Ads by Google Ads by Google

TALA I VAIFANUA


O se va’aiga lea i le alaalata’i mai o le au usufono I le fonotaga faaleaoaoga i ala e mafai ai ona ae malo ou faiva pe afai ua e loto ina ia suia le va’aiga ia te oe o se tagata fou, ona ua e manatu e te ola i se olaga soifua maloloina ma le tino paleni. E amata i au tausami ia paleni mea’ai mo au ‘aiga uma e tolu, aua le so’ona inu, ma ia le so’ona taumafa fo’i, fa’amalositino ma fa’aalu le afu o le ‘ave’esea fo’i lea o le tele o le vai e mafua ai ona so’ona puputa i tatou. Faia mo le lua aso i le Sadies. [ata: Leua Aiono Frost]

O tamaitai lalelei nei o le DOH Tobacco Diabetes ma ua iloga fo’i ona galulue fa’amaoni ma le maumaa’i, ia ea le manulauti o lo’o latou tauavea, Ia taofi mai le ulaula tapa’a i le mamalu o le atunuu, ia tausia lou soifua maloloina lelei. [ata: Leua Aiono Frost]

Pago Pago, AMERIKA SAMOA

 

AMATALIA FA’ALAUILOAGA “TAUSIA LELEI O LE SOIFUA MALOLOINA E ALA I MEA’AI PALENI”

 

Ua fa’atasia le vaega a le Dietry & Nutrition a le tatou Falema’i Tele i Fagaalu, ma le Matagaluega o le Soifua Maloloina Tobacco Diabetes Coalition ina ia latou tatala fa’alauiloaga o le Masina lenei mo Mea’ai Paleni e tausia ai lou soifua maloloina.

 

O lo ua fa’atasia nei le ‘au kuka ma i latou e tu’ufa’atasia tausami paleni mo e gasegase, ae maise le mamalu lautele o gasolo atu e fa’atau ‘aiga i le Fale’aiga o le LBJ Medical Center i Faga’alu, i le aoa’oga fa’apitoa mo le aufaigaluega uma a le itu o le tautua, ua faia nei i le Sadies by the Sea i Utulei.

 

O le aoaoga e amata mai lava i lou talisapaia o e uma e gasolo atu e fia tausami ma fa’atau ‘aiga, o le aotelega o le va’aiga ia te oe lea tautuina i latou i mea’ai ma vaiinu, o le folasaga o taumafa ia manino mea o gaosia ai, ma lou iloa lelei o le tele o le fua mo mea’ai e tuuina atu i le ipu e tasi. Ua i ai fo’i ma se tima’iga fa’aopoopo, a maua sou avanoa e fa’asoa atu ai sou taofi e aoga mo le sui o fia faia se filifiliga mo lana taumafa e tuu i lana ipu, fai atu ma le fa’aaloalo lea fa’asoa.”

 

O le fonotaga fa’aleaoaoga lea ua tapena mo le lua aso. Ua fa’apa’aga ai le DOH Tobacco Diabetes ma le Dietry & Nutrition a le falema’I ia tuufa’atasia a latou sui e fa’atautaia folasaga, e fa’apupula atili i le aufaigaluega o Kuka, Tautu Meataumafa ma Vaiinu, fa’atasi ai ma Kesia o le tatou falea’iga i le falema’i. O i latou lava fo’i nei e tasi o lo’o va’ai toto’a i gasegase o lo’o fa’ataotolia, ma tapena ai taumafa fa’apitoa mo gasegase e le tatau ona tausami i so’o se ituaiga o mea’ai, ae ua fa’apitoa a latou ‘aiga.

 

I le aotelega o le vasega o i latou na tapena mo folasaga, ua iloga ai, ua taumafai le aoaoga fa’apitoa ina ia aotelega le tagata atoa ua filifili muamua I lona loto, o le a tausami i mea’ai paleni, fa’amalositinoa, loto ina ia matagofie lona tino ma lona tagata atoa, ia mausali atoatoa ai lona fa’amoemoe, ia suia lona tagata i se tasi ua soifua maloloina.

 

O Dr Eminoni sa muamua lava faia lana folasaga, i le suiga o le Loto atoa ia mautinoa ai, ua fulisia lou lagona ma ua mautu o le a fa’aitiitia lou mamafa, ma e faia mea uma, o se lu’iga ia te oe, e toe fa’apae’e lelei, ia maua ai e oe se to’omaga, e amata ai lau savaliga o se tagata fou ua soifua maloloina.

