Ads by Google Ads by Google

Manaomia se suesuega faapitoa faasaga i le Pulesili o le TBAS


Le alii sa avea faauluulu i ai le vaaiga o Tupe a le Faletupe o le TBAS na faamuta faafuase’i lana tautua i le masina o Mati o le tausaga na te’a nei, Nathaniel Clayville. [ata AF]
ausage@samoanews.com

Pago Pago - AMERIKA SAMOA

 

O le mae’a ai ona faafofoga o afioga i Faipule i molimau faasaga i tulaga faaletonu o lo o masalomia i totonu o le Pulega o le Faletupe a le malo (TBAS), ua talosagaina ai e le Sui Fofoga Fetalai o le Maota o Sui, afioga Fetu Fetui Jr ia Taitai o le faigamalo ina ia faia se suesuega faanatinati faasaga i le Pulesili o le TBAS e tusa ai o tulaga faaletonu i faaiuga ua aafia ai tagata faigaluega atoa ai ma tautua a le Faletupe mo le atunu’u.

 

Saunoa le afioga i le Fofoga Fetalai ia Fetu Fetui Jr e faapea, ua leva tele ona ia pisa pisa mai i tulaga faaletonu o loo alia’e mai i totonu o le Faletupe a le malo, lea o loo aafia ai aia tatau o tagata faigaluega, e mafua mai i faaiuga le tonu ma le faamaoni a le alii Pulesili o loo i ai, le susuga a David Buehler. 

 

Na taua e Fetu, o galuega tonu lava ia a le Komiti Faafoe a le Faletupe e tatau ona silasila toto’a i ai, peita’i, e foliga mai o loo ‘ela la latou vaai ma ua tuu fau ai le Pulesili e fai lava ana faaiuga fai, lea la ua aafia ai tagata faigaluega, aafia ai tautua a le Faletupe mo le atunu’u, toe aafia ai ma le itu tau tupe a le Faletupe.

 

O le aso Faraile na te’a nei, o le aso mulimuli lea o le Tauaofiaga lona 3 o le Nofoaiga lona 37 a le Fono Faitulafono o loo faagasolo i le taimi nei, na faaleo ai e Fetu lana talosaga mo se suesuega.

 

O lea ua malolo le Fono faatoa toe tauaofia i le aso Gafua lona 2 o Iulai o le tausaga nei, atonu o le toe a’e mai o le Fono Faitulafono o le a toe faamanatu ai e Fetu lenei mataupu.

 

O le vaiaso na te’a nei na molimau ai i luma o le Komiti o le Faagaioiga o le Malo a le Maota o Sui ni alii se to’alua mo le faailoaina atu o a laua molimau e tusa ai o le tulaga o loo la silafia e faatatau i le tautua a le Faletupe.

 

O i latou nei e aofia ai le susuga a Nathaniel Clayville, o ia lea sa avea ma Teutupe Sili a le Faletupe (LFO) ae na faamalolo faafuase’i e le Pulesili o le Faletupe ia Buehler faapea ai ma le alii Faipisinisi ia Timothy Jones, o ia lea sa saini sana konekarate ma le Faletupe mo le faapipiiina o masini ATM mo le atunu’u atoa, ae ua faamuta faafuase’i fo’i e Buehler lana konekarate e aunoa ma se mafua’aga.

 

O le ilolloga na taitaia e le afioga i le alii Faipule ia Faimealelei Anthony Fu’e Allen.

 

O le susuga a Clayville, o se alii e i ai lona tomai faapitoa i tulaga tau tupe atoa ai ma le suesueina o mataupu e faatatau i le tamaoaiga o le malo. O le 5 ai lenei o tausaga talu ona malaga mai o ia ma lona aiga ma faamautu i Amerika Samoa. 

 

E lei i ai sona manatu e malaga mai ma aumau iAmerika Samoa pe galue ai fo’i i le malo, ae talu ai o le fiafia o lona Faletua i le matagofie o le aganu’u atoa ai ma le ituaiga soifua o lo o ola ma soifua ai tagata Samoa, na ia filifili ai loa e talia le manaoga o si ona Faletua ina ia latou malaga mai i Amerika Samoa.

 

O le 3 o tausaga talu ona taunuu mai i le atunu’u ae faasalalau loa le avanoa mo se tasi e faauluulu i ai le vaavaaiga o Tupe a le Faletupe o le TBAS, ae o ia foi o lo o i ai lona tomai faapitoa i nei ituaiga galuega.

 

Sa ia manatu ai loa e fa’aaoga lea avanoa e galue ma auauna ai mo le Faletupe a le malo, ma amata ai loa lana tautua i le masina o Mati o le 2020 ae faamuta i le masina o Mati 2021 ina ua faamalolo faafuase’i o ia e le Pulesili o le Faletupe ia Buehler e aunoa ma se mafua’aga.

