Toalua taulele’a taofia i le maea o fusuaga i luga o vaa fagota
Pago Pago - AMERIKA SAMOA
E to’alua ni ali’i na taofia fa’apagota i le aso 31 Iulai 2023, ina ua tula’i mai se fusuaga i luga o le va’a fagota, ‘Fetu Ole Moana’, ma mafua ai ona taofia le kapeteni o Fano Pitolau Tovio i le falema’i. O manu’a o le kapeteni e aofia ai le 15 senitimita [pe tusa ma le 6 inisi] i vaega e lima o lona ulu.
O lo’o fa’ailoa i fa’amaumauga a le fa’amasinoga e fa’apea, na taua e le ua molia o Arona Arona e fa’apea, o le fusuaga na amata ona o le tu’i muamua o ia e Tovio, i le taimi na latou inupia ai. Na taua e Arona e fa’apea, na o le siva lava o ia ma le fiafia ae ua tu’i lava e le kapeteni lona gutu, ma ita ai lana uo o Tito Mamea, ma amata ai loa ona la sasa le kapeteni.
Na fa’atalanoaina e Leoleo ni molimau se to’atolu i le po na tula’i mai ai le fa’alavelave.
O le molimau muamua o molimau e toʻatolu, e tusa ai ma le lipoti, na ia taʻua e faapea "sa i ai o ia i se tasi o potu i totonu o le vaa ae na ia faalogoina se vavao mai i luma o le vaa." Fa’ailoa e le molimau, sa ia faalogoina le pao ma le palauvale o se tasi i le gagana Samoa, ma o le taimi lena na alu ai e siaki poo le a le mea o loo tupu, ma ia matauina ai lona tama, le kapeteni o le vaa, o loo taatitia i luga o le fola ma Arona ma Mamea o loo tutu mai i ona tafatafa, ma o loo u’u mai paipa uamea.
Na taua e le molimau ina ua vaai atu Mamea ia te ia, sa ia togiina le paipa u’amea sa ia uuina ia te ia, ma o le taimi lena na oso ese ai le molimau mai le vaa ma aau i le uafu, ma tamoe atu ai i leoleo o le uafu mo se fesoasoani.
O le itula e 11:05 i le po, na fesiligia ai e leoleo le isi alii faifaiva sa avea ma molimau, ma sa ia ta‘ua ai o loo inupia le auvaa e aofia ai ma le kapeteni, ma ina ua ia laa ese mai le mea sa latou tafafao ai e fai se telefoni, o i latou uma lava o lo’o filemu. Peitai, i se taimi mulimuli ane, ina ua ia toe laa ese, o le taimi lea e taalo ai i lana telefoni, sa ia vaaia ai Mamea o savali agai atu i le mea sa i ai ma lona muaulu manu’a.
Ona tamo’e atu lea o le molimau lona lua i le mea na sau ai Mamea, ma ia vaaia ai le kapeteni o lo o i lalo o lo o tafe mai le toto i ona foliga, ma tu’uaia ai lona vaaia o Arona o tu mai i tafatafa o le kapeteni ua matapogia, ma ee ma palauvale ia te ia.
Na fa’ailoa e le molimau lona lua i leoleo na ia alu e saili se isi e fesoasoani ia te ia i le kapeteni, ma o le taimi lena na sau ai i fafo le molimau lona tolu, o le isi foi auvaa, mai lona potu ma talo atu ia te ia e fesoasoani i le kapeteni.
Na taua e le molimau lona tolu e fa’apea, sa i ai o ia i totonu o le potu ae fa’afuase’i ona oso atu Mamea ma tago i le agaese, ma ia iloa ai le manu’a i le muaulu o Mamea. Na ia fesili ia Mamea po’o le a le mea o lo’o tupu, ae na o le toe fa’anatinati atu o Mamea i fafo ma uu le naifi.
A’o fa’atalanoaina e leoleo ia molimau, na tofia ai loa isi leoleo e tulitatao le kapeteni o le va’a fagota. Na latou taumafai e fafagu le kapeteni ae e leʻi manuia, o lea na latou aoina ai faamaoniga o manuʻa o le kapeteni.
Ona toe aga’i atu ai lea o Leoleo i le uafu ma aga’i atu ai i le va’a na tula’i mai ai le fa’alavelave, ma maitauina ai se tagata o lo’o i ai iina, lea na ta’ua mulimuli ane o Tito Mamea.
Na taua e Mamea i leoleo e fa’apea, “na te le’i iloaina le mea na tupu, ae pau le mea na te manatua na inupia ai le kapeteni ma nisi o le auvaa ina ua alu atu i le isi itu o le va’a”.
Ina ua mavae sina taimi, na ia “faalogo atu i tagata ua palauvale ma taufaamata’u le tasi i le isi, o lea na ia alu ai e vaai po o le a le mea o loo tupu, ma i lena taimi, na ia vaaia ai le kapeteni o sasa Arona i se mea, ma iu ai ina latou misa.”
Na taua atili e Mamea e fa’apea, o le taimi tonu lea na ia tuua ai le va’a ma o le taimi fo’i lea na valaau atu ai le molimau muamua, le atali’i o le kapeteni ia te ia, ma amata ai loa le fusuaga i le va o i latou.
E tolu moliaga o loo molia ai Arona Arona – faaoolima i le tulaga lua, faaoolima i le tulaga tolu, ma le faatupu vevesi i nofoaga faitele. E 5 moliaga o lo o tu’uaia ai Tito Mamea, o moliaga e tolu o le fa’ao’olima i le tulaga tolu, tasi mo le fa’ao’olima i le tulaga lua, ma le tasi moliaga o le fa’atupu vevesi i nofoaga faitele.
E ta’i $35,000 le tupe lea ua fa’atulaga e le fa’amasinoga mo Arona ma Mamea e tatala ai i tua mai le toese.
E le o ta’ua i le ripoti a le Fa’amasinoga le taimi na momoli atu ai le kapeteni i le falema’i o le LBJ po’o le a fo’i le tulaga o lo o i ai o ia i le taimi nei.