 

Ona soso’o lea ma le fa’asoa mai a William Spitzenberg o le Stronger Slimmer YOU, o se polokalama ua iloga le aoga, ua fa’aititia ai le mamafa o le to’atele i nai vaiaso e te auai ai, ma ausia ai le mau o taumafai i ai, fa’aititia lou mamafa mo se tagata malosi ma soifua maloloina. “A e to’aga e fa’amalositino, e malosi uma lau fa’alogo i lou tino i fafo ma totonu, suia lau va’aiga lautele i lou fuaitino, malosi lau fa’alogo ma mataalia e fa’atino ou tiute i galuega ma le aiga fo’i.”

 

“Afai ua e fa’alogoina ua sau ia te oe le musua, ona o fa’alagona fa’apaie ma le musua, tu i luga ma savali solo, pau lava le mea e te mafaufau i ai, tu i luga fa’amigoi lou tino, e tea ese vave ai lava na lagona ua tau toe oso mai e fa’atoilalo ai lou lagona lelei sa i ai.”

 

Manaia fautuaga, ae ua va’aia fo’i ua matua tino mai lava suiga tetele ia i latou sa latou tu ma la’a i le la’asaga muamua, o le taumafaiga e toe fa’aititia le mamafa o le tino.

 

Ona sosoo lea ma le fomai sa saunoa fa’apitoa i fa’ama’i tumau o le Fatuga’o ma le afuaga o na fa’ama’i tiga ma oo lava i le fa’amama o le toto, ma vave ai ona oo mai le oti, pe afai e te le to’aga i fa’amalositino e fa’aafu ai le tino ma alu ese mai ai le tele o lapisi i le toto. E umi le folasaga lea ae ua matua sasa’a mai le mafuaga tonu e ala ai ona oo i tatou i le fa’amama toto, e afua mai lava i tausami ua le paleni, ua matele i mea ga’oa ma le tele o le tausami  i mea suamalie, mea’ai ua so’ona fa’ao’ona, ae ao ina paleni lelei tausami mo lea aso ma lea aso.

 

Ua leai se fa’amalositino e fa’agaoioi ai le tino ina ia malosi pea, ma fa’aalu ese ai le tele o le suavai i le tino, aua ua le fa’aafu le tagata, ae ua fiafia e nofo i le ea malulu i taimi uma, ua le afu fo’i la.

 

O le folasaga na soso’o ai o le sui mai le Heavens Touch, o le pisinisi lea e fofo ai le tino, faamatagofie ai le tino atoa i ana tautua o le teuteu tino i atigi lima ma atigivae, teu lou lauao ma vali ia foliga mai se tagata lalelei ma le manaia oe i le va’aiga a le mamalu lautele. “Afai ua e manatu i le suiga, sui lou loto, sui loa ou foliga mai.”

 

O le folasaga o le tausiga o lou tino i totonu, sa saunoa i ai Farrah Lesa, ina ia taofia le sikaleti poo le tapaa mai le toe a’afia ai o lou tagata ma lou soifua maloloina. O lo ua fa’atulafonoina le ulaula sikaleti i nofoaga faitele ona o le manatu i le to’atele ua a’afia talu ai le ulaula o le isi sui o la’ua soso’o. O tulafono na ua ofo atu ai ma le sala tupe pe afai ae toe solituina e se tasi ma ua avea o se fesoasoani tele a le Malo i le vaega o i tatou uma e le o tagofia le sikaleti ae ono afaina ona o le ulaula a le lua te tuaoi.

 

Peita’i o le folasaga mulimuli, le vasega o e tautu, ia matua silafia lelei ala e saunoa atu ai e fa’afeiloa’i le mamalu gasolo mai e fia maua le fesoasoani, ma sa tuuina lea folasaga i le tamaitai Fa’atonu o le Vaega o Tagata Faigaluega uma a le Falema’I LBJ Medical Center i Faga’alu, Malopao Akenese Nikolao. O le vaega lea sa matua faia fa’ata’ita’iga e oo lava i nisi ua toe fo’i atu ma tetele i le aufaigaluega, ona o se tautua ua lape, ua fa’afofogaina ma fa’atino. O lea fo’i sa fa’aaogaina ai, “O le tali malu e fa’ate’aeseina ai le ita!”

 

“O se galuega e le faigofie, ma ua fautuaina fo’i le mamalu lautele, manava fa’atolu ona fa’ato’a e fai atu ai lea o se tali, a tali fo’i, tali i le tali sa’o, aua le ma pe musu e fa’ailoa, e le o ia te oe se tali, pe afai e te le silafia le tali o se fa’afesili.”

