Ads by Google Ads by Google

Tele faasea a Faipule faasaga i le tautua a le Talofa Pass


[ata: foa'i]
ausage@samoanews.com

Pago Pago - AMERIKA SAMOA

 

Na fa’aleo e afioga i Faipule o le Maota o Sui lagona faasea ma le le fiafia i sui o le Task Force na molimau i le iloiloga a le Komiti o le Soifua Maloloina i le vaiaso na te’a nei, i le tulaga faaletonu o lo o i ai le tautua a le Talofa Pass, faapea ai ma lagona le fiafia o le atunu’u.

 

O le sui o le Task Force na molimau i le iloiloga e aofia ai le Faatonusili o le Soifua Maloloina ia Motusa Tuileana Nua, o le Faatonusili o le Ofisa o le Medicaid a le malo ia Sandra King Young, faapea ai ma le Foma’i a le Soifua Maloloina ia Dr. Lauvao.

 

O le afioga i le Faipule ia Logoituau Mark Atafua na taitaia le iloiloga e silia i le 3 itula le umi i le vaiaso na te’a nei, lea fo’i na molimauina e le to’atele o afioga i Faipule.

 

O le autu o le iloiloga e pei ona faailoa i molimau, o le fia maua lea o se silafia a le Komiti i le tautua o loo faatino e le Talofa Pass, faapea ai ma le auala e faasoasoa ai avanoa o le atunuu e aga’i atu e fai siaki mo le Koviti i Hawaii e tau saili ai ni o latou avanoa mo le toe malaga mai i le atunu’u.

 

Na taua e King Young lona faanoanoa i le tele o le mau faamatalaga sese o lo o salalau solo i luga o upega o fesootaiga e faaleaga ai o ia ma lona aiga aemaise ai tagata faialuega fai mai o i latou nei o loo inuina le manuia o le faitau miliona o loo totogi i le Talofa Pass.

 

Sa ia ta’utino i luma o le Komiti, e leai ma se tupe a ia ma lona aiga, poo pisinisi fo’i a lona aiga e maua mai i le Talofa Pass. 

 

O le Talofa Pass e pei ona faamanino e le molimau, o se polokalame lea i luga o masini Komipiuta (computer system) e fa’aaoga mo le faia o faamaumauga mo pasese uma e fia malaga mai i Amerika Samoa.

 

O le tausaga na te’a nei na faamatuu atu ai e le malo o Amerika Samoa se vaega tupe e silia i le $6 miliona i le konekarate na sainia ma le Talofa Pass. O lea konekarate e tu’u atu ai le avanoa i le Talofa Pass latou te faatinoina ai le faia o faamaumauga mo tagata uma e fia malaga mai i Amerika Samoa, ina ia mautinoa ua atoatoa tulaga uma mo le puipuiga o le fa’ama’i, a o le i tuuina atu e le malo le avanoa e malaga mai ai i le atunu’u.

 

Na faamanino e King Young e faapea, e le na o ia na faia le faaiuga e aumai le Talofa Pass na te faatinoina lenei galuega. O le faaiuga ma le galuega sa galulue faatasi uma ai le toatele o le Task Force.

 

O le tautua a le Talofa Pass e pei ona faamanino e King Young, e aofia ai le faia o faamaumauga i tulaga uma o tagata ua aafia i le faama’i, o nu’u ma nofoaga e alala ai, ma faigofie ai ona latou aga’i atu e tufatufa taumafa mo i latou.

 

O le galuega fo’i a le Talofa Pass i Hawaii, e mafai ai ona lesitala le tagata o lo o fia malaga mai i le teritori, ma tuu uma atu ai faamatalaga e faatatau i lea tagata, ona pasi mai lea e le Talofa Pass faamaumauga uma nei i le Task Force ma le Soifua Maloloina, ma mafai ai loa ona tuu atu le faatanaga i le tagata e malaga mai i Amerika Samoa.

 

Saunoa le afioga i le Sui Fofoga Fetalai o le Maota ia Fetu Fetui Jr. e faapea, talu ona faatino e le faigamalo a Lolo ma Lemanu le tautua lenei i tausaga ua mavae seia oo mai i le tausaga na te’a nei, sa lelei mea uma, e leai fo’i se nunumi ma le tomumu o le atunu’u.

 

Ae talu lava ona tuuina atu faamaumauga ma le galuega e faatino e le Talofa Pass, ua tele faasea ua aumai i le atunu’u,ma ua foliga mai ai ua sili atu ona faigata le tulaga ua i ai le taimi nei o le Talofa Pass nai lo le taimi ao faatino e le faigamalo.

 

Saunoa Fetu e faapea, e lei pine lava ona tuu atu le galuega e faatino e le Talofa Pass ao pipisi loa ma le faama’i i le atunu’u. E foliga mai ua le malu puipuia faamaumauga a tagata faimalaga atoa ai ma le puipuia o le atunu’u mai le faama’i talu ona tula’i mai le Talofa Pass, i lona lava lea lagona.

