Ads by Google Ads by Google

Tala I Vaifanua

FA'AALIGA ATA TUSIA LOTOA TANE SUAU'U "LALOLAGI O LE SAMI"

 

Ua fa'aalia nei ata sa fa'atautau peita'i na ufita'i e le'i tatalaina mo le maimoaga a le atunu'u i le aso Faraile o le vaiaso na te'a. O le  Fa'aaliga lea o Ata Tusia e nisi o Atisi lauiloa o le teritori, na fa'atulaga e le American Samoa Petroleum Cooperative lea e fa’afoeina ma pulea ia le nofoaga o tane suau’u a le malo i Utulei.

 

O le galuega lenei e to'a 10 i latou na tusia ata e 10 ua fa'aalia nei, ma ua avea ma mata'aga i le tatou talafatai pe a feoa'i mai i tatou i le alatele e aga'i mai i le taulaga i nisi pe aga'i atu fo'i i Tafuna mo nisi e malaga agai i sisifo.

 

O le tama'ita'i tusi ata lauiloa, o le faia'oga tusi ata fo'i i le tatou Kolisi Tu'ufa'atasi, Regina Meredith sa ia fa'ailoa mai, o le autu o le fa'aaliga "Lalolagi o le Sami."

 

"O nisi o nei ata matagofie o lo'o fa'atataua i ni tala tu'u a le atunu'u ua fa'amatalaina ma ua masani ai i tatou, ae aoga ona fa'amatala i ata fa'apenei ina ia tu'ufesili le fanau talavou o laiti i lenei vaitau, ma ave ma o tatou tofi e fa'amatala ia i latou ina ia latou silafia, ma tu'ugutu atu i ni augatupulaga faia'e o Samoa,” o se fa'amatalaga auiliili lea a Meredith e tusa o nei ata ua fa'aalia.

 

O le afioga le Lutena Kovana Lemanu Peleti Mauga ma le Fa'atonu o le Arts Coucil Lauagaia Mary Taufete'e, o Erika Radewagen ma aiga o i latou o e na tusia ata nei fa'atasi ma le au atisi o lea poloketi, sa auai uma i le tatalaga o lea fa'aaliga i le aso To'ona'i ua te’a, ae ua iloga lava fo'i le louloua o le tau. Na auai fo'i nisi o le au faipisinisi aua e matagofie le galuega ua folasia.

 

O i latou e ona ata nei e aofia ai Regina Meredith, William Faga Jr., Niuafolau Pua, Vaimili Tyrell, Sekio Fuapopo, Puataunofo Tofaeono, Duffy Hudson, Raymond Keleti, Nicholas King Jr ma Su’a Wilson Fitiao.

 

O le fa'amalo ma le fa'afetai tele a le Malo lea na fofogaina e Lemanu, ma ua fa'ailoa ai, "O se mitamitaga fo'i o le atunu'u o ana tama fanau ae ua fa'amanuia i ai le Atua i tomai eseese. O le tou taleni, e fa'ailoa ai lafofoga lalelei o tatou tagata, o le matagofie le avea o tatou laufanua, ae maise o le tausa'afia ma le mamalu tumau o le tatou Aganu'u. Fa'afetai mo le galuega ua outou faia, e fa'amatagofieina atili ai lo tatou talafatai ma lo tatou siomaga, ina ia fia maimoaina e le mamalu o tagata mai fafo."

 

Sa ia faliu fo'i ma fa'afetaia le pitola'au a le "Pule'aga o le Suau'u ma Oloa Tau Suau'u” a le malo, “o lea ua tatou tepa i ula, ma ua fa'afiafiaina i tatou i lenei va'aiga matagofie e fa'amanatu mai ai tatou tala tu'u ma le matagofie o le tatou Siomaga i Amerika Samoa nei, le tatou Gataifale ma le Lalolagi o le Sami o si'omia ai i tatou."

 

TOE TATALA AOGA I LE ASO ANANFI

 

O le taeao ananafi, sa toe tatala ai aoga a le malo ona sa tapunia i le aso Gafua talu ai o le louloua o le tau. Sa fa'atulaga fo'i pasi a'oga ina ia fa'atautaia, peita'i e le'i to'atele ni fanau a'oga na va'aia ua usu mai i le a'oga.

 

E o'o fo'i i pasi a'oga ua le va'aia le tele o pasi o a'oga o feoa'i ma ua fa'ailoa mai e nisi o matua, "Afai o lea lava e timuga tetele fa'apea ma o atu fanau ma toe pala mai i le timuga ma lologa o le alatele, o le a se mea e maua ai, o le mama'i lava o tamaiti, e sili ai pe a nonofo pea se'ia o'o ina aulia atu le aso Lulu, pe ua laolao timuga ma oso a'e le la."

