POU TIUTE A LEOLEO
Pago Pago - AMERIKA SAMOA
LOKA SE TAMALOA NA TU’UA’IA I LE SAUAINA O SE TINA MA LANA FANAU LAITI
O le afiafi o Ianuari 30, 2025 na taunu’u ai se valaau i le Ofisa a Leoleo i Fagatogo mo se fesoasoani mai i se tina ma sana fanau laity e to’alua. Na fa’ailoa atu e le tina i leoleo, na sauaina i latou ma lana fanau laiti e lona ‘uncle’.
[Ua le lomia suafa o i latou na a’afia ma molia i lenei mataupu, aua le puipuiga o fanau iti na a’afia.]
Ina ua taunu’u leoleo i le nofoaga na tupu ai le fa’alavelave, sa mafai ona o latou fa’atalanoaina le tina na a’afia. Ma sa faamatalaina e le tina e faapea, ina ua fo’i mai i sana faatauga i le faleoloa, o lo’o ‘e’e lona ‘uncle’ i lana fanau. Na masa’a se masima i luga o le laulau ma ita ai lona ‘uncle’ ma ia po ina ai le gutu o lana tama teine e 4 tausaga.
E le gata i lea, sa ta’ua e le tina ia le futi ina e lona ‘uncle’ o le ulu a lana tama teine, faapea ma lona kolaina o lana teineititi e tasi le tausaga, ma ma’osia ai lona ua.
Sa ta’ua foi e le tina lona fesiligia o le na molia, i le mafua’aga na te sauaina ai lana fanau, ae na tu’i e le na molia, ia ona foliga.
Na faapea foi ona vala’auina e leoleo ia le vaega a le EMS ina ia mafai ona agai atu e togafitia ia le tina ma lana fanau teine.
Ina ua mae’a ona fa’atalanoaina e leoleo ia le tina na a’afia, sa faapea loa ona o atu i totonu o le fale e saili le ‘uncle’ a le tina ma lokaina mai ai o ia ae fa’apa’u i lalo le na molia. Na manatu leoleo atonu ua oso se gasegase a le na molia ma sa faapea ona o latou fa’anofo ifo o ia i lalo.
Na fesiligia e leoleo ia le tina na a’afia pe iai ni gasegase tumau a lona ‘uncle’ ae na tali mai le tina na a’afia, e tagofia e lona ‘uncle’ ia fualaau faasaina.
O lea afiafi, na taunu’u atu ai le vaega a le EMS mo le siakiina o le tina na a’afia ma ona alo ma sa faapea foi ona siakiina ma le na molia, ma ona sa lelei tulaga uma i le na molia, ma sa musu e alu i le falema’i, sa faapea loa ona aveina o ia i le ofisa a leoleo i Fagatogo mo le fa’aauauina o su’esu’ega a leoleo.
O lo’o ua ta’ua i totonu o fa’amaumauga a le malo, le leai o ni manu’a i le tina na a’afia, ae peitai, sa iai se ma’osia i le ua o lona alo e tasi le tausaga. E le gata i lea, sa molimauina e leoleo ia le mumu o foliga a le teine e 4 tausaga.
Sa fa’ailoa atu e le tina na a’afia i leoleo, e faapea, e le o se taimi muamua lea ua faia ai e lona ‘uncle’ ia lea tulaga ia te ia ma lana fanau, ae o le ulua’i taimi lea ua ia ripotia ai i leoleo.
Sa mauaina foi e leoleo ia se molimau tusitusia mai i le tua’a o le tina na a’afia, lea sa ia ta’ua ai lona molimauina o le fa’alavelave na tupu ma le sauaina e le na molia, o lona afafine ma lana fanau teine.
Na ta’ua e le tua’a a le tina na a’afia le palauvale leotele o le na molia, i le fanau a lona afafine ma sauaina i la’ua.
O moliaga ua tu’ua’ia ai le na molia, na aofia ai le Faatupu vevesi i totonu o le aiga, faapea le Fa’ao’olima i lona tulaga e tolu faapea ma le Faia o ni gaioiga e a’afia ai le saogalemu o fanau iti.
O le moliaga o le faatupu vevesi, o se vaega ‘C’ i solitulafono mama, e mafai ona nofosala ai i le falepuipui mo aso e sefululima, po o se sala tupe e $300; po o faasalaga uma e lua.
O moliaga o le fa’ao’olima ma le faia o tulaga e a’afia ai fanau iti, o ni vaega ‘A’ i solitulafono mama, e mafai ona nofosala ai i le falepuipui i le ta’i tasi tausaga, po o se sala tupe e ta’i $1,000; po o fa’asalaga uma e lua.
