Ads by Google Ads by Google

Tala I Vaifanua

 

FA’ATAUTAIA FAAU’UGA O LE KOLISI I ALA FA’AONAPONEI

 

O le fa’auuga a le Kolisi Tu’ufa’atasi a Amerika Samoa mo lenei vaitau i le masina o Me o se fa’au’uga fa’aonaponei, ona o le fa’ama’i pipisi o le Coronavirus. O le fa’auuga sa faia i le aso Faraile ua te’a ma sa na’o le vasega o le Pulega ma Faia’oga sa auai i le taimi fa’afoeina ai le polokalama sa pu’e ma fa’asalalauina i le po o le Aso Faraile. 

 

O saunoaga fa’apitoa o le fa’au’uga mai le komiti fa’afoe o le kolisi sa fa’asalalauina i le KVZK-TV i le po o le aso Faraile ua te’a.

 

E ui la ina fa’alalolalo mai le tama’ita’i Peresetene Dr Rosevonne Pato i le mamalu o le fanau fa’au’u ma le pa’ia lasi o aiga ma e pele i nei fanau uma ona o le le saofaga o le fa’amoemoe o le fanau i lenei tausaga, ae ua i ai suiga lelei i le polokalama ua maimoaina ma ua mae’a fa’amauina i lenei tausaga 2020.

 

Ua i ai lauga sa misia i le tele o tausaga mai polokalama fa’atautaia o fa’au’uga o le fanau. Ua toe fa’aofi i le polokalama le lauga a peresetene o le vasega fa’aiuaso ma le fanau a’oga uma i le Kolisi, fa’apea fo’i ma le tautalaga fa’apitoa a le sui ua togisilia i le vasega fa’aiuaso, e avea ai o ia ma sui o le vasega fa’aiuaso fa’ailoa atu lo latou agaga fiafia ina ua mae’a latou tausaga e a’oa’oina ai i le Kolisi Tu’ufa’atasi o Amerika Samoa.

 

O le lisi o le fanau fa’au’u ua mae’a fa’asalalauina fa’alaua’itele i le lomiga o le Samoa News i le aso Faraile ua te’a ma le lomiga o le aso ananafi. 

 

Ua avatu fo’i i lea fa’asalalauga le agaga fiafia ma le fa’amalo a sui uma o le komiti fa’afoe o aoaoga maualuluga i le atunuu mo le vasega fa’aiuaso o lenei afa tausaga i le atunuu, ma ia maua fo’i e i latou se lumana’i manuia ma le fiafia.

 

Na faalauiloa fo’i i le fanau fa’auu le taimi e ao ai ina pa’au ane i le Kolisi mo le taua’aoina o latou tusi pasi ua agava’a ona fa’au’u ma i latou i lenei tausaga.

 

I le saunoaga lava a le tamaitai peresetene o le Kolisi ua ia fa’afetaia ai le galulue fa’atasi uma o le atunuu ma le malo ina ia sologa lelei mea uma e fa’atautaia mole fanau aoga fa’atasi ai ma le pulega ma faia’oga i totonu o le Kolisi Tuufa’atasi mai tausaga e tele talu mai ona fa’atula’ia le Kolisi i Amerika Samoa nei, ae. maise lava e lutaluta ai le tai i le tatou folauga e pei ona u ai nei.

 

TO’ATUGA O PAMU KESI -SIITIA TEISI LE TAU O LE KESI & SUAUU

 

“E le o matou siita le tau o le suauu ona ua le folo lelei i le fa’asologa o le tau o le suauu ua i ai nei, peita’i ua siitia ina ia mafai ona totogia pili ma fa’atautaia pea le matou tautua i nei vaitau faigata i pisinisi,” o se tala lea a se tasi o ali’i faipisinisi pamu kesi iloga i le atunuu.

 

E le o se siitaga foi ua  faia nei ua faia tonu i se vaitau ua le siitia ai le tau fa’atulaga o le suauu e le Pulega o le Suauu a le tatou Malo, [OPM].

 

Sa faaalia se manatu o se tasi o faipisinisi pamu kesi, “Afai e tatala matou pamu kesi ina ia sapalaia le tulaga o feoa’iga e tatau ona faia ina ne’i tutupu mai ni fa’alavelave fa’afuase’i, ae ua tapunia uma feoa’iga e masani ai le atunuu, fa’aopoopo atu i ai ua taofia fo’i le feoa’iga o pasi ma ta’avale laiti. Ua lelei le fuafuaga mo le taofiga o le fa’ama’i pipisi, ae paga lea, ua taofia fo’i ma fefa’ataua’iga masani ona lelei ai le itu tau tupe maua a matou tautua.”