 

Ua va'aia fo'i le to'atele o a'oga ua talaia o latou potu a'oga, peita'i o le lipoti mai e matua to'atele lava o le fanau a'oga e le o a'o'oga i le aso ananafi. Mai Samoana ua maitaulia le gaogao o potu a'oga.

 

Mai le a'oga a Matafao Elementary ua faailoa mai sa tatala potu a'oga i le taeao ananafi, ae nao le to'a 80 fanau a'oga ua o atu i le a'oga mai le 650 tamaiti a'oga mai le Level K5 se'ia o'o i le vasega 8. E to'atolu faia'oga e le o a'o'oga.

 

I le taeao ananafi,  “sa matauina na timuga pea, ma e le faigofie ai ona o ane fanau e fa'atali le pasi e o mai ai i le a'oga, ae o nisi fo'i e savavali mai lava. O le to'atele o fanau a'oga na a'o'oga mai, o fanau e momoli mai e latou matua i a latou ta'avale,” o se tala lea mai se tasi o fai a'oga.

 

Na asia foi lea a'oga e le ofisa o le ASEPA ma ua fa'atonuina ia kilia atoa le lapisi ua fa'aputu ane i autafa o le nofoaga tonu o lo'o tu ai le lapisi tele a le a'oga i Matafao. E fitu aso ua tuuina i le aoga a Matafao e kilia atoa lea lapisi. A leai o le a fa'ao'o lea mataupu i le vaega o fa'amasinoga e tusa o se sala ua mae'a fa'atulaga. O nei mea uma sa fa'ata'atitia mai ai i le masina o Oketopa 2018.

 

Ua matauina fo'i le galuega ua mae'a amatalia mo le falea'oga fou fogafalelua o Matafao ma ua fa'ailoa mai, na fa'atulaga e fa'aulufale lea galuega ia Iuni 2019, ae ua fa'ailoa ane e le Kamupani o lo'o fa'atautaia le galuega lea, e fa'ato'a fa'aulufale i le masina o Oketopa, ona o le taofia so'o o galuega ona o le timuga.

 

Ua fete'ena'i fo'i lagona aua o le a a'e fo'i a'oga ia Setema ae lei mae'a le latou falea'oga fou, peita'i, ua ia fa'ailoa mai, "Afai e tupu lea mea, ua toe ave fo'i galuega fa'apea i kamupani e tuai ona fa'atino latou galuega, ae sa sili ai ona tu'u i kamupani faufale e vave ona mae'a galuega ae le ova le taimi e fausia ai.”

 

A'AFIAGA ONA O MATAGI MALOLOSI, TIMUGAT ETELE MA LOLOGA

 

I lenei vaitau o matagi malolosi, timuga tetele ma lologa loloto i tafaala, auvai ma luga o le alatele i le tele o nofoaga ua mataulia e tutupu ai pea nei fa'afitauli, lea ua matauina, ua amata ai ma sologa i nofoaga mauga o le motu.

 

E ui ina ua fa'ailoa mai e le Ofisa o Va'ai Tau ua se'e ese atu mai le teritori le tulaga o matagi malolosi, ae le o se'e ese ai le ao o lo'o fa'atupula'ia pea lava i luga ane o le atu Samoa, ma o le mea lea e le o uma ai ma le toulu o timuga.

 

Ua matauina ua solo atumauga e tulata i le alatele e aofia ai Faganeanea, ma isi afioaga o le motu e masani ona tupu ai le solo.

 

Sa va'aia le faigofie tele ona tatafe mai o tafega i luga o le alatele, ua foliga mai o alatele o auvai na o le atunu'u, ae maise ai le afioaga o Fagaima, Tafuna ma Kokoland.

 

Ua tatala mai alava'a mo va'a laiti lea sa tapunia i va'a folau peita'i o vaalele e le'i taofia lava femalaga'iga a va'alele. Na faia lava malaga masani a va'alele i le va o Samoa e lua.

 

O lo'o fa'aauau mai pea faigamalaga uma a le Samoa Airways i le aso ananafi.

 

Ua va'aia le pisi na'ua o le aufaigaluega a le Public Works. O isi galuega tele ua faia nei, ona ua poloka le tele auvai ma alavai i luga o alata ona o le lapisi tafea mai lologa, ua galulue lea aufaigaluega ina ia ave'esea lapisi na ae se'i fa'aalu le tafega o le suavai mai lologa ona o timuga tetele.

 

Mai le toulu pea o timuga, ua mase'ese'ea ma vaivai le palapala ae maise i nofoaga ua to'a ai le vai. Ua i ai faleoloa ua vave tapunia i le afiafi ona o tulaga leaga o le tau. Ua fa'ailoa fo'i sa tapunia nisi o fale'aiga e masani ona fiafia i ai le to'atele e tausasami ai ona o le tulaga faaletonu o le tau.