Ads by Google Ads by Google

TUSI I LE FAATONU

Ou te ta le vaiafei ma ou toe sasaa le fafao i se mataupu e pei ona folasia i lumāmea i se aso ua tuana’i, i le mataupu e faatatau i “Faaipoipoga a tagata ituaiga tutusa (same sex marriage).”

 

E oo lava i le faasamoaina o lenei manatu (same sex marriage), e leai se malamalamaga tele aua e lē gata i le ogeupu o le gagana e faauigaina lenei manatu, ae e iloga lava manatu e mafua mai fafo atu o Samoa. I se faapupulaga faigofie, o faafafine Samoa, e le’o ni “gay.”  O le pine faamau o lea mau e faapea:  O le “gay,” e faaipoipo atu o ia i le isi fo’i tagata “gay”.  Peita’i o le faafafine, e leai leai lava ni o latou uiga fa’aūsuga, ma o latou faia ai ni faigauo faapea (love relationships) ma isi fo’i faafafine.  Lona lua o manatu, o le upu “gay”, e talafeagai lava lea i tu ma aga o loo tutupu i fafo atu o Samoa ma e lē mafai ona tāofa’i atu ai tu ma aga a faafafine Samoa.  E leai faamolemole.  Lona tolu, o le upu “gay” i lona faaaogaga i atunuu i fafo, e tāofa’i atu ai ma mafutaga faaulugalii a tama’ita’i.  E tā’ua fo’i latou o “gay.”  O Samoa, e ese fa’afafine, ese fa’atamāloa.  E eseese upu ia e faailo ai ituaiga tagata ia i la tatou gagana.

 

O nei la eseesega i le va o le “gay” ma le faafafine, ua ou tali atu ai faapea:  E mamao lava faafafine Samoa ma ia ituaiga faaipoipoga aua fo’i e le’o se faasinomaga lea o matou i le nei vaitaimi o soifua ma nonofo ai i lenei fogaeleele. O lea mataupu ua pasia ma aloa’ia i Niu Sila, e talafeuga lelei lava lea i atunuu ua filogia i tu ma aga mai isi atunuu o le kelope o aumau ai i Niu Sila (melting pot).

 

“Faaipoipoga a Tagata ituaiga tutusa.”  O le faasinomaga o le Sosaiete i na tausaga ua mavae, Sa matele lava i le faamautu ole ola tausinio i a’oa’oga ma le tausiga o aiga aemaise ai le faaavanoaina o maota ma laoa e fai ma sulufa’iga o faafafine ua lē fiafia i ai o latou matua, aiga ma nu’u ona o le aga faalefaafafine, faapea faafafine ua sa’ili manuia mai i Amerika Samoa mai o tatou motu tulata mai o le Pasefika e iai Samoa, Toga, Fiti ma Tokelau. 

 

O le susuga i le Fōma’i o le Tōfā Manino ia Dr. Talitiga Vena Sele faapea Tupa’i Leroy Lutu, o maa tulimanu nei o le Sosaiete i lo’u tuputupu a’e.  O le maota o le afioga i le Sa’ousoalii ia Lutu Simaile i Asila, ma le maota o le Aloalii ia Afoa i le alalafaga o Fagatogo, sa avea ma sulufa’iga.  Ae o se vaaiga la i faasinomaga i tua atu o le amataga o faafafine a o le’i oo mai le talalelei i Samoa (Pre-Christianity times), e iai ni su’esu’ega ma ni faamaumauga ua iloa ai, o nei ituaiga tagata e iai Faafafine Samoa, o Māhū a Hawaii, o Akavahine a Tahiti ma Rarotonga, o Fakaleiti a Tonga, o Fakasaleualeua a Fiti, o Takatahapui a Maori, e le’o ni tagatanoa ae E IAI o latou faasinomaga i o latou atunuu ta’itasi.

 

O le mea la ou te iloa o le a taatia i ai le lavelave  o lenei mataupu o le “Faaipoipoga a tagata ituaiga tutusa” (same sex marriage), ona ua ofi mai lenei ituaiga faatulagaga o tagata e ta’ua o le “gay” i le gagana faaperetania, ma ua gaoioi ma tautua fo’i i latou i totonu o le sosaiete a le SOFIAS.  Ua avea i latou ma totino.  O le isi lavelave e tūla’i mai ile talanoaga lava lenei,  o le upu lea o le (homosexual) lea e faaaoga e faaperetania ai le upu “Faafafine”, i le tele o tusitusiga aemaise faamatalaga felavasa’i ua pei e faaluafesasi ai le lautele, ae tatau lava ona mau pea le toovae e pei ona faamanino nei i le eseesega o le “gay” mai faafafine.

 

O le auai la o le SOFIAS i fonotaga e pei ona ou tā’ua i se taimi ua fano, o loo faatalanoa ai lenei mataupu e atunuu o le lalolagi ua iai i latou i lalo o le faalapotopotoga e ta’ua o le LGBTIQ (Lesbian, Gay, Bi-sexual, Transexual, Intersex, Queer).  O le faalapotopotoga tonu lava lea o loo malosi ai le una’iina o lenei mataupu i atunu’u eseese o le lalolagi.  Sa manino lava le tuu atu e le SOFIAS ma le Samoan Faafafine Association (SFA) a Samoa, i fonotaga sa auai atu ai le eseesega o gays ma faafafine. Sa faalauiloa atu i ai: O faafitauli e pei ona aafia ai gays ma le LGBTIQ aoao, e lē aafia ai faafafine Samoa.

 

Ou te talitonu i le agaga o le Atua na te faamalamalama lelei lenei mataupu.  Ou te talitonu fo’i, e le’o ia te a’u se tomai tele i lea mataupu, ae o nai motugaafa e tali faitau ai i le fesiligia o a’u e le susuga i le tusitala e ala i le mataupu o le “Faaipoipoga a tagata ituaiga tutusa.”  Ia manuia i le alofa ma le agalelei o le Atua.

 

Soifua,

 

Solipō Matagisā “Shevon” Kaio Matai