Ads by Google Ads by Google

PE IAI EA SE TOA O TOTOE I TOTONU OLE FONO MA LE SENATE A LE FAIGAMALO A TUTUILA MA MANU'A?"

O saunoaga na lafoina e le Kovana Lutena, ile Susuga ia Talauega Ale ile fonotaga pei ona ripotia mai ile Talanei News ia Tesema 3, 2021 e fa'apea..."But if you choose to work for the American Samoa Government, then you will have to follow the rules. Working for the American Samoa Government is not a right, it is a privilege."

A fa'asamoaina nei lafolafoga, ua saunoa tu'usa'o mai le Kovana Lutena e fa'apea..."Ae afai toute manana'o e galulue mo le Faigamalo a Amerika Samoa, e tatau ona outou folo i tulafono. Ole faigaluega mo le Faigamalo a Amerika Samoa e lē o sou 'aiā tatau lea, o se mea lelei."

Ua lagona ai lava le loto fa'anoanoa i nei itu'aiga lafolafoga ua faia e nei Ta'ita'i sa totofia e le Atunu'u. O le fa'anoanoaga tele, ona o ia o se tasi sa nofo mai ile Tofi ole Loia Sili a le Faigamalo a Tutuila ma Manu'a ile Faigamalo ua mavae atu; ua tatau ona ia nofo silafia i lona solitulafono o lo'o faia nei.

I lalo ole American Samoa Constitution, Bill of Rights, Section 1: No law shall be enacted...prohibiting the free exercise there­of; or abridging the freedom of speech or of the press, or the right of the people peaceably to assemble, and to petition the Government for a redress of grievances."

*** I lalo ole Tulafono lea, o lo'o fa'ailoa mai ai, e lē mafai ona faia se tulafono pasia e fa'asāina ai 'aiā tatau o tagata e fa'aleo atu ai o latou finagalo, pe fa'asāina ai fo'i le fa'atasitasi o tagata lautele e fa'aseā atu ai ile Faigamalo ona o tulaga fa'anoanoa o tagata ile Faigamalo.

I lalo ole American Samoa Constitution, Bill of Rights, Section 2: "No person shall be deprived of life, liberty, or property, without due process of law."

*** I lalo ole Tulafono lea, o lo'o fa'ailoa mai ai, e lē mafai ona faia se tulafono pasia e fa'asāina ai 'aiā tatau o tagata i lo latou sa'ili atu lea mo le soifua, sa'olotoga, ma mea totino. A tu'u ise isi itū, o le galue i totonu ole Faigamalo i so'o se vaega ole Faigamalo - o le 'aiā tatau lena a le tagata auā le soifua (ola), sa'olotoga ina ia maua mai ai le 'oloa e tausi ai aiga ma fai ai mea fai i totonu o Ekalesia, Aiga, ma Alalafaga. E lē tatau i Ta'ita'i ole Faigamalo ona fa'amata'u tagata faigaluega, ole a lē toe mafai ona galulue i totonu ole Faigamalo pe a lē faia Tui ole Koviti. Ioe, o lo'o faimai le Tulafono - "O lou 'aiā tatau." - O lou Faigaluega lea.

I lalo ole American Samoa Constitution, Bill of Rights, Section 16: "No law shall be made or enforced which shall abridge the privileges or immunities of the citizens of American Samoa."

*** I lalo ole Tulafono lea, o lo'o fa'ailoa mai ai, e lē mafai ona faia se tulafono pasia pe fa'amalosiaina e fa'asāina ai pe fa'alēaogāina ai 'aiā tatau o tagata auā le puipuiga ma le tausiaina o lo latou soifua maloloina. A tu'u ise isi itū, o lo'o fa'ailoa mai ai, e lē mafai ona faia e le Faigamalo se Tulafono pasia e fa'asāina ai 'aiā tatau o tagata pe a lē manana'o e faia o latou Tui ole Koviti. E tu'u ile faitalia a le tagata lava ia. E lē fosia tagata.

To'atele Tamā ole Atunu'u o lo'o alalafa'i mai i totonu o vaega ma Matātā 'ese'ese ole Faigamalo a Tutuila ma Manu'a. Ae ua foliga mai ua lē toe iai ni Toa oi totonu ole Faigamalo, e tula'i mai ma fa'asa'o nei taumafaiga ma saunoaga a le Kovana Lutena ia Talauega Ale, ua so'ona lalafo ma o lo'o soliina ai 'aiā tatau o tagata ole Atunu'u lautele; ae ua leai lava se Toa ua nate mafaia ona tula'i mo tagata lima-vaivai ma nai tagata fa'atauva'a - o latou nei o lo'o galulue malosi auā se manuia mo a taeao a le Faigamalo a Tutuila ma Manu'a. Ma ole ala lea o lo'u fesili...

"PE IAI EA SE TOA O TOTOE I TOTONU OLE FONO MA LE SENATE A LE FAIGAMALO A TUTUILA MA MANU'A?"

Ua galo ile Kovana Lutena, o le palota a tagata ole Atunu'u mo le la tula'i mai, ina ia iai se suiga lelei mo ni Ta'ita'i e puipui i 'aiā tatau o tagata lautele. Ae pagā lea, ole mea lava e tasi ua molimauina e le Atunu'u - Maua loa le Pule, Pule Saunoa loa ae galo ai le mea na palotaina ai la'ua nei - ole alolofa moni lea i tagata, fai se suiga lelei, puipui i 'aiā tatau o tagata ole Atunu'u. O lea oute talosagina atu ai le Fono Faitulafono i Susuga i Faipule o Itūmalo ta'itasi, fa'apea ai le Maota o Senate i afioga i ali'i Senatoa...Ia toe liuliu le Uta ma le Tofā mamao i tou afioga ma ia outou tula'i mai e fa'ailoa lo outou alolofa moni i tagata ole Atunu'u na filifilia outou. O nei lafolafoga a le Kovana Lutena, o lo'o fa'ailoa mai ai lona fa'alēaogāina lea o 'aiā tatau o tagata ole Atunu'u. O tupe o lo'o maua mai ile Malo Tele o Meleke, o mea e maua nei, ae mavae a taeao. Ae o le alolofa moni i tagata ole Atunu'u; e manatua pea e 'augatupulaga i tausaga e tele oi luma o lo'o fai mai. O iai ea se Toa o totoe i totonu ole Faigamalo a Tutuila ma Manu'a e alolofa moni i tagata?

O le fesili tu'usa'o lena. Ma lo'u ava tele lava.

Masunu Leala Jr.