Taofiofi e le fanau ia le latou tama mai le fasiga o le latou tina
Pago Pago - AMERIKA SAMOA
Na lokaina e leoleo ia se tamaloa e 43 tausaga le matua mai i Petesa, i moliaga o le fa’ao’olima i lona to’alua, i luma o le la fanau, i se faalavelave na tula’i mai afiafi o le aso 16 o Aperila, 2024.
E tusa ai ma fa’amaumauga a leoleo, na telefoni mai se leoleo (ua manava mai galuega) i le Ofisa a Leoleo i Tafuna, e lipotia ia le sauaina e le uo tama a sona tausoga tamaitai, i le fale o le tamaitai i Kokoland.
Na aga’i atu ai loa leoleo, i Kokoland, mo le su’esu’eina atili o lenei mataupu ma talanoa ai ma le tina ua a’afia i lenei mataupu, ma nai ona alo e to’alua.
E taunu’u atu leoleo, ua alu ese le ua molia mai i Kokoland.
(Ua le lomia e le Samoa News suafa o i latou ua a’afia i lenei mataupu, aua le puipuiga o le fanau talavou.)
Sa faamatalaina e le tina ua a’afia, a’o latou iai i le fale ma si ana fanau (tamaitai 16 tausaga ma se alii e 13 tausaga), sa alu atu lana uo tama (o le tama lea a le fanau), ma su’esu’eina le tamaitai 16 tausaga, pe sa ia maua sana tupe mai i le tusitupe NavyFed. Na oso atu le tina ma fai atu i le ua molia, e leai se tupe i totonu o le tusi tupe.
Ma sa ia faatonuina faafia le ua molia, ina ia alu ese ma le fale.
Ae peitai, sa ta’ua e le tina, na amata ona ‘e’e atu le tama o lana fanau ia te ia ma ona o lona fefe tele, sa ia tamo’e ai aga’i i le umukuka ma taumafai e valaau lona tausoga (le leoleo). Ma a’o ia taumafai e su’e le numera telefoni a lona tausoga i luga o lana telefoni, sa ia lagonaina mai le valaau atu a si ana fanau, e vaai le latou tama le la ua alu atu ma se agaese.
O le liliu mai o le tina i le mea o valaau atu ai lana fanau, ae tau ai ma le tu’i a le ua molia, i ona foliga.
Sa ta’ua e le tina, ina ua liliu ese le ua molia, sa ia toe tamo’e ai loa aga’i i se faleoloa ma valaau loa lona tausoga. Ae sa ta’ua e le tina, e na te le’i vaai i se agaese, i le taimi na tu’i ai o ia e le ua molia.
Na faamaonia e leoleo i le latou su’esu’ega, o le ua molia, e nofo i sona fale i Petesa.
Sa faapea ona fa’atalanoaina foi e leoleo ia le fanau a le tina, i lea afiafi. Ma na fa’amatalaina e le tamaitai 16 tausaga, na alu atu lona tama i le latou fale, o lo’o fa’asuaava. Ma sa faatonu o ia (le ua molia) e lona tina, e alu ese ma le fale, ae musu le tamaloa, ma ia tu’iina ai foliga a lona tina. Sa ta’ua foi e le tamaitai 16 tausaga, sa o la taumafai ma lona tuagane, e taofiofi lo la tama ae na savali i fafo, ma toe fo’i mai i totonu o le fale, ma se agaese. Ma na ta’ua foi e lenei molimau, e le o toe nonofo faatasi i latou ma le ua molia.
Sa faapea foi ona faia se molimau a le alii 13 tausaga, lea sa ia faamatalaina foi, le alu o lona tama, o lo’o fa’asuaava, ma fesiligia i latou po o a latou mea’ai o ‘ai. Na tali atu le fanau, o lo’o ‘ai a latou sanuisi, ae ita ai le ua molia ma tu’i le tina, a’o u’u sana apa pia. Na ta’ua e lenei atalii, lo la feosofi atu ma lona tuafafine, i le taofiofi mai lo la tama, ina ia mafai ona sola ese lo la tina, ae ina ua savali le ua molia i fafo, sa ia u’uina se agaese.
Ina ua mae’a ona faia molimau a le tina ma le fanau, sa faailoa i leoleo le fale i tua o le TSM e faamautu ai le ua molia.
Ina ua taunu’u leoleo i le fale o le ua molia, sa va’aia o ia o lo’o tu mai i fafo o lona fale, ma sa valaau atu leoleo ia te ia ma savali mai le alii. Na lokaina mai loa o ia e leoleo ma a’o aveina atu o ia e tu’u i totonu o le taavale a leoleo, sa faalogoina e leoleo, le manogi pia o lenei alii.
Sa ta’ua foi i le ripoti a leoleo, le lu’iina e le ua molia, ia leoleo, e latou te fufusu, a’o ta’ita’iina atu o ia i le ta’avale leoleo.
E le gata i lea, o lo’o ta’ua foi i le ripoti a leoleo, le le usita’ia e le ua molia, ia faatonuga a leoleo.
Sa fa’ataunu’uina su’esu’ega a le vaega e puipuia aia a fanau (Child Protective Services) ma mafai ona toe tu’uina atu le tina ma nai ona alo, e toe fo’i i lo latou aiga.
Ae ua molia nei, le tama o le aiga, i moliaga e 4;
Faitauga 1: Faatupu vevesi i totonu o aiga – o se vaega ‘C’ o solitulafono mama, e mafai ona faafalepuipui ai se tasi, i le o’o atu i aso e sefululima (15), po o se sala tupe e i le va o le $150 ma le $300; po o faasalaga uma e lua.
Faitauga 2: Faao’olima i lona tulaga e tolu – o se vaega ‘A’ o solitulafono mama, e mafai ona faafalepuipui ai se tasi, i le o’o atu i le tausaga e tasi (1), po o se sala tupe e i le va o le $150 ma le $300; po o faasalaga uma e lua.
Faitauga 3&4: Faia o se tulaga e ono a’afia ai le saogalemu a le fanau – o se vaega ‘A’ o solitulafono mama, e mafai ona fa’afalepuipui ai se tasi i le o’o atu i le tausaga e tasi (1), po o se sala tupe e $1,000; po o faasalaga uma e lua.
E $3,000 le vaegatupe sa faatulagaina e mafai ona tatalaina ai le ua molia, mai i le falepuipui, e faatali ai lona faamasinoga.