Ads by Google Ads by Google

Tala otooto mai le Fono Faitulafono

[ata: SN Archive]
ausage@samoanews.com

TALOSAGAINA VUI LE TATAU LEA ONA I AI NI ISI LOIA FA’AOPOOPO A LE FONO

 

O le tuai ona faagasolo o pili a afioga i Faipule mo tulafono taufa’aofi i luma o le maota o sui, na fa’atula’i ai loa e le afioga i le Tama’ita’i Faipule mai le itumalo o Tuala-uta ia Vui Florence Saulo se talosaga i luma o le maota o sui i le aso ananafi, mo le toe fa’a faigaluegaina lea o ni isi Loia fou e fesoasoani i Loia e to’alua o lo o i ai i le taimi nei.

 

Saunoa Vui e fa’apea, ua leva ona taoto lana talosaga mo se i’ugafono soofa’atasi i le Ofisa o le Loia lagolago a le Fono Faitulafono, mo se avanoa e toe fa’aopoopo ai isi Senatoa e to’alua mo le itumalo o Tuala-uta, ae o o mai lava i le taimi nei e le o i ai lava se tulafono ua tusia ma tu’uina mai i luma o le maota.

 

Na fa’ailoa atili e Vui i luma o le maota e fa’apea, e i ai lona talitonuga e le o lava sui o le itumalo i totonu o le Fono e fa’aleoina tagata e to’atele o le itumalo o lo o i ai, lea ua silia i le to’a 22,000 le aofa’i o i latou o lo o alala ma nonofo i totonu o le itumalo, tusa lea o le latalata i le 50% o le faitau aofa’i o Amerika Samoa.

 

O le pili lea na fa’aulu e le tama’ita’i faipule ia Atalina Asifoa i le aso ananafi, ae ua tuana’i ai le taimi fa’atulafonoina e tatau ona fa’aulu ai tulafono fa’apea i luma o le maota, na mafua ai loa ona tula’i Vui ma saunoa i le manaomia lea o ni isi loia mo le fono, e lagolago i le fa’atinoina o le galuega.

 

Saunoa le sui fofoga fetalai ia Fetu Fetui Jr e fa’apea, e taua tele le talosaga mo le toe fa’aopoopoina lea o ni isi loia e fesoasoani i le fa’atinoina o galuega a le fono.

 

Na talosaga Fetu ia Vui ina ia taoto atu lana fautuaga se’i fa’aoo i le afioga i le fofoga fetalai pe a toe fa’aolatia mai lana malaga o lo o toesea ai.

 

E le fou le mataupu lenei i le mana’omia o ni loia fa’aopoopo mo le fono faitulafono. O le amataga o le tausaga nei na talosagaina ai fo’i e le afioga i le ali’i senatoa ia Soliai Tuipine Fuimaono le mataupu fo’i lenei i luma o le senate, ina ia saili mai se isi loia e fesoasoani i loia a le fono o lo o i ai, ina ua tele aso o gasegase le susuga ia Henry Kappel sa avea ma loia a le Fono Faitulafono, lea fo’i ua maliu.

 

Na taua e Soliai i le peresetene o le Senate ia Gaoteote Palaie Tofau, i le taimi na gasegase ai le ali’i loia ia Kappel e le i maliu, e le mafai e le ali’i loia Samoa o lo o i ai ma lona fesoasoani, o le isi fo’i tama’ita’i loia Samoa ona la ia fa’atinoina uma le tele o galuega o lo o naunau i ai le fono e fa’atino.

 

Na fa’ailoa e Soliai e fa’apea, e tele isi galuega o loo moomia i ai ni isi loia fa’aopoopo mo le fono faitulafono.

 

E ui sa tu’uina atu le tali a le peresetene o le Senate i lena taimi na fa’aleo ai le talosaga, o le a silasila toto’a i ai ta’ita’i o le fono e tusa ai o le talosaga, peita’i e o o mai lava i le taimi nei, e le o i ai lava ni loia fa’aopoopo mo le fono faitulafono, e ui o lo o vaaia pea le tele o isi tagata faigaluega fou o lo o gasolo atu pea ma galulue i le Fono Faitulafono.

 

Talu mai le taimi na maliu ai le ali’i loia ia Kappel, ua toe to’alua loia a le fono faitulafono o lo o galulue i le taimi nei.

