Ads by Google Ads by Google

TALA I VAIFANUA


[ata: foa'i]

Pago Pago - AMERIKA SAMOA

FA’AMAUMAUGA LATA MAI O LE PEPESI O LE COVID-19 I LE ATUNUU - 3,215 UA MAUA COVID-19:

Mai le aso Toona’i ua faamauina ai le aofaiga e 3,215 le aofai o sui ua a’afia i le Covid-19, ma o le faitauga fo’i lea ua faamautu mai i le Itulau Tafa’ilagi a le DOH, o lo’o muta ai fa’amaumauga.

Ua lisia ai fo’i ma le to’alua o sui ua maliliu, ua a’afia i le fa’ama’i Covid-19 i le atunuu.

E ese mai lea, ua faailoa mai fo’i e mai le 914 i latou na faia ai suega o le Covid-19 i le aso Faraile na te’a, e 265 o i latou ua maua ai le verusi o le Covid-19.

Mai le 24 itula talu ai, e tasi le maliu, ae leai se tasi na toe taofia i le falema’i o le Covid-19 i lea aso, ua tumau ai pea le to’a 7 o sui o taofia i le falema’i Covid-19 mo togafitiga. 

O se tala fiafia, ona ua mafai nei ona toe mama mai le fa’ama’i le to’a 438 o sui sa a’afia, ma ua toe fa’aititia mai ai la i latou o maua pea i le Coronavirus i le atunuu i le 2,789.

O le itu i tuiga o lo’o fa’atautaia pea nei e le DOH i nofoaga o lo ua fa’atulaga mo lea tautua ua lisia mai ai le 303 o tui sa faia i lona aotelega. Mai lea faitauga e 281 o tui Boosters.

Ua tima’i atu pea le tatou matagaluega o le soifua maloloina i le mamalu lautele, ia e alofagia lou uso a tuaoi ma aiga, aga’i mai e fai o outou tui puipuia mai le Covid-19, ma fa’amalosi fo’i e fai le tui Booster pe afai ua agava’a ai oe mo lea tui i le taimi nei.  E sili lava le puipuia i lo le tau togafitia mulimuli ane. O lo uafa’amautu mai e le CDC mo le togafitiga o gasegase i le Malo tele, “O le tui Booster o le tui lea e matua sili ona aoga mo le puipuiga o le lautele mai le so’ona a’afia i le Covid-19, a maua fo’i e le taofia ai i le falema’i ma e le tigaina tele ai ona auga.”

“Afai o lo’o i ai sou ma’i tumau ae toe fa’aopoopo atu ma a’afiaga o le Covid-19, e atili fa’ateleina ai le avanoa e te matua tigaina ai, fa’anofoesea ma tau togafitia i le falema’i, ma i’u ai ina maumau lou ola mai a’afiaga o le Coronavirus, pe a le faia sou tui Booster.”

Afai ae ua faia sou suega i le fale ae maua ane ua ia te oe le verusi, fa’amolemole ia oo ane i le falema’i ina ia toe faia sou suega e fa’amaonia atili ai, ma sailia ai e foma’i pe ete mana’omia se togafitiga fa’apitoa i vaila’au mo le Covid-19 lea na malaga mai ma tatou sui foma’i mai le malo tele.

Mo i latou o lo’o fa’anofoesea i tua i aiga ma ua mae’a sainia fo’i a latou maliliega ma le DOH e tusa o lea faanofoesea, e fa’ato’a maua e oe lea maliliega fa’apitoa pe afai o le a toe faia lou suega i nofoaga ua fa’atulaga mo suega a le DOH.

O le faitau aofai o le atunuu ua mae’a ona faia tuipuipuia o le Covid-19 ua tula’i mai i le 82.3% ae o le aofaiga e tatau ona tui o le atunuu e 90.5%, mai le 5 tausaga se’ia oo i se pito i sili ona matua i le atunuu, se’i vagana ai i latou au tele gasegase ma ua le tatau ai e tusa ma sailiga a foma’i, ona faia ni tui o le coronavirus.

FA’AILOA  SENATOA SATELE LILI’O - A’AFIAGA O  TAGATA FAIGALUEGA UA LE MAUA NI TOTOGI:

Ua lipotia mai e Senatoa Satele Lili’o mai lona itumalo, o lo’o ua va’aia ai ma matauina le a’afiaga o feagai ai ma i latou na aumaia e faigaluega i le Star kist i lalo o le polokalama faigaluega na fa’ataga e le malo, lea ua le toe faigaluega, ma ua taumafai i latou e so’o le fau ma le fau i totonu o latou aiga.