 

“Pe afai la ua taofia lea itu atoa e maua ai le vaega tupe fa’asili mo tautua nei, e tasi lava se ala e mafai ai ona soo le fau ma le fau, o le sii teisi o le tau o le kesi ma oloa tau suauu e mafai ai ona fa’aauau le tautua ma totogia pili masani,” o sana toe fa’apupulaga lea o lea mataupu.

 

“Ua i ai fo’i se taumafaiga a le Asosi o Pisinisi sa taumafai ai ona fesoasoani i le matou tautua, ma sa talosagaina ai e tatala matou pamu kesi e tautuaina pea le atunuu ae maise o feoa’iga a le vasega o ta’avale a i latou o tiute mo le puipuiga o le saogalemu lautele, peita’i na te’ena  lea fanoga e le Komiti Fa’afoe o le Coronavirus,” o le isi lea saunoaga a le ali’i faipisinisi Toa Scanlan mo le Pamu Kesi a Morris Sanlan i Utulei.

 

Ua fa’aalia e ia e tusa ma le afa lelei o le taimi e fa’atautaia ai latou tautua ua to’esea, fa’aopoopo atu i ai ma le tele o le latou sao e masani ona maua mai i feoa’iga a le mamalu lautele i a latou mea e masani ona faia faaleaiga fa’ale-ekalesia ma isi fa’atasiga uma masani e fa’afiafiaina ai tagata uma ua to’esea lea mai le latou saoga o le tamaoaiga maua i aso ta’itasi.

 

“Ua oo lava le aotelega o pasi ma ta’avale laiti e masani ona pisi ma matou tautuaina, ua misia lea mai le lisi o e masani ona matou tautuaina i aso ta’itasi. O le to’ese tele lea o lenei vaitau o le fa’asa ia i matou ma le matou tautua.”

 

Na faliu fo’i Scalan e fa’amatala le tau o lo ua tuuina mai fa’alemasaina e le Pulega o le Suau’u i le atunuu. “E na’o le 4% e mafai ona matou fa’ae’e i le tau faalemasina e fa’ataga mai e le Pulega o le Suauu, peitai o le tulafono ua fa’amanino mai ai, e le mafai e i matou ona si’itia le totogi o matou tautua e sili atu i le 10% o le tau sa i ai le oloa e fa’atau atu ai e i matou, i taimi o to’atuga tau le olaga i le atunuu atoa.”

 

“Pe afai la ae taga’i i ai i le tau o le suauu ma oloa tau suauu i le taimi nei,  ua matou siitia teisi lea tau ina ia taumafai e fesoasoani ia i matou i lenei vaitau o le fa’asa, ia mafai ona ola pea pisinisi pamu kesi, ae le o taitai i le 10% lea e fa’atulafonoina e le tatau ona oo i ai.”

 

Ua lisia e i latou le tele o tautua e tuulima mai ai le suau’u e afua mai le elia a’e i luga se’ia oo mai i va’a suau’u ma le fa’aoo maia i le atunuu, ma tane kesi tetele ua fa’amautu mai i ai se’ia toe kiliva atu i Pamukesi mo le faaaogaina e le mamalu lautele, ua tatau ona aofia uma i le tau fa’atulaga mai e le Pulega o le Suauu, peita’i ua fa’ailoa mai e i ai ma le lafoga e 2% ua fa’aopopo atu i ai e le Malo ina ia mafai ona fa’atupeina se  fesasoani i le Matagaluega o A’oga.

 

Pe afai la ae to’esea lea lafoga, e feololo fo’i se pa’u o le a totogia e tagata mai le tau o le suauu mo le mamalu lautele. O se mea e toe aiaia maia e le Fono Faitulafono ma toe pasia suiga i le tau o le suauu.

 

Peita’i, na taumafai mai le fono faitulafono ina ia fa’aauau le talanoaina o lea mataupu ogaoga ma le vasega o sui mamalu o le Pulega o le Suauu i le aso Faraile na te’a nei, ae le’i i ai se tasi na susu atu i le talosaga a le Maota o Sui, Komiti o le Suauu, se’ia faia se iloiloga ma talia fesili a lea Komiti. 

 

O aso 3 ma aso 15 o masina ta’itasi e mafai ai ona maua mai se tau fa’atulaga mai e le  Pulega o le Suauu a le tatou malo e ao ina fa’atau atu ai le suauu ma oloa tau suauu i le mamalu lautele o Amerika Samoa.