Ads by Google Ads by Google

Fautuaina ASDOE.....silasila auala fa’alelei ai tautua mo fanau

Ta’ita’i o le Fono Faitulafono, le afioga i le Peresetene o le Senate ia Gaoteote Palaie Tofau, ma le Fofoga Fetalai o le maota o sui ia Savali Talavou Ale.  [ata AF]
ausage@samoanews.com

Na fa’aaoga e Ta’ita’i o le Fono Faitulafono le avanoa na latou feiloa’i ai ma le Fa’atonusili le tumau o le Matagaluega o Aoga a le malo i le taeao nei, i le taimi na talanoaina ai le paketi a le Ofisa o Aoga mo le tausaga tupe fou 2017, e momoli atu ai fautuaga i auala e fa’aleleia ai le auaunaga a le Ofisa mo aoga a le fanau.

 

I le toe amataina ai o aoga a fanau i lenei tausaga aoga fou 2016/2017 na taua ai e le fofoga fetalai ia Savali Talavou Ale lona le toe mana’o e toe fa’alogoina ni fa’asea mai matua ma le atunu’u e fa’atatau i tulaga fa’aletonu o lo o a’afia ai aoga a fanau i lenei tausaga aoga.

 

I le toe fa’amanatu ai e Savali o ni fa’aletonu sa tutupu i le tausaga aoga ua mavae atu, e pei o le le lava o tusi aoga mo fanau, atoa ai ma le fa’aaoga e fanau aoga o tusi aoga e nonofo ai i luga, ona ua le lava ni kesi ma ni nofoa, sa ia taua ai le momomo o lona loto ma tau le maua ai se malologa o le mafaufau, talu ai o tulaga fa’aletonu o lo o a’afia ai aoga a fanau a le atunu’u.

 

“E oo mai lava i le taimi nei e le o maua lava sa’u moe lelei i po uma, ona o tulaga fa’aletonu sa ou molimauina i vaega e fa’atino ai le tautua a le Ofisa o Aoga i fanau, o ata sa pu’eina mai ma matamata ai le atunu’u, o lo o fa’ailoa mai ai fanau aoga o lo o nonofo i luga o tusi aoga ma fa’aupuga fai mai ua leai ni kesi ma ni nofoa, e pei e foliga mai e le o silafia e le Ofisa o Aoga fa’afitauli nei, ae o le fautuaga, ia silasila toto’a i fa’afitauli fa’apenei ina ia mautinoa e le toe tula’i ai i le lumana’i”, o le saunoaga lea a Savali na lagolagoina e ni isi o senatoa ma faipule.

 

O le fesili a le afioga i le fofoga fetalai, na afua mai i vaega tupe lea ua fuafua le Ofisa o Aoga e fa’asoa atu i Aoga Tulaga maumau fa’apea ai ma aoga maualuluga i le tausaga tupe fou.

 

I totonu o le paketi o lo o fa’ailoa mai ai le aofaiga e $41,000 miliona o lo o fuafua e tu’uina atu mo aoga tulaga muamua, ae $29,000 miliona mo aoga maualuluga e fa’atau ai mea faigaluega e fa’atino ai aoga a fanau (materials & supplies).

 

Saunoa Savali e fa’apea, afai o se vaega o tupe ia ua fa’amoemoe e fa’atau ai kesi ma nofoa mo fanau aoga i aoga o loo tula’i mai ai manaoga, o se fuafuaga ua lelei tele, ae afai e le o i ai se fuafuaga a le Ofisa o aoga i se vaega tupe e fa’aagaga mo kesi ma nofoa, o lana fautuaga la, e tatau ona toe silasila toto’a le Ofisa i se vaega tupe e fa’atino ai manaoga ia pe a tula’i mai.

 

Saunoa le afioga i le ali’i senatoa ia Soliai Tuipine Soliai e fa’apea, e le gata i fa’aletonu o lo o a’afia ai fanau aoga i kesi ma nofoa, ae oo lava fo’i i le le lava o faiaoga atoa ai ma le to’atele o fanau aoga i totonu o le potu e tasi, o ni isi ia o fa’afitauli o lo o a’afia ai aoga tulaga muamua i totonu o lona itumalo.

 

“E le tatau ona tupu le fa’afitauli lenei o le ova i le to’a 30 tamaiti aoga i totonu o le potu aoga e tasi, e le gata e faigata i le faiaoga ona a’oa’o uma fanau nei, ae o le mea moni e le lava le lapopo’a o potu aoga e nonofo uma ai fanau nei i le aso atoa, o le fautuaga, ia toe silasila i le faafitauli o le to’atele o fanau aoga i totonu o le potu aoga e tasi, ma vaavaai fo’i i le fa’afitauli o le le lava o faiaoga i aoga a lo’u itumalo”, o le saunoaga lea a Soliai.

 

O se tasi o itu sa fesiligia e senatoa ma faipule, o totogi o faiaoga ua maua fa’ailoga e pei ona taumafai mai i ai le malo i tausaga ua mavae.

 

Saunoa le afioga i le ali’i senatoa ia Magalei Logovi’i e fa’apea, e to’atele faiaoga o lo o fa’asea i le le maua lea o a latou si’itaga mai le malo, e ui o lea ua mae’a ona folafola e maua si’itaga o totogi o faiaoga ua maua a latou fa’ailoga e pei o le BA ma le MA, o lea fo’i sa aofia i le saunoaga a le fa’atonusili le tumau ia Filo Jennings i le aso o le fa’atasiga a faiaoga mo le tatalaina o le tausaga aoga fou lenei.

 

Na taua e le susuga a Jennings e fa’apea, e ui sa ia fa’alauiloa si’itaga o totogi mo faiaoga uma ua maua a latou fa’ailoga, peita’i e i ai la’asaga e tatau ona ausia fa’atoa mafai ai loa lea ona maua si’itaga, e pei o le fa’atumuina o pepa atoa ai a le fa’agasoloina o iloiloga ina ia fa’amaonia ua maua fa’ailoga o faiaoga o lo o talosaga.

 

Ae na taua e Magalei e fa’apea, o lona popolega o lo o i ai, ina ne’i avea le tuai ona fa’atino e le malo o ana folafolaga i faiaoga ma auala e fa’amavae mai ai faiaoga mai a latou galuega, ona toe tula’i mai ai fo’i lea o se isi fa’afitauli i le taus aili o ni faiaoga e sui tulaga i faiaoga o le a fa’amavae.

 

O ni isi o faiaoga o lo o taua i totonu o le paketi o Faiaoga V (teacher V), o lo o taua le maua e isi o totogi ta’i $11,900 i le tausaga, ae o isi ua latou maua totogi e ta’i $24,300 i le tausaga, ae mo faiaoga o lo o taua i le paketi o ‘teacher IX’, o isi o lo o tumau pea i le ta’i $17,000 a latou totogi ae o isi ua oo atu i le ta’i $27,000 o latou totogi.

 

O le paketi e $66.7 miliona a le Ofisa o aoga mo le tausaga tupe fou 2017, o le $43.3 miliona ua fa’atulaga e alu i totogi o tagata faigaluega e aofia ai ma faiaoga.