 

Ua ala ona lua aso o lea polokalama matagofie, ona o le isi vaega o le sifi lua e tatau ona fa’ato’a faia le aoaoga lea mo i latou i le aso lona lua o le fonotaga fa’aleaoaoga lava lea e tasi.

 

TALOSAGAINA ATUNU’U AGA’I ANE LOA E FAIA TUI PUIPUIA O LE COVID-19

 

O le feau taua ua fa’ailoa mai e le Komiti Fa’afoe o le Covid-19 i le taimi nei, ua talosagaina le mamalu lautele o le atunuu, ia aga’i ane loa i se nofoaga o latalata ane ia te oe, e faia ai lou Tui Puipuia mo le Covid-19.

 

“Poo fea lava le nofoaga ua e tulata ane i ai, ua tima’ia le mamalu lautele ina ia oo ane loa e fai lou tui puipuia, a’o le’i oo i le vaitau e tatala ai femalaga’iga i le atunuu, ua tatau ona mae’a faia uma tui puipuia o i  tatou uma, ia fa’afaigofie ai le taua a lou tino ma le fa’ama’i oti o le Covid-19.

 

O lo ua faailoa mai nei fo’i, e afua mai ia Aperila 10, 2021 o le a tatala ai le isi nofoaga fou mo tuiga nei, o le Maota o le Malo i Utulei le EOB. O lona uiga ua tolu ai nei nofoaga ua e filifili ai, Fale Laumei i Utulei, EOB i Utulei ma le Falema’i i Tafuna.

 

Ua fa’ailoa mai nei e i latou o lo’o fa’atautaia tuiga mo le Matagaluega o le Soifua Maloloina o le atunuu, “Ua lava ma totoe le sapalai o le tui Pfizer ma le Moderna e fa’atautaia au tuiga o le aotelega o le faitau aofai o le atunuu.”

 

I le tiami nei, mo le vaila’au e na’o le tasi le tui e faia ai, le Janssen, ua atoa le 600 o nei tui ua teuina lelei, se’ia mae’a lelei aoaoga o lo’o faia mo le fa’atautaiga o tuiga e fa’aaoga ai lenei vaila’au, ona fa’ato’a faaaogaina fo’i lea o na tui.

 

Ua fa’ailoa mai e Dr Francine Amoa, “Ua tu’ua lenei sapalai o tui, e i ai se taimi mautinoa lelei le vaega o le atunuu e fa’aaogaina sa’o i ai, i latou e faigata ona toe fo’i mai mo le tui lona lua, aua o lea tui e tasi lava le taimi e faia ai.”

 

Peita’i ua fautuaina loa le vasega o le atunuu o lo’o ua tatau ona faia le tui lona lua, ia gasolo ane i nofoaga o tuiga mo le tuiga lona lua.

 

O le tuiga lea ua fuafua e faia i le aso Toonai nei, Aperila 10, 2021, lea ua fa’ailoa mai ai, o le tuiga lea e fa’asolo mai ai i latou e le tu’ua le ta’avale. E faia le tui o tagata i totonu o ta’avale ma fa’asolo atu e fa’atali mo le 15 minute ona fa’ato’a tu’ua lea o le nofoaga ua mautinoa e le o ai ni fa’aletonu o le tui na faia i lou tino.

 

O le tuiga lea e pei lava ona faia i le masina ua te’a ae sa fa’aaogaina ai le Malaeva’alele i Tafuna mo lea fa’amoemoe. O i latou la na sa mafai ona faia tui na i le masina ua te’a, e ao ina toe taliu ane mo le tuiga lona lua, lea ua fa’aopoopo ai nei le isi nofoaga fou o le EOB.

 

E tatau lava ona taulimaina lou pepa fa’amaonia o le tuiga muamua na e aofia ai, ma e toe fa’aaogaina laa le Moderna  le tuiga atoa lea. O le isi faiga fou ua fa’ailoa mai, afai e fa’afaigata pea lava, e mafai ona e vala’au mai, oe lea e le’i amatalia lava sou tui o le Covid-19, i le numera telefoni a le Matagaluega o le Soifua Maloloina: 644-8444/8445/8446 Ext 219, e sainia ai lou tui muamua ma fa’amau ai lau numera falema’i. Pe tatala lava le nofoaga fou i le Maota o le Malo e faia ai tuiga, ae o lo’o tatala fo’i le Lee Auditorium mo tuiga e pei ona masani ai i aso ta’itasi ua lisia mo tuiga fa’apea fo’i ma le Falema’i i Tafuna.