Ads by Google Ads by Google

Fuafua nisi o atina’e tetele mo le aufai faatoaga ma lafu manu i le atunu’u


[ata: foa'i]
ausage@samoanews.com

Pago Pago, AMERIKA SAMOA

 

Ua faalauiloa e le Faatonusili fou o le Matagaluega o Fa’atoaga a le malo, le susuga a Solialealofiotagaloa Iosua Tasi Mutini ni isi o atina’e tetele ua fuafua mo le unaia lea atoa ai ma le siitia i luga o tulaga tau faatoaga ma lafu manu i le atunu’u.

 

O ni isi o ia atina’e e aofia ai se fuafuaga mo le fausia o se Fale Fasi manu i le atunu’u e fesoasoani i tupe maua mo le aufai lafu manu e aofia ai le toatele o loo i ai a latou sai pua’a.

 

O lea saunoaga a le afioga i le Faatonu na tuuina atu lea i se feiloaiga ma afioga i Faipule i le ogatotonu o le masina nei ao lei alo atu le Fono Faitulafono i lana malologa umi e pei ona i ai nei.

 

Ina ua fesiligia e afioga i faipule le ali’i Faatonusili i le tulaga o atina’e tau faatoaga ma lafu manu i le atunu’u, sa ia taua ai loa se fuafuaga ua mae’a ona faataoto e le Matagaluega. Saunoa Solia e faapea, ua i ai le fuafuaga e tuuina atu se talosaga i le afiogai le ali’i Kovana ia Lemanu P. S. Mauga ma fofola atu i ai polokalame ua faataoto e le Matagaluega e ala i le fausia lea o se Fale Fasi manu i Amerika Samoa.

 

O le taimi nei e pei na saunoa le ali’i Faatonusili, ua silia i le 100 le aofa’i o le aufai lafu manu ua mae’a ona lesitala a latou atina’e, ma o lo o maitauina pea le to’atele o le mamalu o le atunu’u o loo fiafia i lenei ituaiga atina’e faa faatoaga.

 

Sa ia faamanino le maitauina pea i le tele o tausaga, le tele o le aano o manu fasi e pei o le pua’a o loo auina mai maketi i fafo ma faatau i totonu o le atunu’u. Ae a silasila atu fo’i i le tulaga o lafu meaituaolo o loo i ai, e nao le taimi lava e avea ai le meaituaolo ma ‘size 2’ e fiafia le atunu’u e faatau ma fa’aaoga, ae sili atu loa i luga lona lapo’a, ona le toe aoga loa lea i nisi lava fuafuaga, se’i vagana ai lava faalavelave a aiga.

 

O le faanaunauga e pei ona faamanino e le Faatonusili, o le fausia ai o se Fale Fasimanu i Amerika Samoa, o se auala lelei lea e fesoasoani ai i le aufai lafumanu i le fa’aaoga lelei o a latou lafu manu e pei o meaituaolo, e fasi ma fua ona tufatufa atu lea i faleoloa e fa’atau ma maua mai ai tupe.

 

E le gata fo’i i lea, o loo faanaunau fo’i le Matagaluega o Faatoa ia faaleleia atili isi atina’e o faatoaga e pei o le taro, fa’i atoa ai ma le itu o fualaau ‘aina e pei ona molimauina le to’atele o tagata mai fafo ua latou toto ma atina’e nei ituaiga faatoaga i le atunu’u. 

 

O faamaumauga mai le Ofisa o Faatoaga ua maitauina ai le faatupulaia o le atina’e o lafu manu i le atunu’u, ma ua galulue ai fo’i le Matagaluega e fausia le isi auala fou ina ia mafai ai ona faaleleia atili lea atina’e ae puipuia mai ai fo’i ma le soifua maloloina o le atunu’u.

 

Saunoa atili le afioga i le Faatonusili e faapea, afai loa e talia e le afioga i le ali’i Kovana le ata fuafua faataoto e pei ona tapena i ai le Matagaluega, ona aga’i atu loa lea o le Ofisa mo le faatinoina o lenei atina’e taua. O lo o i ai fo’i le faamoemoe mo le maua mai o se alagatupe fesoasoani mai le malo tele i tulaga o taumafa ma faatoaga, e fesoasoani ai i le fausiaina o lenei fa’amoemoe.

 

O se tasi o mataupu sa fesiligia e afioga i Faipule, o le tulaga o le malu puipuia o taumafa o loo auina mai i maketi i fafo mo le fofoga taumafa o le atunu’u. E pei ona faamaino e ni isi o afioga i Faipule e faapea, o le tele o taumafa e pei o aano o manu fasi ma fualaau ‘aina o loo fa’aauau pea ona aumai i maketi i fafo mo le fofoga taumafa o le atunu’u. O le popolega o loo i ai, o le saogalemu o nei taumafai e pei o aano o manu fasi mo le tausiga o le soifua maloloina o tagata ole atunu’u.

