Ads by Google Ads by Google

TALA O LE LALOLAGI


[ata: SN]

Pago Pago - AMERIKA SAMOA

 

FA’AFETAIA KOVANA LEMANU GALULUE FAATASI TAGATA UMA I TUIGA

 

I se pepa o fa’amatalaga mai le Ofisa o le Kovana, ua fa’alauiloa e le afioga Kovana Lemanu PS Mauga, lona agaga fa’afetai i le mamalu o le aufaigaluega atoa lava fa’atasi ma le Komiti Fa’afoe o le Covid-19 i le atunuu, ina ua mafai ona fa’amae’aina i le manuia le tuiga muamua mo i latou e le’i oo i ai lea tautua fa’atasi ai ma fanauiti mai le 5-11 tausaga le soifua.

 

Ua aotelega uma faatasi ai ma le matagaluega o le soifua maloloina ma isi uma vaega o le malo sa matua ave le latou fa’amuamua i lenei taumafaiga, ma i’u lava i le manuia, ua ala ai lenei faafetai tele ma le agaga me’eme’e o le ta’ita’i.

 

Mai lava i le amataga o le tautua a lenei faigamalo, Lemanu-Talauega sa mua’i fa’ailoa atu ai, o le a taumafai e toe fa’ao’o uma mai tagata Amerika Samoa uma o lo’o opea i fafo atu o fanua ma aiga, ona o le pepesi solo o le Covid-19, lea ua va’aia ai le matua galulue fa’atasi ai o matagaluega uma, e afua mai le Matagaluega o le Soifua Maloloina ma isi uma vaega o lo’o so’ofa’atasi o le tatou Malo mo lea lava fa’amoemoe maualuga.

 

“O le mea e ao ina fa’amuamua, ia le to’atele na’ua nisi e mafai ona nofova’ava’aia toto’a, ona o lo ua a’afia se tasi lava sa latou feagai ma nonofo fa’atasi i le Covid-19. Lea ua oo mai lava i lenei vaitau o le tausaga, o tatou sa’a lava i ma’a o malie, aua o lo’o mama pea i tatou ma le fa’ama’i. O le faafetai e si’i a’e i le Atua soifua, aua o Ia ua mafua ai ona tatou saogalemu. Ua tasi loto o le atunuu, ua tasi fo’i le fa’amoemoe ua galulue fa’atasi i ai,” o se fa’afetai lea ua lagona mai le ta’ita’i.

 

O le komiti fa’afoe tofia, ua matua galulue a’ia’i i o latou faiva ua manino ona fa’atulaga, ia ta’imua mai i so’o se galuega e aga atu i le saogalemu pea o le atunuu mai le Covid-19. I le taimi nei ua mae’a toe fa’afo’ia mai le 1,200 o tatou tagata sa opea i fafo, ae leai lava ma se tasi ua a’afia mai i le Covid-19 ma lamatia ai le atunuu.

 

“O lo’o mo’omia ona mae’a tuia le 90% o le faitauga atoa o le atunuu, peita’i o le taimi nei ua tula’i mai le faitauga i le na’o le 69.1% lea ua atoatoa o latou tui puipuia. Mana’omia ona fa’asaogalemu uma lava i tatou uma.”

 

Ua mae’a fa’ailoa atu fo’i le faitauga o le tuiga ua mae’a atu i le aso Lulu ma le aso Tofi ua te’a, o le ulua’i tuiga faitele lea a le atunuu, ua maua mai e silia ma le 3,000 na tui na mafai ona faia ai. O se faitauga sili lea ona maoae mo ni aso se lua o tuiga nei talu ona amata mai.

 

Ua toe lua vaiaso o lea tuiga ona mae’a lea ia Tesema 15, ma o le a fa’asaina loa nofoaga uma o le malo, mo so’o se tasi o le aufaigaluega a le Malo ua le manatu ina ia faia ni o latou tui puipuia nei o le Covid-19, peita’i ua tuuina le avanoa ia i latou e le o lo ua gasegase ma nisi e le faia tui ona o le fa’atuatuaga o lo’o i ai a lana ekalesia. O na mea e mo’omia ona fa’auia uma i le Ofisa autu o tagata faigaluega a le Malo mo fa’amaumauga ma le latou silafia, ia le afaina ai lou avanoa faigaluega.

 

Mai le aso Lulu ua te’a, ua fa’amauina ai le to’a 1,831 tui na faia ai, ae o le aso Tofi ua te’a e 1,177 tui na faia ai ma ua aotelega i le 3008 ua mae’a faia i le ulua’i vaiaso o le fa’amoemoe taua lenei.