Ua ia fa’ailoa, “E ui lava e i ai tulafono o nei gaoioiga uma, ae le’i mua’i fesiligia se manatu fa’aalia mai Pulenuu ma faiganuu e tusa o lea polokalama fa’afaigaluega mo nei uso uma mai Samoa, lea la ua i ai fa’aletonu ua alia’i mai i totonu o aiga ma afio’aga o nonofo ai i latou nei.”

O le mafuaaga lava ona ua tapunia nei le toe fa’aauau o galuega i totonu o le Kamupani I’a ona o le covid-19, ma ua matua leai lava se isi auala e maua ai le seleni mo le tausiga o aiga o nei sui.

Na auai le Taitaifono o lea lava Komiti Fa’aoe o Femalaga’iga Fanene Edda Wyberski ma le sui Loia Sili Roy J.D. Hall. Na fa’aalia e Hall, “Pau lava le mea na fa’atagaina e le Malo, ina ia mafai ona soloia le tele o aiaiga fa’aletulafono e mafai ai ona fa’afaigaluega sa’o mai nisi ua agava’a mai Samoa e fa’atumu ai avanoa faigaluega i le Star Kist e tusa o le mana’omia sa i ai, ia lava le aufaigaluega.

I lalo o lea faiga e le’i i ai se sao o le Komiti Fa’afoe i le filifiliga o e fia faigaluega, fa’atasi ai ma le taliaina o talosaga a i latou na fia faigaluega i le Star Kist.

Peita’i, ua faailoa manino atu e Senatoa Satele, “Ona e le’i i ai se sao o le Ofisa o Mataupu Tau Samoa i lea solofua o tulafono mo pepa aiaia e ulufale mai ai nisi o lea aufaigaluega, ua le mafai fo’i ona mata’i ma va’ai toto’a sui o le Ofisa o Mataupu Tau Samoa i nei tagata ua alaala i o latou afio’aga ona ua le maua ni tupe mo latou pili totogi ma le tausiga o le soifua fa’alotoifale.”

“O le fa’atulagaga fa’aletulafono e nofo le sui i le aiga Samoa mo le tausaga e tasi se’i mataituina pe a mai lana amio pe manatu fo’i le aiga ina ia fa’aauau ona talosagaina sona nofo ma faigaluega. Ua soloia atoa lea vala, ma ua iloga ai, ua nonofo mai nei sui i afioaga i totonu o aiga, o nisi e nonofo totogi, o nisi e nonofo ma fai fa’alavelave ma tausi auaiga o alaala ai, ae ua omia fa’asoloatoa le latou nofoaga e nonofo ai, ona ua leai se totogi e toe maua mo nei vaiaso ua le faigaleuga ai.” O le toe fa’amatalaga lea a Satele e tusa o le fa’aletonu o feagai ma nei tagata i lona itumalo.

“O nisi o nei tagata faigaluega a le Star Kist ua fa’ailoa mai e matou leoleo nuu, e le o fia auai i mea e fai a le afio’aga, toe le lolotu le to’atele.” O se toe fa’aopoopo mai lea a le afioga le Senatoa.

“Ina ua tapunia galuega mo le silia ma le 2 vaiaso atoatoa, ua iloga mai le feofeoa’i solo o nai nei tagata e tau sailia se fesoasoani ina ia tausia i latou. Peitai lea fo’i la ua fa’ataga e faigaluega i le taimi nei, ae ua matua le mailoa lava pe afai ae mama’i i latou i le Covid-19, ona o mai lea ma le fa’ama’i i le afio’aga, ae le mafai e Pulenuu ma Leoleo Nuu ona silafia uma i latou ina ia malu puipuia le afio’aga atoa.”

Na fa’ailoa se fanoga o Senatoa Malaepule Sa’ite Moliga, “Pe le fa’amata o le a a’afia le malo i se latou vaega na fa’agafua ai tulafono tau pepa aiaia fa’aletulafono o e faimalaga mai e fia faigaluega i le atunuu, ona o lea sa i ai lo latou sao i le fa’agafua ae o lea ua fia a’ai ma tausailia e sui uma nei se ala e maua ai le tamaoaiga tausi o aiga? Ae fa’apefea fo’i pe a lavevea sui nei i se fa’alavelave a’o faigaluega pe a’afia i le Covid-19 ma maliliu ai?”