E $1,000 le vaegatupe na fa’atulaga e mafai ai ona tatalaina o ia mai i le falepuipui, e mafai ai ona faatalitali i lona faamasinoga.
VALAAU E LE ATALII IA LEOLEO ONA O LE UO TAMA A LONA TINA
E tusa ai ma fa’amaumauga a le faamasinoga, o le 3:30 i le vaveao o le aso 29 Ianuari, 2025, na valaau ai se alii i le ofisa a leoleo i Tafuna, ma ripotia ai le uo tama a lona tina, sa taumafai e talepe le faitoto’a o le latou fale, ma ulufale faamalosi atu i totonu o le fale.
Na faapea ona agai atu leoleo i le nofoaga na tupu ai le faalavelave, ma o latou va’aia le susuga ia Ioane Mulu, lea na molia, o tu i fafo o le fale ma se agaese. Sa fa’atonuina e leoleo ia Mulu e tu’u i lalo le agaese ma alu atu e latou te talanoa, ae musu le na molia ma palauvale mai i leoleo ma faapea mai iai, o le a ia talepeina le faitoto’a.
Ina ua fiu leoleo e fa’atonu le na molia e tu’u i lalo le agaese, ae fa’aauau pea ona taumafai le alii e talepe le fale o le aiga, sa faapea ona pa’u ‘ese le agaese mai lona lima, ma mafai ai e leoleo ona se’i ese atu le agaese ma i’u ai ina lokaina mai o ia e leoleo ma aveina atu i le ofisa a leoleo.
Na faapea foi ona agai atu iina ia le alii lea na vala’au i le ofisa a leoleo mo le fa’atalanoaina o ia.
E tusa ai ma le uo tamaitai a Mulu, o lana tama lea sa talatalanoa ia Mulu, a’o taumafai Mulu e talepe le faitoto’a. Na ta’ua e le tina, ua leva ona fa’asa Mulu mai lo latou fale ona o se fa’alavelave na tupu mai i le tausaga ua mavae, lea na faatupu vevesi ai foi o ia ma ia taumafai e pule i lona ola, i le fale a le tina (po o lana uo tamaitai). Sa ta’ua e le tina le ave’esea o Mulu mai lo latou fale ma o lo’o ia taumafai e tausi le filemu ina ne’i tuli ‘ese i latou e le pule o le fale totogi, lea o lo’o latou fa’amautu ai.
Sa faamatalaina e le tina ia tatu’i e Mulu o le faitoto’a, ma fai atu ia i latou, o le a ia (Mulu) talepeina le faitoto’a ma fa’amalama, pe a le tatalaina mai le faitoto’a.
Na fa’atalanoaina foi e leoleo ia le alii na valaau i le ofisa a leoleo ma sa ia faamatalaina e faapea, na valaau atu Mulu i le telefoni a lona tina ma fai atu i lona tina e sau e piki o ia mai Iliili. Ma na fa’ailoa atu foi e Mulu ia te ia (atalii), o le a ia savali atu i Aoloau mai Iliili, ma ia sau seisi e fa’afetaui o ia i luga o le auala.
Sa ta’ua e le alii na valaau i leoleo, e foliga mai o lo’o fa’asuaava ia le na molia ma ina ua taunu’u o ia (Mulu) i le latou fale, sa ia taumafai e talepe le faitoto’a ma ulufale faamalosi i totonu o le fale.
O le mafua’aga lea na vala’au ai loa le tama a le fafine na a’afia, i le ofisa a leoleo. Ae oso Mulu i le u’u mai se agaese ma ia faapea atu, e na te talepeina le faitoto’a pe a vaai i se leoleo ma o le mafua’aga lea na maua atu ai e leoleo ia le na molia, o lo’o faatalitali mai i luma o le fale ma le agaese.
Sa mafai foi ona faia se faamatalaga a Mulu i le ofisa a leoleo ma sa ia ta’ua e faapea, na ia vala’au i lana uo tamaitai ma fesiligia pe mafai ona sau seisi e fa’afetaui o ia i luga o le auala, o ia lea o le a savali mai i le fale a lona uso i Iliili.
Ae peitai, ua le fiafia o ia, ona na o’o lava i Aoloau, ae e leai seisi na alu atu e fa’afetaui o ia ma ia taumafai ai e ulufale fa’amalosi i totonu o le fale. E le gata i lea, sa ia lagonaina le valaau o le tama a lana uo tamaitai i leoleo, ma ia fa’ailoa atu ai ia i la’ua, o le a ia talepeina le faitoto’a pe a vaai i ni leoleo i le latou fale.
O moliaga na faia faasaga ia Mulu, na aofia ai le Faatupu Vevesi i totonu o se aiga faapea ma le Solivale o fanua e aunoa ma se fa’atagana. O ia moliaga, o ni vaega ‘C’ o solitulafono mama, e mafai ona nofosala ai i le ta’i ono masina, po o se sala tupe e ta’i $500; po o faasalaga uma e lua.