 

Ina ua amata lana galuega, sa ia maitauina ai nisi o tulaga e le tatau ona i ai i le Faletupe, e pei o nonogatupe a nisi o kamupani mai fafo e le o lelei ona faia faamaumauga, faatasi ai ma nisi o nonogatupe e le o sa’o lona faatulagaina.

 

Ina ua ia maitauina tulaga faaletonu i nonogatupe mai fafo, i le le lelei lea ona faia o auala e totogi mai ai, atoa ai ma le tele o se vaega tupe ua silia ma le taimi sa tatau ona totogi mai ai, ae le’i totogiina mai lava, sa ia faailoa ai loa i le Pulesili  o le Faletupe ia Buhler lea tulaga faaletonu ma ia fautuaina ai loa ina ia aveese ma faamaumauga ia nonogatupe nei, ae amata ona saili se auala e totogi mai ai e kamupani mai fafo a latou nonogatupe.

 

E le i fiafia Buehler i lana fautuaga, ae sa ia faatonuina o ia e taua le aveesea nonogatupe nei mai faamaumauga, e pei ona taua e Clayville i lana faamatalaga.

 

Sa ia taua atili, o nisi o nei nonogatupe ua silia i le tai 90 aso talu ona le toe maua mai se tupe e totogi ai, ae o isi nonogatupe ua oo atu lava i le ta’i tausaga e le’i toe totogiina mai lava.

 

Na fesili Faimealelei ia Clayville pe fia se aofa’i o le tupe atoa lava o loo aofia ai i nonogatupe nei ua le toe totogiina mai. Na tali le molimau, e tusa ma le $1.8 miliona i le taimi lea.

 

Na fesili Fetu ia Clayville pe na ia fautua ia Buehler e aveese nonogatupe nei mai faamaumauga, ona ua ova aso sa tatau ona totogi mai ai. Na tali le molimau, “o lea lava, ae le i taliaina e Buehler lana fautuaga.”

 

O le isi tulaga na sosoo ai loa ina ua mae’a le tuuina atu o lana fautuaga ia Buehler, o lona taulimaina lea o se tusi mai ia Buehler e faamuta aloaia ai lana tautua mo le Faletupe.

 

Na taua atili e Clayville e faapea, na faafuase’i lava le faaiuga na faia e faamalolo ai o ia mai le faletupe e aunoa ma se mafua’aga. Sa ia taumafai e faamanino ia Buehler nisi o aiaiga o loo tusi ai lana konekarate ma le Faletupe, i lona maua lea o se vaega tupe pe afai e faamuta faafuase’i lana auaunaga e aunoa ma se mafua’aga, peita’i, o le taimi lea na taumafai ai Buehler e faailoa atu ia te ia nisi o mafua’aga ua ala ai ona faamalolo o ia.

 

Na fesili Fetu ia Clayville pe na te iloa o le mafua’aga tonu lava na tuli ese ai o ia mai lana galuega, ona ua ia fautuaina le Pulesili o le Faletupe e faatatau i nonogatupe ua ova aso e le o totogiina atu ina ia aveese ma faamaumauga. Na tali le molimau, e i ai lona masalosaloga o le isi lena mafua’aga o le faamalolo faafuase’i o ia mai lana galuega.

 

O le taimi nei, ua galue le susuga a Clayville i lana pisinisi e aofia ai le fesoasoani i nisi o matagaluega ma ofisa a le malo mo le faia o polokalame e faatulaga lelei ai faamaumauga i le itu tau tupe, atoa ai ma le tulaga o lafoga.

 

Na lagona e le toatele o Faipule le faateia ma le faanoanoa i le tulaga na faamatala e Clayville, aemaise lava tulaga faaletonu i le auaunaga a le Faletupe a le malo.

 

Saunoa Fetu e faapea, e le tatau ona tupu lea ituaiga faafitauli i totonu o le Faletupe a le malo, o le aafia o aia tatau o tagata e aunoa ma se mafua’aga tatau. I lona talitonuga, talu ai o le teritori lenei o le malo tele o Amerika, e aia tutusa tagata uma i lalo o le Faavae o le malo.

 

E i ai le aia tatau o le tagata e tuuina atu ai se tusi e faailoa ai le mafuaaga ua faate’a ai o ia mai lana galuega, atoa ai ma le aia tatau e tuuina atu ai se tali a le tagata faigaluega e tusa ai o tu’uaiga faasaga ia te ia.

 

E talitonu Fetu, e lei uia e le Pulesili o le Faletupe ia laasaga uma, ae ua fai to’atasi lava lana faaiuga e faamalolo le sa faauluulu i ai le itu tau tupe, ina ua avatu le fautuaga sa’o ma talafeagai e tusa ai o faaletonu o lo o alia’e mai i totonu o le Faletupe.