Ads by Google Ads by Google

Ta’u e matua i leoleo, ua fefefe i le la atalii


[ata: SN]

Pago Pago - AMERIKA SAMOA

O le aoauli o Me 11, 2025, na vala’au atu ai se tina i le Ofisa a Leoleo i Fagatogo, ona o sona alo alii, o lo’o ‘e’e atu ia i la’ua ma lona tama fai.

Ina ua taunu’u leoleo i le nofoaga na tupu ai le fa’alavelave, sa va’aia se alii o tu i autafa o le auala ma talotalo atu i le taavale leoleo.  Ma na va’aia e leoleo le le mautonu o lea alii, a’o latou talatalanoa.  Ma fa’aauau ona si’isi’i lona leo ma ‘e’e ma palauvale, a’o ia talatalanoa ma leoleo, e uiga i lona tina ma lona tama fai.

Na talosagaina e leoleo ia le susuga ia Pelesa Ripine (le na molia) lea sa o latou talatalanoa, e tu’utu’u i lalo lona leo, ma taumafai e ‘aua le toe palauvale.  Ae peitai, sa fa’aauau pea ona palauvale ma leotele le alii, a’o ia fai atu i lona tina, e sau e la te fufusu.

Sa faapea loa ona tu’uina e leoleo ia Pelesa i totonu o le taavale a leoleo, ma aveina atu o ia i le latou fale, lea sa faafeiloai mai ai e le tama fai a Pelesa, ia leoleo.

Na fa’amatalaina e le tama fai a Pelesa i leoleo, e faapea, na amata le latou mataupu, ina ua tu’ua mai le lotu, ma ia faatonuina Pelesa e alu e kuka se alaisa, ae peitai, sa le’i amanaia mai o ia e lona atalii.  Ae sa ia (Pelesa) fai mai, o la e pisi e faamama le umukuka.   Ma na ta’ua e le tama fai a Pelesa (le na molia) ia lona alu loa o ia i le kuka le alaisa, a’o ia otegiaina ia Pelesa.

Ma sa fa’apea ona tali atu Pelesa (le na molia) ia te ia (tama fai) ma amata ai lona le la tauga’upu, lea na o’o ai lava ina palauvale mai le na molia i lona tama fai, ma savali ‘ese mai i le fale.

Ae ina ua taumafai le tina a Pelesa e fa’ato’ato’a le mataupu, sa atili ai ona fa’ateteleina ai le ‘ava’avau a Pelesa, lea ua tu i luma o le latou fale ma palauvale mai ia i la’ua.  Sa ta’ua e le tina lona mulimuli atu i tua o lona alo ma taumafai e fa’afilemu, ma augani atu iai, e tu’u i lalo lona leo.  Ae peitai, sa toe ‘e’e mai ia Pelese, e alu atu (lona tina) e la te fufusu, i luma o fale a latou tuaoi.

Ma sa ta’ua e le tina le savali atu o Pelesa ia te ia, i le taimi na ia (Pelesa) lu’iina ai o ia (tina) e la te fufusu ma i’u ina o la tu tu fa’afesaga’i.  Ma sa ta’ua e le tina lona tu ma le fefe, ona sa foliga mai o le a tu’i, pe po o ia e lona alo.  

O lea na ia taumafai ai e solomuli mai lona alo, ae peitai, na fa’aauau ona savali atu Pelesa e faalatalata atu pea ia te ia.  Ma fa’aauau ona ‘e’e i lona tina, e toe fo’i i le fale, ae na te le’i fasia lona to’alua.

Sa ta’ua e le tama fai a Pelesa, ia lona lagonaina mai o faamatalaga o lo’o fai e le na molia, i lona toalua ma sa fefe o ia i se tulaga e ono faia e Pelesa ia te ia.  Ma a’o savali ese atu Pelesa, sa ia vala’au mai, e faatali i le mea o le a ia faia ia te ia.

Na faapea loa ona ave faapagotaina e leoleo ia Pelesa ma aveina atu i le ofisa a leoleo.  Ma e tusa ai ma sana faamatalaga tusia, na ia fa’amaonia ai lona lu’iina o lona tina e la te fufusu, ma palauvale atu ia te ia.

Sa faapea ona lokaina loa Pelesa i le to’ese i Tafuna, e fa’atalitali ai lona faamasinoga.

I le faamatalaga tusitusia a ona matua, sa o la ta’ua ai le fa’aauau pea ona o la fefefe ia Pelesa, ma o nisi po e la te lokaina ai a la faitoto’a ona o lo la fefefe ina ne’i alu atu o ia, i le fai se tulaga ia i la’ua, a’o la momoe.

Sa faamatalaina foi e le tama fai a Pelesa, seisi faalavelave na tupu i le masina na se’i mavae, lea na alu atu ai Pelesa ia te ia, i le 2:00 i le vaveao ma fa’avevesi atu ia te ia, e uiga i se telefoni.

Ma na ta’ua foi e matua a Pelesa lo la mauaina o se ‘journal’ a le alii ma i so la talitonuga, o tulaga uma na tusia i lea tusi, o ni gaioiga faapogisa ma satani.

Na o la ta’ua foi lo la popole ina ne’i taui ma sui atu le alii pe afai ae toe tatalaina i tua.  Ma sa o la faaleoina lo la fefefe ma le nofo popole, ona o uiga fa’aalia a lenei alii.

Sa fautuaina matua a Pelesa, e mafai ona maua mai se fa’atonuga mai i le faamasinoga, e fa’asa ai ona toe o’o atu le ua molia, i lo la fale.

O moliaga na faia faasaga ia Pelesa, na aofia ai le moliaga o le Faatupu Vevesi i totonu o le aiga faapea ma le Fa’ao’olima i lona tulaga e tolu.

O moliaga e lua, o le faatupu vevesi, o se vaega ‘C’ i solitulafono mama, e mafai ona nofosala ai i le falepuipui, e o’o atu i aso e 15, po o se sala tupe e i le va o le $150 ma le $300, po o faasalaga uma e lua.

O le moliaga o le fa’ao’olima, o se moliaga, i le vaega ‘A’ i solitulafono mama, e mafai ona nofosala ai i le falepuipui, i le tausaga, po o se sala tupe e i le va o le $150 ma le $1,000; po o faasalaga uma e lua.

E $500 se vaegatupe na fa’atulagaina e mafai ona tatalaina ai le na molia, e faatalitali ai lona faamasinoga.