Ads by Google Ads by Google

Sui tauva tofi kovana palotaga 2020 - Nuanuaolefeagaiga Sao T. Nua


Afioga Senetoa, Nuanuaolefeagaiga Sao T. Nua, ma lona faletua, Usuimalo Tualemoso Ah Soon Nua, o se ata tele o lo’o fa’atautau i lo latou fale i Tafuna. O se vaaiga lenei i le pu’eina o lea ata tele e le pu’eata a le Samoa News i le aso Tofi ua te’a. [ata: FS]

O le fa’aiuga o le vaiaso ua te’a sa fa’alauiloa aloia ai e le afioga i le Senetoa ia Nuanuaolefeagaiga Saoluaga T. Nua le avea o ia ma sui tauva mo le tofi kovana o Amerika Samoa i le palotaga ia Novema o le 2020.

 

“Ua ia te’i maua ma si ‘ou to’alua ia Usuimalo Tualemoso Ah Soon Nua, le agaga fiafiatele ma le agaga fa’amaulalo, e fa’alauiloa aloaia atu nei, o ‘au o se sui tauva i le tofi kovana” mo le palotaga o le 2020, o le saunoaga lea a Nuanuaolefeagaiga i se fa’atasiga ma tusitala mai le Samoa News ma le KHJ News i le aso Tofi ua te’a.

 

Sa ia fa’ailoa fo’i, “Ua fa’alototeleina ‘au i fautuaga ua ‘ou maua ua ofoina mai e tagatanuu o Manuatele ma Tutuila nei, fa’apea tama, tina, ta’ita’i fa’aleekalesia, fa’apea aiga, uo ma e ua masani i le avea o ‘au ma sui tauva o le a fa’alauteleina ai lo’u tomai i le toe galulue fa’atasi ma sui o le fetarale faapea foi ma sui o le malo o Amerika Samoa mo le atina’e o le tamaoaiga mo se soifuaga maloloina, mautu ma le saogalemu o lo’o soifua ai le tele o isi atunu’u o le Pasefika.”

 

E pei ona fa’ailoa e le afioga i le senetoa mai Manu’a #1, e fa’apea, “Ua ala tatau nei i se ta’ita’i e finau mo manaoga i aso uma ae fa’apitoa mo le fa’aleleia o le saogalemu o femalagaiga i le ea ma le sami, o le fa’aleleia o le soifua maloloina o aoga, o le suavai taumafa ae maise ai lona tamaoaiga.”

 

“O ‘au ua tatau mo le galuega aua sa ou faia pea mea sili o lo’u itumalo” o Manu’a, o se i si lea vaega o lana saunoaga i le fa’atasiga sa faia i lona maota i Tafuna, ma fa’atasi atu ai ma lona faletua.

 

Sa ia fa’ailoa e fa’apea i le vaitau i lana nofoaiga o le Fofoga Fetalai o le Maota o Sui i tausaga ua te’a, o ia sa “ta’imua i le fa’avaeina o le polokalama o sikolasipi mo galuega mo le fetarale. O lenei polokalama, ua fa’aalia lona aoga mo le atina’e o le tamaoaiga o le malo o Amerika Samoa.”

 

Pe afai o le a filifilia o ia e fai ma ta’ita’i o le malo, saunoa Nuanuaolefeagaiga e fa’apea, o se tasi o ana fuafuaga, “o le ofo atu o se ta’ita’iga mautu ma le filemu e fetai’ai ai ma fe’eseseaiga, o lu’itau ma suiga i le malo, fa’apei ona i ai nei fe’ese’eseaiga i le va o le feagai ai tulafono a le fetarale i le fausia lea o le Fale Fono fou, fa’apea foi ma aitalafu o Pone pe tusa ma le $200 miliona o lo’o i luma nei.”