 

Saunoa King Young e faapea, e le feaveaia e le Talofa Pass le siama o le KOVITI, o tagata latou te feaveaiina le siama ma faapiisi solo atu le faama’i i isi tagata.

 

Na faamanino atili fo’i e King Young e faapea, ua toatele tagata ua vavao ma fesiligia le auaunaga a le Talofa Pass, ae poo ai foi o loo faatinoina lenei auaunaga.

 

Ae mo le silafia e le Komiti, e pei ona saunoa King Young, o le Talofa Pass, ua na o se polokalame i luga o le computer e faigofie lava ona faaaoga e le mamalu o le atunu’u mo le faamaumauina o a latou faamaumauga.

 

E le i nofo lelei i le finagalo o le afoga i le ali’i Faipule ia Lua’itaua Gene Pan le saunoaga a King Young, o le Talofa Pass, ua na o se polokalame faigofie lava i luga o le computer.

 

Saunoa Lua’itaua, e toatele naua tama fanau a le atunuu o loo galulue i nisi o Matagaluega a le malo e pei o le Ofisa o Fefaatauaiga, Ofisa o le Soifua Maloloina, Ofisa o le Puipuiga o le Saogalemu Lotoifale ua mae’a ona a’oa’oina faapitoa i ituaiga galuega o lo o faatino e i latou o loo i totonu o le Talofa Pass.

 

O nei ituaiga galuega e aofia ai le faaaoga o fesootaiga i luga o fesootaiga faaonapo nei e sali ai nofoaga e i ai tagata ua aafia i le faama’i, faapea ai ma le sailia o faamaumauga e faatatau i tagata ua faanofo esea ona ua aafia i le fa’ama’i.

 

I lona talitonuga, ua tele naua lenei vaega tupe ua faaalu e le malo e totogi ai le Talofa Pass, ae o galuega nei e mafai foi ona faatino e alo ma fanau a le atunu’u.

 

I lona talitonuga, e foliga mai ua alu le aoga le lata i le $7 miliona a le malo, ae o lo o i ai isi manaoga taua ma atina’e e moomia le ave i ai o le faamuamua.

 

“Ana aumai le lata i le $7 miliona lea ua avatu i le Talofa Pass e fau ai nisi atina’e tetele a le malo ua sili ma aoga, nai lo le ave e totogi ai tagata o loo galulue i le Talofa Pass mo le faatinoina o nei galuega faigofie, e mafai lava fo’i e alo ma fanau a le atunu’u ona latou faatinoina e aunoa ma se totogi,” o le saunoaga lea a Lua’itaua.

 

Na talosaga King Young ia Lua’itaua faapea ai ma nisi o afioga i Faipule o lo o fia manino pea lava i le Talofa Pass, mo se avanoa latou te feiloa’i ai, ma maua ai loa le taimi na te faamanino atili ai le tautua a le Talofa Pass.

 

Sa ia taua fo’i e faapea, o tagata o loo tautua i le Talofa Pass, o Foma’i ma tagata faigaluega i Fale Su’etoto ua mae’a ona faamaonia e le Faalapotopotoga o le Soifua Maloloina a le lalolagi a latou agavaa e mafai ai ona latou faatino nei ituaiga galuega.

 

Na faafetaia e le afioga i le ali’i Faipule ia Faimealelei Anthony Fu’e Allen le tautua a le Task Foce, atoa ai ma le galuega o lo o faia e le Talofa Pass i Hawaii. 

 

I le faa fa ai ona malaga atu i Hawaii ma toe foi mai i le taimi lenei o le pipisi o le fa’ama’i, na molimau le afioga a Faimealelei, o ia le isi tagata na te molimauina le tulaga pagatia o loo feagai ma le atunuu i le malae vaalele i Honolulu, atoa ai ma le taimi e aga’i atu ai e fai tui i le nofoaga o le Alamoana i Honolulu.

 

Saunoa Faimealelei e faapea, o le isi itu taua o le iloiloga, e faamanino ai tuuaiga sese faasaga ia King Young ma lona sootaga i le Talofa Pass.

 

Sa ia taua foi e faapea, ua mae’a ona faia sana suesuega e faatatau i le mataupu o le Talofa Pass, ma ua ia manino ai, e le o King Young na amataina le manatu e faatula’i le Talofa Pass, ae o se manatu lelei na afua mai i le Taitai o le malo ao i ai King Young ma le afioga i le Faatonusili ia Motusa, ma faatonu ai e le Kovana ia King Young e fesootai ma Motusa e tau saili se auala e faa faigofie ai tulaga o faamaumauga mo tagata e malaga mai i Amerika Samoa, ina ia puipuia ai le taunuu mai le faama’i.

 

“E i ai la lo’u lagona, e le o oulua poo ai lava na faia le faaiuga e aumai le Talofa Pass, ae o se finagalo na aumai i le Kovana, lea ua mafua ai ona tatou fesiligia lenei auaunaga,” o le saunoaga lea a Faimealelei na lagolagoina e King Young.