Ads by Google Ads by Google

Loia Sili: “Leai se a’afiaga o pisinisi faalotoifale i oloa mai i atunuu i fafo”


[ata: foa'i]

Pago Pago - AMERIKA SAMOA

Na saunoa le susuga I le Loia Sili, ia Fainuulelei Falefatu Alailima-Utu, “O oloa mai i Samoa, aemaise lava oloa o lo’o aumai i totonu o Amerika Samoa mo le fa’aaogaina e aiga, e tulaga lelei lava pe afai e mulimuli i latou o lo’o auina mai nei oloa, i tulafono lotoifale ma tulafono feterale”.  Na saunoa foi Fainuulelei, o nei iloa e mafai ona si’itia ai tulaga o galuega a Amerika Samoa, e pei o tulaga i le puipuiga o mea taumafa o lo’o aumai i totonu o le teritori, ma e leai se afaina o pisinisi faalotoifale, i le aumaia o oloa mai i atunu’u i fafo

O le saunoaga a le Loia Sili, sa tali fuaitau atu ai i se pili faaulu a le Senate e taofia ai le toe faaulufale mai o ni oloa mai i le motu tuaoi o Samoa, ma le tofia o se Loia Suesue e na te ‘suesueina’ le aufaigaluega o le Matagaluega o Faatoaga, ona o fuamoa ia sa aumai mai Samoa ma sa molimauina ai le fa’aaogaina o tagata faigaluega ma taavale a le Matagaluega o Faatoaga e kiliva nei fuamoa, I faleaiga, e ui ina o lo o iai se tulafono e faatapulaia ai le fa’aaogaina o fuamoa ma aano o manu fasi mai i Samoa, i le fa’aaoga i totonu o aiga, ae le mo le faatauina atu i le mamalu lautele.

Na fa’ailoa mai e Fainuulelei i le sui o le Samoa News, o lo o iai tulafono lotoifale ma tulafono feterale e faatonutonuina ai le faaulufaleina mai o fuamoa, a’ano o manu fasi, ma isi oloa mai Samoa i totonu o Amerika Samoa, e ao ona mulimulita’i ai tagata o le teritori.

E tusa ai ma le talosaga a le Senate mo le filifilia o se Loia Tutoatasi, na saunoa Fainuulelei, o lo o puipuia lo latou ofisa i le tulafono, i le faia o ni faamatalaga faalauaitele e tusa ai ma lea mataupu.

I le masina o Fepuari, na faauluina ai e le afioga Senatoa Soliai Tuipine Fuimaono se pili e taofia ai le toe faaulufaleina mai o fuamoa mai Samo, ona e tusa ai ma lana folasaga, e le i pasiaina nei oloa e le Matagaluega o Faatoaga a Amerika (USDA), ma o se tulaga e faapopoleina ai tele le Fono.

Na saunoa Soliai, a aunoa ma le pasia mai e le USDA o nei oloa, ua alia’e mai ai se popolega i tulaga o le soifua maloloina o fanau.  

O lo’o ta’ua i totonu o lenei pili taufaaofi a le Senate, le saunoaga a le Afioga i le Kovana Sili I le tatalaina aloaia o le Nofoaiga lona 38 a le Fono Faitulafono, le fa’aauau pea ona saili e le Malo o Amerika Samoa, ni auala e sapasapaia ai tagata o le teritori, pisinisi aemaise le atina’ega o le malo, I nei vaitaimi o le maualuga o siitaga o le tau o le soifuaga ma one suiga maoae.

Ua ta’ua foi I totonu o le pili taufaaofi le soalaupuleina i le vaitaimi o talanoaga a le ‘Atoa o Samoa’ ia lu’itau o feagai ma malo o Samoa e lua faapea ona tagata.  Ae talu mai le ‘Atoa o Samoa’, na ripotia i totonu o le Samoa News le faatagaina e le Matagaluega o Faatoaga, ia le pisinisi mai Samoa o le Sunshine Pacific, e faaulufale mai fuamoa i vaiaso taitai e faatauina atu i faleoloa.

Na ta’ua ai foi i le ripoti a le Samoa News, le taliaina e le malo o Amerika Samoa se talosaga ua loa ona faaulufaleina e le malo o Samoa, mo le faatagaina ona faaulufale mai o aano o manu fasi, i totonu o le teritori.

Ae le gata i lea, na ta’ua i se ripoti a le Samoa News i le masina o Novema o le tausaga ua tuanai, o le a amata foi ona taliaina e Amerika Samoa ia fuamoa mai i Samoa.

Ma o lo’o iai se talitonuga, ua iai nisi oloa, e ese mai i fuamoa, ua taliaina i totonu o Amerika Samoa talu mai le faaiuga o le tausaga ua mavae.

Sa taloina e le Komiti o Faatoaga a le Maota Fono ia se iloiloga, lea na molimau ai le sui Faatonusili o le Ofisa o Faatoaga, le susuga Siauini Taala, ma na ia molimau ma faamaonia ai, le faaulufaleina mai o fuamoa mai I Samoa, ma o lo’o faatauina atu i nisi o faleaiga a le teritori, e pei ona ta’ua I totonu o le pili taufaaofi a le Senate.

Ma sa fa’ailoa foi i totonu o le pili taufaaofi a le Senate amioga e le tusa ai ma tulafono, a le Matagaluega o Faatoaga, e ala lea i lo latou faataunuuina o tulaga e maua ai ni a latou polofiti, ae ufiufi i le fesoasoani mo le mamalu lautele.

Ta’ua e le pili taufaaofi le iai o se popolega I le fa’aaogaina o lisosi a le Matagaluega o Faatoaga e faatau ai oloa mai i se kamupani mai i fafo, i totonu o le teritori.  Ma ua le lagolagoina e le Matagaluega o Faatoaga ia se folafolaga a le kovana e pei ona ia saunoa ai i le amataga o le tausaga, e lagolago tagata ma pisinisi a Amerika Samoa. 

O lo’o ta’ua foi i totonu o lenei pili e faapea, o lo o iai fale gaosi fuamoa i totonu o Amerika Samoa, o lo o tautuaina manaoga o le atunu’u.  

(E tasi le fale gaosi fuamoa o lo o iai nei i totonu o Amerika Samoa – o le Taputimu Farm).

Ua ta’ua foi i totonu o lenei pili e faapea, ua le amanaiaina e nei kamupani mai fafo ia tulafono lotoifale ma tulafono feterale, kamupani nei o lo o galulue faatasi ma le Matagaluega o Faatoaga, e aumai a latou oloa e faatauina atu.

E le gata i le talosagaina o le kovana ina ia taofia loa le toe faatagaina o le faaulufale mai o oloa mai Samoa, ae ua faapea foi ona talosaga le Senate – e ala i le latou pili taufaaofi – le uunaia o le Ofisa o le Loia Sili ina ia faatula’I se Loia Tutoatasi, e n ate suesueina ma iloiloina nei tulaga uma, ina ia faamautuina le le’i solia o ni tulafono e le aufaigaluega a le Matagaluega o Faatoaga.

Ua iai nei i le Ofisa o le Kovana Sili lenei pili taufaaofi mai I le Senate.