 

Saunoa le afioga i le ali’i Faipule ia Lavea F. P. Mauga e faapea, talu ai tulaga e pei ona atugalu i ai ta’ita’i o le malo mai nofoaiga ua mavae, i le malu puipuia o le saogalemu o taumafa atoa ai ma le aafia ai o le soifua maloloina o tagata, na te fautuaina ai tagatanuu ma aiga taitasi ina ia toto lava le faatoaga a le aiga i tua o le fale ina ia mafai ai ona maua se mea e tua i ai le aiga i le taimi e tula’i mai ai le manaoga i le itu tau taumafa.

 

Mo se faataitaiga e pei ona saunoa le ali’i Faipule, afai o se aiga e nonofo i se fanua e tasi le eka le tele, e mafai lava e lena aiga ona toto ni nai fa’i, taro, poo laau ‘aina fo’i i le isi pito o le fanua e mafai ona tua i ai i aso o i luma, nai lo le faalagolago pea i oloa e la’u mai atunuu i fafo.

 

Na e nisi o faipule i le taimi o le iloiloga le to’atele o le aufai faatoaga lafu manu, togalaau ‘aina atoa ai ma faatoaga fa’i ma taro i totonu o a latou itumalo ma afioaga, ma ua latou unaia i latou nei ina ia toaaga e faato’a le laueleele ma toto faatoaga.

 

O le mataupu i le taro o loo la’u mai i Samoa i malaga a le Lady Naomi, o se tasi lea o mataupu sa fesiligia e nisi i Faipule. Na taua e nisi o Faipule le i ai o le aufai faatoaga a le atunuu o loo fesiligia le mafua’aga o le tatala mai pea o le taro mai Samoa, ae ua le fa’aaoga taro mai le aufai faatoaga i le atunu’u.

 

Na faamanino e le Faatonusili e faapea, o loo lava ma totoe le tulaga o le taro i le atunu’u i le taimi nei. Sa faia se asiasiga ma mautinoa ai lea tulaga, peita’i, o le taro o loo sapalai mai i Samoa, o loo faaauala mai lea i le aufai pisinisi. O le puipuiga o lea tulaga, e na o le 50 taga taro e mafai ona faataga le auina mai i Samoa i soo se taimi e malaga mai ai le va’a. 

 

Na taua e ni isi o le aufai faatoaga i le Samoa News o latou lagona fiafia i fuafuaga ua faataatitia e le Faatonusili fou o le Matagaluega o Faatoaga. Na latou taua  e faapea, o le faatoaga, o le ivi tu lea o soo se atunu’u. Afai e faaletonu faatoaga i se atunuu, o le a faaletonu fo’i le tamaoaiga o tagata, pisinisi, aiga ma le atunu’u. 

 

Na taua e le isi Tama faifaatoaga mai Vaitogi lona le lagolagoina o le faaiuga e tatala ai le taro mai Samoa e ulufale mai i le atunu’u. Na te le tete’e i le aufai faatoaga mai Samoa, ona o ia fo’i o se tagatanu’u o Samoa ua silia i le 30 tausaga o tautua ma aumau i Amerika Samoa nei, ae i lona lava talitonuga, e tatau ona ave le faamuamua a le malo i le aufai faatoaga a le atunu’u, ina ia mafai ai fo’i ona tupu ma atina’e faatoaga ma lafu manu a tagata o le atunu’u.

 

O se tasi o faafitauli e pei ona taua e  nisi o le aufai faatoaga a le atunu’u, o le taugata lea o le tau o loo faatau ai le taro i le maketi ma faleoloa iinei, faatusatusa i le tulaga o loo i ai le tau o le taro mai Samoa. 

 

Mo se faataitaiga e pei ona saunoa le susuga a Sami Tafito, afai e te asiasi i Faleoloa Asia i soo se nofoaga i le atunu’u, e te maitauina ai le televave o le la’u e tagata faatau o le taro mai Samoa, ae totoe ai lava nao taro mai le aufai faatoaga a le atunu’u. O le mafua’aga e pei ona saunoa Tafito, e taugofie le tau o le taro mai Samoa, o le mafua’aga fo’i lea e vave ai ona taulia.

 

“O tagata Samoa e alu lava e faatau le oloa taugofie, e tatau fo’i la ona mata’ala ai le aufai faatoaga a le atunu’u, ina ia faatutusa le tau e faatau ai a latou faatoaga ma le tau o loo faatau ai le taro mai Samoa, ona vave fo’i lea ona taulia ma maua ai a latou tupe e atina’e ai pea a latou faatoaga,” o le fautuaga lea a le susuga a Tafito.