 

TAUNU’U I FAIPULE FA’ASEA FA’ASAGA TUPE SIKOLASIPI FANAU AOGA

 

Na avea le taunu’u atu o fa’asea mai ni isi o le atunu’u i ni isi o Faipule e faatatau i le mafua’aga e tuai ona maua e fanau aoga tupe mo a latou sikolasipi i fafo, ma auala na tula’i ai le afioga i le ali’i faipule ia Faimealelei Anthony Fu’e Allen ma fa’amanino i luma o le maota o le taeao ananafi le tulaga o lo o i ai tupe mo sikolasipi a fanau aoga.

 

Saunoa Faimealelei e fa’apea, o ni isi o fa’asea ua taunu’u atu i lona Ofisa fa’apea ai Ofisa a ni isi o Faipule, ua tu’uaia ai e ni isi o matua le tuai ona maua o tupe mo sikolasipi a fanau aoga, e mafua mai ona ua leai se tupe a le malo e fa’atupe ai sikolasipi a fanau aoga.

 

“E le o i ai se fa’aletonu i tupe mo sikolasipi a fanau aoga, o lo o tulaga lelei pea galuega fa’atino a le Komiti o le Sikolasipi, pau le fautuaga i matua o lo o fa’asea, fesootai ma le Ofisa o Aoga atoa ai ma le vaega o Sikolasipi, e i ai vaega e tatau ona fa’atinoina ina ia foia ai le fa’afitauli o le tuai lea ona maua tupe a fanau aoga”, o le saunoaga lea a Faimealelei e tau fa’amanino ai le mataupu e fa’atatau i Sikolasipi mo fanau aoga, e ui o lo o la sosoo lava ma le ta’ita’ifono o le Komiti o aoga a le maota, le afioga i le ali’i faipule ia Vaetasi Tu’umolimoli Saena Moliga.

 

Na fa’amanino atili e Faimealelei e fa’apea, o le toatele o matua o fanau o lo o aooga sikolasipi i fafo, ua mae’a ona latou silafia ni isi o ta’iala e tatau ona uia, e pei o le tauaao mai lea o togi o suega pe afai ua mae’a le kuata aoga, ona fa’atoa maua atu ai loa lea o le tupe mo le sikolasipi.

 

“E le mafai ona fa’atamala le malo i le fa’atinoina o lana pito laau, o le agaga atoa o le malo atoa ai ma le polokalame o Sikolasipi, ia maua e fanau aoga le avanoa e ulufale atu ai i aoga i fafo mo le fa’aauauina o a latou aoaoga ma fa’amanuiaina ai i latou, ina ia toe fo’i mai ma tautua i totonu o le atunu’u”, o le saunoaga lea a Faimealelei.

 

FESILIGIA PEA FEMALAGAAIGA MO MANU’A

 

I le latalata mai ai o le aso mo le Lotu a Tamaiti i lenei tausaga, ua toe fesiligia ai e faipule mai le itumalo o Manu’a se isi tulaga lata mai e fa’atatau i le va’a a le malo mo Manu’a, le MV Sili, mo le momoliina atu lea o uta ma fa’amomoli a aiga mo le Aso Sa Pa’epa’e a le fanau i le vaiaso fou.

 

Saunoa sui faipule mai le itumalo o Manu’a e fa’apea, o se tulaga le manuia pe afai e oo mai le aso faapitoa mo fanau i le masina lenei o Oketopa, ae o lo o fesiligia pea pe i ai se malaga mo Manu’a.

 

Na taua e ni isi o le itumalo o Manu’a i le Samoa News i le vaiaso nei, le tatau lea ona fesoasoani le malo e saili se auala e momoli atu ai uta ma fa’amomoli a aiga mo le Lotu a Tamaiti ua lata mai, ona o lo o tumau pea ona i ai le MV Sili i luga o le Vaega Tosova’a i Satala.

 

Na taua e le Pulesili a le Vaega Tosova’a ia Moefa’auo Bill Emmesley i le fonotaga a le Kapeneta i le lua vaiaso talu ai e fa’apea, o lo o i ai le fa’amoemoe e tatau ona mae’a galuega fa’aleleia mo le MV Sili i le vaiaso muamua lava o Oketopa.