Ads by Google Ads by Google

TALA O LE LALOLAGI


[ata: foa'i]

Pago Pago - AMERIKA SAMOA

FA’ATULAGA FA’AGAFUA O TULAFONO TAU FEMALAGA’IGA - VAITAU O LE COVID-19

I le aiaiga lata mai o le Fa’asa mo le Covid-19, ua fa’ailoa mai ai le fa’atulaga o le isi fo’i Fa’agafua o Tulafono uma tau Femalaga’iga, lea ua maua ai le avanoa lelei e mafai ai ona talosagaina e i latou ua ova aso e nonofo ai i Amerika Samoa, ona ua taofia femalaga’iga i le va o Amerika Samoa ma latou malo i le taimi nei, ona o le Covid-19.

Masalo o le to’atele o nei sui e fia toe malaga toe fo’i i o latou malo, o le a aofia ai Saina, Filipaina ma Korea, aua o lo ua taofia pea femalaga’iga mai nisi o nei malo, fa’atasi ai ma tatou uso mai Samoa ma isi malo o le Pasefka.

O i latou ua fa’atulaga sa tatau ona toe fo’i i latou malo ina ua mae’a le 30 aso, sa tatau ona le talia ni talosaga e nonofo mau ai, peta’i o le fa’agafua lenei o le a mafai ai ona talosagaina le P5 ID mo i latou uma nei ina ia mafai ona nonofo fa’aletulafono i totonu o Amerika Samoa ma fa’aauau ai ona talosagaina latou pepa nonofo mau i tausaga mulimuli mai. O se ofo taua lea ua mafai ona tuuina mai e le Matagaluega o Mataupu Fa’aletulafono a le Malo o Amerika Samoa, e ala i mataupu tau femalagaiga.

O le fa’agafua mulimuli lava o le tausaga 2019 na fa’aulu mai e le faigamalo ua mavae atu.

Fa’ailoa fo’i e le tamaitai Pule o le Ofisa o Femalaga’iga Fagamalama Fuala’au Hanipale, “Ua matou faatauanauina le mamalu o le atunuu, i latou na talosagaina nisi o aiga ina ia ulufale mai i Amerika Samoa, ina ia fa’aaogaina tatau lenei avanoa lelei e fa’aleleia ai pepa nofomau o nai o outou aiga ua ova taimi ua alaala ai fa’aletulafono i Amerika Samoa. Ua maua fo’i ma le avanoa lelei e mafai ai ona faigaluega i latou ma tausailia le tausiga lelei o latou aiga. O nisi fo’i ua maumau latou pepa ina ua tuai ona fa’afou, fa’aaoga mai lenei avanoa lelei.” O se tima’i mai lea a le tina ta’ita’i o lea tautua lautele.

Ua fa’ailoa mai fo’i e Fuala’au, “O le pa’u maulalo ai o le faitauga o le atunuu, o lo’o ua masalomia lava le tulaga ua le mana’omia e nisi ona fa’amauina o latou suafa, ina ia le suesueina ai ma fa’afo’ia i latou, ua fefe i latou e fa’ailoa mai lea tulaga.”

“O le fa’aitiitia fo’i o le faitauga lenei o le atunuu, ua mafua ai fo’i ona pa’u pea le faitauga o le tuiga lea o lo’o taumafai nei mo le Covid-19 ina ia nofo puipuia le atunuu mai lea fa’ama’i pe afai o le a a’afia ai.” 

FA’AITITIA LE TAIMI E NOFOVA’AVA’AIA AI MO LE COVID-19 14 ASO SUIA I LE 10 ASO:

Pe afai o le a fa’aauau pea ona lelei mai ou suega o le Covid-19, ua fa’ailoa mai o le a suia le 14 lea e nonofo puipuia ai mo suega o le Covid-19 mai le 14 aso i le na’o le 10 aso.

Mai le malaga ia Novema 01, 2021mai Hawaii e to’atasi lava le sui ua maua ane lana suega ua maua i le Covid-19 lea fo’i ua fa’anofoesea ona o le puipuiga lava i pesia se tasi i le atunuu ia te ia. O se mea lelei i fa’amaumauga uma, ona o le sui ua atoa fo’i ona tui o le Covid-19, ma o tui lona lua fo’i na maua ane e leai se isi o toe maua mai o maua i le Covid-19, ma o se mea lelei lea ma le fa’afiafia loto i le atunuu fa’apea le aumalaga.

O lo ua fa’atulaga nei la le vaega o nonofo va’ava’aia e tatala i tua pe a mae’a le 10 aso, tusa pe  maua se tasi file fa’ama’i pe le toe maua  foi se isi i le covid-19 i suega o totoe. Pau le mea e mo’omia, o le vave ave’esea mai o sui ua fa’amaonia i suega ua maua i le Covid-19, ma e uma na feso’ota’i ma i latou a’o malaga mai.

