa’amasinoga, na muta le aoga o lona pepa nofomau i le tausaga e 2016. O le taimi nei, o lo o aumau i Amerika lana sponsor, ma ua faigata fo’i ona toe faia se gaioiga e toe faafou ai lona pepa nofomau.

 

Na faatoese Kuka i le Faamasinoga e tusa ai o lana solitulafono sa faia, ma ia talosagaina ai le fa’amasinoga mo se avanoa e toe fo’i atu ai i tua i lona aiga e tausi lona Tina aemaise si ana fanau. Sa ia talosaga fo’i i le Fa’amasinoga mo se avanoa e toe faaleleia ai lona olaga, ma saili sana galuega e tausi ai lona aiga.

 

E ui i le tulaga faaletonu o pepa nofomau a Kuka, ae na tutu faatasi lana loia ia Rob McNeill ma le loia a le malo ia Laura Garvey, e talosaga i le Fa’amasinoga mo se avanoa e tumau ai pea ona nofo Kuka i Amerika Samoa, nai lo le toe faafo’i atu o ia i Samoa.

 

Na taua e McNeill e fa’apea, e ui o Kuka na fanau mai i Samoa, ae o lona olaga atoa lava o Amerika Samoa nei, le nofoaga ua ia taua o lona nu’u moni ma lona aiga.

 

Talu ai le talosaga fai faatasi a loia mai itu e lua mo se avanoa e nofo ai pea Kuka i Amerika Samoa, na mafua ai loa ona valaau e le Faamasinoga le iloiloga faapitoa lea na faia i le 2 vaiaso talu ai, e fesiligia ai le sui o le Ofisa o Femalagaaiga i se auala e mafai ai ona toe faafou pepa nofomau a Kuka.

 

Na taua e le tama’ita’i faigaluega mai le Ofisa o Femalagaaiga i lana molimau e fa’apea, o Kuka na talia i lalo o le polokalame lea na faataga e le Kovana, e faafou ai pepa nofomau mo i latou uma lava na ova aso e nonofo ai i Amerika Samoa i le tausaga e 2015 ma tua atu. O le agaga atoa o lea polokalame e pei ona taua e le sui o le Ofisa o Femalagaaiga, ina ia faaleleia ai pepa nofomau o tagata o lo o nonofo faasolitulafono i le atunu’u.

 

O le tausaga na sosoo ai i le 2016, na mae’a ai le aoga o le pepa nofomau a Kuka, ma le mafai ai ona toe faafou seia oo mai lava i le tausaga na te’a nei ina ua loka o ia ma molia i le mataupu e pei ona ta’usala ai nei o ia e le Fa’amasinoga.

 

Na fesili Sunia i le sui o le Ofisa o Femalagaaiga, pe agavaa Kuka i le isi polokalame fou a le Kovana lea o lo o fa’agasolo i le taimi nei, e fa’afou ai pepa nofomau a i latou ua ova aso i Amerika Samoa. Na tali le sui o le Ofisa o Femalagaaiga, e le mafai ona ia tuuina mai se tali o lea fesili, se’i vagana o se sui sinia o le Ofisa.

 

Talu ai e le’i faamalieina le Fa’amasinoga i faamatalaga na tuuina atu e le molimau, na toe tolopo ai loa le lauina o le fa’asalaga a Kuka seia aulia le vaiaso na te’a nei, ona sa mana’o le Fa’amasinoga i se sui sinia mai le Ofisa o Femalagaaiga.

 

Na taua e le sui sinia o le Ofisa o Femalagaaiga i lana molimau, e le o toe i ai se avanoa e mafai ai ona faafou pepa nofomau o Kuka i le taimi nei, ona ua ia soli tuutuuga ma tulafono tau Femalagaaiga. Pau le tulaga e mafai ona faia ia Kuka, o le toe faafo’i lea o ia i Samoa.

 

A o faagasolo le iloiloga, sa faailoa e le loia a le malo i le Faamasinoga faiga fou ua tuuina mai e le malo o Samoa e tatau ona faatinoina, ao lei toe faafo’i atu o latou tagatanu’u ua faamaonia i solitulafono mamafa i Amerika Samoa.

 

O nisi o mea o loo manaomia e le malo o Samoa, e tatau ona avatu kilia mai le Falema’i ma le Ofisa o Leoleo e faatatau i tagata o le a toe faafo’i atu. E tatau fo’i ona i ai ni fa’amaonia e iloa ai, e i ai le sootaga o le tagata lea i totonu o Samoa.

 

E lei nofo lelei i le finagalo o Sunia le fa’amatalaga a le loia e tusa ai o faiga fou ua mana’o i ai le malo o Samoa.

 

Saunoa Sunia e fa’apea, “Ou te le popole poo a manatu o le malo o Samoa i o latou tagatanuu o loo toe faafo’i atu i Amerika Samoa nei. Afai latou te teena i latou nei, ia toe fa’afo’i pea i ai. Ae afai e teena mai pea, ona aumai lea e faaopeopea i le va o motu e lua i totonu o se paopap.”

 

Saunoa atili Sunia e faapea, soo se tagata lava na fanau i Samoa, e le gata e i ai ona sootaga ma ona aiga, ae i ai fo’i ona eleele e mafai ona avea ma ona faasinomaga. E leai se tagata soifua i lenei olaga e fanau mai i Samoa e aunoa ma sona aiga moni o i ai i Samoa.

 

Na faailoa e le loia a le malo ia Sunia e fa’apea, o le faiga fou lea na tuuina mai e le malo o Samoa, o lo o sainia ai le aao o le afioga i le ali’i Palemia o Samoa.

 

Saunoa Sunia e fa’apea, “E le pule le Palemia o Samoa i la’u galuega. O lo’u Pule, o tagatanu’u o Amerika Samoa. O i latou ia e vaai maualuga i ai le Fa’amasinoga a Amerika Samoa.”

 

Talu ai e le’i faamalieina lava le Fa’amasinoga i le molimau sa tuuina atu e le sui sinia o le Ofisa o Femalagaaiga, o le mafua’aga lea ua toe tolopo ai le lauina o le fa’asalaga a Kuka ia Ianuari 30.  O lo o taofia pea Kuka i le toese i Tafuna.