O le susuga le ali’i sui Loia Sili Roy JD Hall sa ia fa’ailoa maia, “O nei mea uma ua atugalu ai outou tama o le atunuu, ua mae’a aiaia lava i le tulafono o le inisiua o tagata faigaluega a le Kamupani I’a na aumaia i latou e fa’afaigaluega. O le polokalama fo’i e fesoasoani i sui nei, e pa’u tonu lava lea i le Star Kist Samoa Inc.”

TANYA TARASAWA - MALOLO MANUMALO MAI I TIUTE E TAUSIA MEAOLA FA’AFAGAFAO:

E ui ina fitaituga i tiute sa tautua ai Tanya i le atunuu, ae sa molimauina lona laufofoga fiafia i taimi uma, ma lona loto naunau ia tausia lelei a tatou meaola fa’afagafao a’o soifua o ia ma galue mo le Malo o Amerika Samoa. O se tasi e tautuaina le to’atele ma latou fagafao mai le ofisa o le Foma’i o Meaola i Tafuna, i le lotoa a le Matagaluega o Fa’ato’aga, sa tele ai tausaga o tautua mai ai.

Peita’i e oo nei ina maliu, ua le toe va’aia lea Ofisa o le Foma’i Manu e le Matagaluega o Fa’ato’aga, ae ua i lalo lea Ofisa i le Matagaluega o le Soifua Maloloina.  Ua molimauina lona ma’ema’e ina ia taunuu lea faamaoemoe ina ua fa’aauau pea lava ona a’afia le okaina o vaila’au mo togafitiga o meaola i le tulaga ua leai se foma’i manu ua mae’a pasia suega fa’atulaga a le Malo o Amerika, e tautua ai i lea tofi i le Teritori o Amerika Samoa.

Mai le molimau a le susuga le Fa’atonu o le Soifua Maloloina, Motusa Tuileama Nua sa ia fa’ailoa ai, “E sau Tanya e talanoa mai i le faiga e fa’atino ai le fanoga ina ia liua mai le pulega o le Ofisa o le Foma’i Manu i le DOH, ua ia taua’aoina atoa mai aiaiga fa’aletulafono e mafai ai ona faia lea fa’ai’uga. O mea uma fo’i nei, sa mafai ona fa’aaoga lelei, ma ua gafatia ai ona faia lea mana’oga fa’aletulafono ma ala o togafitiga o meaola fa’afagafao i le atunuu. Lea ua tatou fa’ataunuu ai nei lea tautua i Amerika Samoa.”

I molimau a lana aufaigaluega, sa latou fa’ailoa ai, “O se tasi e fesoasoani ia matou malamalama lelei i tiute ma le fa’atinoga o le tusiga lelei ma le togafitiga lelei o ma’i e a’afia ai meaola, ae silisili o ala e tausia lelei ai lo matou soifua maloloina i taimi uma a’o fa’atino tiute i le galuega. Ia muamua lava matou saogalemu, ae mulita’i va’ai ia faia tiute ma le fa’amaoni, e tusia ma fa’afailele ai meaola fa’afagafao a le atunuu.”

O ia o se tamaitai e fa’amaoni i ona tiute e tautuaina tatou meaola fa’afagafao, ae ua ia te ia na’o se vaega o le atamai e mo’omia mo le tausiga atoatoa o meaola i le atunuu. “E le ma le alofa moni, e le fa’aoleole i ona tiute e fa’atino ma le fiafia. Poo fea fo’i le mamao, poo le a lava le taimi, e taumafai lava o ia e alu i le aiga, e fa’ataunuu se auaunaga ina ia ola lelei meaola fa’afagafao a le atunuu. O lona tala’aga lea na fofogaina i nisi sa molimau i lona toe sauniga, ma lagomau ai o ia i lona aiga i Faga’alu.”

O ia o se tina o se aiga to’aititi e to’alua le fanau, ma o lo’o soifua pea lava si ona tina o Dorothy Tarasawa ae ua moe nei o ia a’o talavou pea lona la. 

“Alu ia oe e moe ma malolo, aua o au galuega ua iloga ai, ua e manumalo i le taua sa feagai ma oe ma lau tautua i lou malo. Ua i ai nei le Foma’i Manu fou fa’ato’a amata ona galue i le altou Ofisa ia Ianuari 2022, se’ia oo mai ia Mati, ae malolo manumalo loa Tanaya a’o moe i lona aiga i Faga’alu.” O sina fa’amatalaga lea sa fofogaina i ona molimau.