 

Sa toe fa’ailoa e le afioga i le senetoa, “sa tatou o mai i se ala umi, ae pe’itai, o lo’o tele pea mea e fia faia e fa’amalosi ai le atina’e o le tamaoaiga ia mautu o Tutuila ma Manu’atele. O le mea lea e talosagaina ma le fiafia lau sapaia mo le atina’e o le tamaoaiga i nisi o galuega tetele i totonu o le malo, pei ona ‘ou faia i Manu’atele.”

 

“O le taimi nei, talosagaina le lagolagoina o la’u taumafaiga mo le ta’ita’i o le malo ina ia saunia se nofoaga lelei e soifua ma ola ai tupulaga lalovaoa [o Amerika Samoa].”

 

“O la’u fa’afetai fa’apitoa, o la’u fa’afetai lea i si ‘ou to’alua ma lana fanua ina ua latou sapaia ma le fiafia lo’u mana’o ou te tauva atu mo le tofi kovana. Ou te fa’afetai foi i o ma’ua aiga, uo, ae maise auauna a le Atua.”

 

“Ae toe fa’apea atu, ia tatalo mo le malo fa’apea la’u taumafagia ia tatou savavali fa’atasi mo le manuia mo tupulaga mo le lumana’i,” o ana upu ia.

 

Mo se tasi ua ia filifilia e avea ma sui kovana, i lana taumafaiga, saunoa Nuanuaolefeagaiga e fa’apea “o se taimi lata mai o i luma...e fa’alauiloa ai se ua avea ma sui kovana.”

 

Se fesiligia Nuanuaolefeagaiga pe to’atele tagata o lo’o fiifili i ai o ia e avea ma sui tauva o le tofi, lutena kovana, sa tali mai, “sa tele tagata. Sa muamua lava filifili le afioga le Senetoa Fai’ivae Iuli Godinet, ae peitai ane e le maua se tali lelei mai ia Fai’ivae. Ae o se taimi mulimuli ane ua ou fa’alogo ua tali i le Peresitene o le Senate.”

 

Mo nisi o i latou sa oo i ai se manatu mo le sui kovana e aofia ai Taotasi Archie Soliai, Tapumanaia Galu Satele Jr., ma Ken Kuaea.

 

O se tasi o fesili tuuina atu i le sui tauva, pe i ai se mafuaaga ua fa’alauiloa vave ai lana taumafaiga.

 

“E tele lava mafuaaga,” o le tali lea a le afioga i le senetoa ma ia fa’ailoa e fa’apea, i le “taimi ina ua ma’ea ai le palotaga o le 2016 sa taua ai loa ua amata ona fai kamupeni ma ua ta’uta’u suafa o i latou e fia tauva mo le tofi kovana. E pei o le Peresitene o le Senate fa’apea foi le Lutena Kovana.”

 

Sa ia manatu ai loa e vave fa’ailoa, “oute fia auai foi i totonu o le tauvaaga lea, ma o lea la ua mafua ai, ona oo mai se manatu e sili loa ona fa’alauiloa loa lo’u alu, ina ia ave’ese ai le fa’afitauli lea o le taumate pe i ai se isi sui tauva.”

 

Tele tausaga o avea Nuanuaolefeagaiga ma sui o Manu’a #1 i le Fono Faitulafono, amata mai i le Maota o Sui e o’o mai i le taimi nei i le Maota Maualuga.

 

Talu mai le amataga o le tausaga ua te’a 2018, sa tele talanoaga i vaega eseese o le atunu’u i suafa o sui tauva mo le tofi kovana o le 2020. Ma o Nuanuaolefeagaiga o se tasi o nei suafa sa taua e nisi o le atunu’u.

 

I lalo o le tulafono ma le Fa’avae o Amerika Samoa, e le mafai ona toe taumafai le afioga i le Kovana Sili, Lolo Matalasi Moliga, mo sana nofoaiga soso’o lona tolu.

 

Ma o le mea foi lea o lo’o tele ai suafa o nisi o ta’ita’i o le atunu’u e fia tauva mo le tofi kovana i le palotaga o le 2020.