 

Tatou toe oso fo’i i le taumafiaga i le Falelima i sisifo lea e amatalia fo’i i le aso Lulu ma le aso Tofi o lenei vaiaso.

 

AVANOA E FA’ATALANOA $10MILIONA NOGATUPE MO PISINISI

 

Ua fa’alauiloa e le Matagaluega o Fefa’ataua’iga (DOC) o lo ua amata nei le 10 aso e fa’atalatalanoa ai e le matagaluega ma nisi o le aufaipisinisi i le atunuu, ae maise pisinisi sa aafia tele i le fa’asa o le Covid-19 a latou tautua mo le mamalu lautele. O le avanoa lenei e fa’atalosagaina ai nei vaega tupe e toe fa’aleleia ai latou pisinisi sa faaletonu ona o a’afiaga o le fa’asa a le Covid-19.

 

Na toina mai e le ARPA le vaega tupe mo Amerika Samoa e $479.1 miliona mai vaega tupe o le Coronavirus mo setete ma fa’atupega fo’i e toe fa’aleleia ai le tupe fa’asoa a le malo. Mai lea aotelega ua fa’atulaga ai e Kovana Lemanu Mauga le $10 miliona mo le vasega o pisinisi, e ao ina talosagaina e i latou lea alamanuia e sapaia ai latou pisinisi.

 

Ua fa’ailoa e le tamaitai Fa’atonu Peti Matila, “O le polokalama lenei o le a fa’atautaia i ona vaega e lua. O le a fa’aoo atu sao lava le fesoasoani i pisinisi o lo’o fa’atautaia i le tatou Malo nei, ma ia latou sapaia fo’i le taumafaiga ia toe fa’aleleia le tamaoaiga atiae o le atunuu. Ole a latou fa’aa’e se faiga fou e fa’aleleia atili ai le malosi’aga o le pisinisi e fefa’ataua’i ai, Polokalama o le Line of Credit, e tatau la ona fa’aaogaina ai le sootaga ma teugatupe i le faletupe fou o le TBAS a le tatou Malo.

 

O le a mafai loa ona fa’aaoga e le TBAS lea laina o fefa’atauaiga ma pisinisi uma ia fa’amalosia atili ai malosi’aga o pisinisi na talosaga mo lea fa’atupega, i a latou fefa’ataua’iga. Ia lelei mai a latou sapalai lea sa fa’atuai mai ona o a’afiaga o le Covid-19. 

 

Ua mautinoa o le tele o fefa’atauaiga sa faaletonu mai ona o le taofiofiga o feoa’iga ona o le covid-19, ua tuai uma ai le fa’agasologa o galuega o fela’ua’iga ma isi uma ona ua a’afia le soifua o tagata faigaluega e to’atele, fa’atuai ona o le siakiga o le aufaigaluega i luga o va’aoloa pe le o a’afia i le Covid-19, ua le faigaluega le aufaigaluega o va’aoloa ae ua fa’atautaia galuega uma e le aufaigaluega a le atunuu lava latou, puipuia mai ai i le pesia i le Covid-19, mea uma lava fa’apena ua mautinoa sa a’afia ai fefaataua’iga i le atunuu ma fela’uaiga mai o latou sapalati ina ia maua i faleoloa.

 

Pe a mae’a le vaega muamua LOC ona soso’o mai loa lea ma le BRCP Loan & Grant program, lea e fuafua tonu e amatalia lelei i le amataga o le 2022.

 

Ua i ai le tamau a le Matagaluega o le Tupe a le Malo tele i le tulafono e toina atu ai le fesoasoani tupe i pisinisi i lona maga lona tolu lenei mo le vaega tupe tau ARPA. O lona vaega lea e tatau ai ona faatino mai e le pisinisi laititi ua talosaga mai pe fa’apefea e le latou fa’ata’atiaga mo le fa’atupega ona sapaia le fa’aleleiga atili o le taumafiaga a le Malo o Amerika Samoa e faaleleia atili le puipuigamalu mai le a’afia i le Covid-19.

 

Ua fa’ailoa mai e matua fa’amuamua lava i nei ituaiga o pisinisi e talosaga mai i latou o lo’o ua fa’aagaga latou tautua i le auaunaga mo Turisi, femalaga’iga ma le tulaga tau taligamalo i le atunuu.

 

O le aso Faraile nei o le a fa’atautaia ai le sootaga tau ‘Fesili ma Tali’ mo lenei polokalama ma o le a fa’atautaia lea i le potu fono o le ASDOC i Utulei, Maota o le Malo, Fogafalelua i Utulei. Peita’i o nisi o fa’afesili ua mafai ona fa’auia atu i le emeli www.doc.as.gov.