E $1,000 se vaegatupe na fa’atulagaina e mafai ona tatalaina ai le na molia, mai i le falepuipui, e faatalitali ai lona faamasinoga.
FAI TULIGA A LEOLEO MA SE ALII NA FEALUA’I MA SE AGAESE
O le aoauli o le aso 29 o Ianuari, 2025, na taofi ai e ni tamaloloa na nofonofo i luma o le fale fa’atali taxi (Airport Stand), ia se alii leoleo na alu atu i lana pasika ma fa’asino iai se alii o fealua’i ma se agaese ma fa’atupu vevesi i luma o le faleoloa a le Cost-U-Less (CUL).
Na faapea ona fa’afeso’ota’i e le alii leoleo lea ia le latou ofisa i Tafuna mo le agai atu o nisi leoleo faaopoopo e fesoasoani i le fofoina o lenei mataupu.
Sa faapea ona agai atu le alii leoleo i luma o le Cost-U-Less ma taumafai e fa’ato’ato’a le susuga ia Ripine Faalemiga po o Pelesasa Asiata – lea na molia i lenei fa’alavelave – ae peitai, na ‘e’e ma palauvale mai iai ia le na molia.
Na fa’aauau pea ona talatalanoa atu iai le alii leoleo ma i’u ina togi i lalo e le na molia ia le agaese, ae tamo’e ese ma tuliloaina ai loa o ia e le alii leoleo. Ina ua taunu’u nisi leoleo, sa o latou fesoasoani i le tau sailiga o le na molia, i totonu o se togavao ma maua atu o ia i totonu o se fale, o lo’o fa’ataga moe mai ai.
Ina o taumafai leoleo e avefaapagotaina le na molia, sa le gata ina ona ia taumafai e toso ese ona lima mai i leoleo, ae faapea foi lona taumafai e u’una’i ‘ese ia leoleo. Ae sa i’u ina mafai ona lokaina ona lima e leoleo, ma aveina atu loa o ia i le latou ofisa.
Sa fa’atalanoaina e leoleo ia le tamaititi lea na a’afia i lenei faalavelave ma sa faamatalaina e le tamaititi le fa’ate’ia o ia ina ua oso atu Faalemiga/Asiata ma palauvale atu ia te ia, i luma o le fale pa’u ta’avale. Na le gata ina fa’alala atu e le na molia ia se agaese, ae na faapea foi ona ia titinaina le ua o le tamaititi na a’afia ma palauvale agai i le aufaigaluega a le fale pa’u taavale.
Na fa’amaonia foi e seisi molimau sa fa’atalanoaina e leoleo, ia faamatalaga a le tamaititi na a’afia ma sa ta’ua e le molimau, ana le afe atu le leoleo ma taofi Faalemiga/Asiata, semanu e sauaina e le na molia ia le tamaititi.
Ina ua taunu’u leoleo ma Faalemiga/Asiata i le ofisa a leoleo, sa faapea ona tu’uina o ia i totonu o se potu ma tatalaina e leoleo ona lima, a’o saofa’i i luga o se nofo. Ae na faapea ona tu mai i luga ia Asiata ma feanu mai i le leoleo ma tu’i le fatafata a le leoleo. Na faapea ona vave tu’umuli ese atu le leoleo mai i le potu na tu’u ai Faalemiga/Asiata.
E tusa ai ma ripoti a leoleo, e foliga mai sa fa’asuaava ia Faalemiga/Asiata i le aso na tupu ai le fa’alavelave.
O moliaga na faia fa’asaga ia Faalemiga/Asiata, na aofia ai le Faatupu Vevesi i nofoaga faitele, o le Fa’ao’olima i lona tulaga e tolu, o le faia o se gaioiga e ono a’afia ai le saogalemu o fanau iti ma le tete’e atu i leoleo a’o fa’atinoina o latou tiute.
O le moliaga o le faatupu vevesi, o se vaega ‘B’ i solitulafono mama, e mafai ona nofosala ai i le falepuipui mo le ono masina, po o se sala tupe e $500; po o faasalaga uma e lua.
O le moliaga o le fa’ao’olima ma le moliaga o le faia o se tulaga e a’afia ai le saogalemu o le fanau ma le tete’e i leoleo, o ni vaega ‘A’ i solitulafono mama, e mafai ona nofosala ai i le ta’i tasi tausaga po o sala tupe e ta’i $1,000; po o faasalaga uma e lua.
E $5,000 se vaegatupe na faatulagaina e mafai ona tatalaina ai le na molia, e fa’atalitali ai lona faamasinoga.