Ads by Google Ads by Google

Pu’e faapagota se alii mai Tonga na faaoolima i lona uso i le agaese


[ata: SN]
ausage@samoanews.com

Pago Pago, AMERIKA SAMOA

 

O le alii mai Tonga lea na tau sailia mai e Leoleo i le 2016 ona o le faalavelave lea o loo tuuaia ai o ia i lona faaaoga o se agaese e faaoo ai manu’a tuga i lona lava uso, e mafua mai ina ua ia masalomia se faigauo a lona uso ma lona afafine fai, ua taofia nei i le Toese i Tafuna ina ua pu’e faapagota o ia e le Masela o le Faamasinoga i le vaiaso na te’a nei.

 

Na agai atu le susuga a Timote Afemui e piki mai lana kilia mai le Fale Faamasino mo le faafouina o lona pepa nofomau, peita’i ina ua siaki e le Tamaitai Failautusi le igoa o lenei alii i faamaumauga a le Faamasinoga, na iloa ai, o lo o i ai se tusi saisai mai le tausaga e 2016 o lo o poloaia ai e le Faamasinoga le pu’e faapagota o ia.

 

O le vaiaso na te’a nei na tulai ai Afemui i luma o le Faamasinoga Faaitumalo. O loo molia o ia i le moliaga o le faaoolima i le tulaga muamua, o le vaega A lea o solitulafono mamafa, lea e mafai ona faasala ai se tasi i le Toese mai le 10 e oo atu i le 30 tausaga; faapea ai ma le moliaga e tasi o le faaoolima i le tulaga tolu, o le vaega A lea o solitulafono mama, lea e faasala ai se tasi i le Toese mo le umi e oo atu i le tasi le tausaga, pe faasala foi i le salatupe e oo atu i le $1,000, pe faasala foi i faasalaga uma ia e lua.

 

Talu ai le tele o tausaga o tau sailia e le malo le susuga a Afemui, na manatu ai loa le Faamasinoga e taofia o ia i le Toese e aunoa ma se tupe e totogi. 

 

O le vaiaso nei lea ua faatulaga e faia ai le ulua’i iloiloga o lenei mataupu.

 

TAGI A LE MALO

 

O lenei mataupu na tofu atu i le Ofisa o Leoleo i Tafuna i le taeao o le aso 7 o Setema 2016, ina ua talosagaina e se Tina mai le nofoaga o loo aumau ai tagata Tonga i Pavaiai le fesoasoani a Leoleo, i se alii na manu’a lona tino ona ua faaoolima i ai lona uso i le agaese. O le alii na ia faaaoga le agaese e faaoo ai manu’a i lona uso, o le susuga lea a Timote Afemui, o le alii ua molia i lenei mataupu.

 

E toatele Leoleo na tali atu i le valaau ma maua ai loa le avanoa latou te talatalanoa ai i nisi o molimau sa i ai i le taimi o le faalavelave, e aofia ai le alii na aafia ma le afafine fai o le alii ua molia.

 

Na taua e le alii na aafia i Leoleo e faapea, o ia sa i totonu o lona fale faatoa maleifua mai i le taeao, ae faafuase’i loa ona ia vaaia lona uso matua (le alii ua molia) ua ulufale faanatinati atu i totonu o lona fale ma se agaese o loo uu i lona lima. Na fesili le ua molia i lona uso poo le a lana mea o loo fai i lona afafine fai, ae na tali lona uso (le alii na aafia), e le o malamalama lona mafaufau i le uiga o lana fesili, e leai foi se mea o tupu i le va o ia ma le afafine fai a lona uso matua.

 

Na faateia le alii na aafia ina ua sasau atu le ta muamua a le ua molia ma le faamoemoe e aga’i atu i lona ulu, peitai na misi le ta muamua i le agaese ina ua alo le alii na aafia. Na toe faasaga atu le ua molia ma toe sasau le isi ta lona lua, ma aafia ai le pito o le ulu o le alii na aafia ma manu’a tigaina ai loa o ia.

 

E le i gata ai iina, ae na toe sasau atu e le ua molia le ta lona tolu peitai na faaaoga e le alii na aafia ona lima e tali ai le agaese, ma maitauina ai foi isi manua tuga i ona tamatamai lima faapea ai ma oga lima.