E ese mai lea ua fa’ailoa mai e le susuga le Pule o le Hawaiian Airlines i Amerika Samoa, Tuli Fruean, ona o le umi o i ai pea pailate a i latou ma fa’atalia le taimi e toe malaga ese mai ai i Amerika Samoa. E afua lea tulaga, ona o le to’atele o i latou e moomia nofoa fa’ata’avalevale mo a latou feoa’iga.

I le taimi nei o lo ua atoa le 318 o i latou ua amata ona fa’atulaga suega Covid-19 ma isi uma kilia i luga o le TalofaPass ina ia malaga mai i le atunuu ia Novema 18, 2021.

O se faitauga lea ua mae’a taua’aoina mai e le Fa’atonu o le Ofisa o Amerika Samoa i Honolulu Tuiafono, peita’i o lo ua fa’atino pea galuega ma le kiliaina o le pasese se’ia oo lava i le aso patino o le malaga fa’ato’a mautinoa le aotelega e malaga mai i lea va’alele.

ASOTELEGA O I LATOU UA MAE’A TUIA TUI PUIPUIA ATOATOA O LE COVID-19 - 66.3%

Ua fa’ailoa mai e le ali’i foma’i mo Fa’ama’i pipisi ma latou fa’amaumauga, Dr Aifili John Tufa, “Ua tatau ona tatou fa’ata’ita’i i le faiga ua mulimulita’i ai le teritori o Palau i le fa’atinoga o latou tuiga fa’apenei o le Covid-19. Aisea, aua afai ae mae’a uma ona faia tui o tagata ma ausia le pasene o mana’omia e tatau ona oo i ai le faitauga o e ua mae’a tuia uma tui e lua, ua le toe tau faia loa se nofova’ava’aia, ae ua feoa’i ma le mautinoa le atunuu.”

Na toe fa’amanatu mai e Dr Aifili Tufa le tuiga na fa’amamaluina mo le Misela ma sa le alo lava Ameria Samoa i le vave ona ausia o le faitauga na fa’atulaga e tatau ona maua i le tausaga 2019.

Afai ae ausia le 90% o le faitauga aofai e tatau ona faia tui puipuia o le atunuu, o le a mafai loa ona mulimulita’i i tatou i le fa’asinomaga lea ua faia e le Malo o Palau.”

I le taimi nei ua tula’i mai le faitauga o e ua mae’a faia tui puipuia i le

69.7%  tasi le tui ua faia.

66.3% atoa uma le 2 tui.

21.7% Leai ni tui ua faia.

O le taimi nei ua fa’ailoa mai e le matagaluega o le Soifua Maloloina, e tusa ma le 6,200 tagata lea e aofia i le 5-11 tausaga lea o lo ua fa’aopoopo nei e ao ina faia tui uma e lua.

E ese mai lea ae ua fa’ailoa mai e le Taitaifono o le Komiti Fa’afoe o le Covid-19 le susuga le Lutena Kovana Talauega Eleasalo Ale, “Ua matua maualuga tele le vaega tupe ua fa’aalu i le fa’anofova’ava’aia ai o tagata uma e malaga mai i totonu o le atunuu, ma ua tatau ona va’ai toto’a i ai le Komiti Fa’afoe. O le tau aofai i le malo o lea tautua ina ia puipuia mai lava le atunuu mai le Covid-19, pe afai e aotelega i ai le totogi pau o malaga a va’alele, fa’anofoesea o le aumalaga ma mea’ai fo’i e fagaina ai sui uma o fa’anofoesea, ua faifai mea mai le $18miliona.”

O le manatu fa’aalia lea o Talauega sa ia fa’ailoa mai e ala i feso’ota’iga tau Zoom i feso’ota’iga tafailagi.

Ua ia fa’ailoa mai le fuafuaga ina ia taofia le atunuu ma galuega uma e fa’atino ma a’oga a le fanau mo le tolu aso e faia le Kemupeni o le fa’atinoa lea o tui puipuia o le Covid-19 mo tagata uma.

Ua faailoa mai mea uma lava sa fa’atino e le Malo ina ia mafai ona ausia le 90% o le faitauga aofai o le atunuu ua mae’a faia tui puipuia e lua, peita’i, e le’i ausia lava.

Ina ua fesoasoani e fa’amalosia le sini ua tuuina atu e le Malo i lana aufaigaluega ia fa’amae’a faia tui puipuia Covid-19 a’o le’i oo ia Tesema 15, 2021, ua alagatatau ona fa’ataunuu loa lea fuafuga fa’ataoto a le Komiti Fa’afoe o le Covid-19, e fesoasoani mo i latou o le a le taualoaina lea poloa’iga fa’amalosi a le Malo, ma fa’amalolo mai ai i galuega o tautua ai.