 

Na taua e le alii na aafia i Leoleo lona le mautonu i se gaioiga o le a faia i le taimi na tulai mai ai le faalavelave. Sa ia taumafai e faato’ato’a le mafaufau a lona uso matua, peita’i ua ia vaaia foliga ita o lona uso ia te ia. O le avanoa lava na maua e le alii na aafia, na mafai ai loa ona tamo’e i fafo ma lona fale ma aga’i atu loa i le fale o le aiga tuaoi mo se fesoasoani. Ae o le taimi foi lea na alu ai i le atoa le ua molia i lona fale a o uu pea lava i lona lima le agaese.

 

Na taua e le isi molimau na fesiligia e Leoleo e faapea, na tuua e le ua molia le fale a lona uso ma faanatinati atu i loa i lona fale ma le faamoeome e saili lona afafine fai, peitai o le taimi lea ua leva ona sola ese lona afafine fai mai le fale ae agai atu i le fale o le isi aiga tuaoi ma lafi ai.

 

A o lafi le afafine fai a le ua molia i le fale o le aiga tuaoi, na talosaga i ai le fafine e ana le fale, e sili pe a tamo’e agai i le auala tele atonu e maua ai se fesoasoani mo ia, ina nei alu atu le ua molia ma le agaese ma faaoo ai le oti ia te i laua uma. E le i toe faatali le afafine fai a le ua molia, ae ua tago atu loa i si ona teine e 2 tausaga le matua ua taitai lona lima ma la tamomoe telea’i loa i le auala tele ma le faamoemoe e saili ai se mapusaga mo laua.

 

E le i leva ona tamomo’e ese atu le afafine fai a le ua molia ma si ona tei laititi ae vaaia loa e aiga tuaoi le mulimuli atu ai i tua o le ua molia ma le agaese o loo uu i lona lima. 

 

Na maua le avanoa e fesiligia ai e Leoleo le afafine fai a le ua molia i le mafuaaga o lenei faalavelave. 

 

Na taua e le tamaitai talavou lea e faapea, sa fai le tonu la te o ma lona aunty e piki mai le Food Stamp i Utulei, ae talu ai ua tuai ona sauni, na faatonu ai loa e le ua molia o ia e nofo i le fale e vaai si ona tei e 2 tausaga, ona o lea ua leva ona agai atu lona aunty e piki mai le Food Stamp i Utulei. Na usitai le afafine fai i le faatonuga a le ua molia ma filifili ai loa e nofo ma faatali atu.

 

A o i ai pea le afafine fai i totonu o le latou fale, na faafuasei ona ia faalogoina le musumusu atu o lona Tama fai, poo le alii foi ua molia ma tauanau o ia e alu atu la te feusua’i peitai sa ia musu ma fai i ai, na te le iloa fai ia ituaiga uiga mataga.

 

Sa faatauanau pea e le ua molia lona afafine fai mo se avanoa la te feusua’i ai, peita’i sa faaauau pea ona teena e le tamaitai le augani atu a lona Tama fai. Na avea le teena e le afafine fai o le manaoga a le ua molia ma itu na ita ai loa o ia ma savali atu ua faaoolima i lona faafine fai, e ala i lona ta tu’i o ona foliga, kiki ma po lona gutu. 

 

E fasi lava e le ua molia lona afafine fai ma ia lalau lona fiafia e moe i tamaloloa e aofia ai ma lona uso (le alii na aafia). Sa tali atu le afafine fai i le ua molia ma faailoa atu i ai, e le o i ai se mea faapena o tupu i le va o ia ma lona uncle, e le i oo lava foi lona olaga i tulaga tau feusuaiga ma se isi tagata.

 

Ae na atili ai ona ita le ua molia ma lalau lona afafine fai i le momoe lea ma toatele o tamaloloa ma tama o le latou vai aai. 

 

Na faai’u amioga a le ua molia i lona faapea atu i lona afafine fai, o le a alu e faaoo ni manu’a i lona uso (le na aafia) ona o le mea leaga sa ia faia ia te ia (afafine fai). O le taimi lea na vaaia ai e le afafine fai le tago atu o le ua molia i le agaese ma savail loa agai i le fale a lona uso ma faatino loa le solitulafono.